Αναμφισβήτητα, ο ρόλος της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) στην προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι ζωτικής σημασίας και μάλιστα σε μία εποχή που η χώρα αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις σε ένα εξαιρετικά ρευστό διεθνές περιβάλλον, που επηρεάζει καταλυτικά τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική της ασφάλεια.
Από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα το 1974 και εντεύθεν, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών εξελίχθηκε σημαντικά, με απώτερο σκοπό να βελτιωθεί η επιχειρησιακή της αποτελεσματικότητα και να προσαρμοστεί η λειτουργία της στα νέα δεδομένα της διεθνούς ασφάλειας, Και απόδειξη τούτου αποτελεί η εξόχως σημαντική συμβολή της στην ασφαλή διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004.
Ωστόσο, το μείζον ζητούμενο ανέκαθεν ήταν η λειτουργία της στο πλαίσιο των αρχών και αξιών του δημοκρατικού πολιτεύματος, δεδομένου των άκρως ευαίσθητων πληροφοριών που διαχειρίζεται ως εκ της αποστολής της, σε συνδυασμό με την εποπτεία της, τον έλεγχο της και τη λογοδοσία της.
Δυστυχώς, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ουδέποτε απολάμβανε την έξωθεν καλή μαρτυρία, παρά το γεγονός ότι στην εξέλιξη της υποβλήθηκε σε μία σειρά σημαντικών αλλαγών, με προεξάρχουσα την τοποθέτηση εισαγγελικού λειτουργού για τον άμεσο έλεγχο της νομιμότητας των επιχειρησιακών της δράσεων.
Ένας εκ των βασικών λόγων ήταν και συνεχίζει να είναι η στελέχωση της υπηρεσίας εν πολλοίς με πολιτικά και κομματικά κριτήρια. Για παράδειγμα, για τον διορισμό του διοικητή και των υποδιοικητών της υπηρεσίας απαιτείται, ως μόνη προϋπόθεση, η κατοχή πτυχίου πανεπιστημίου της ημεδαπής ή ισότιμου της αλλοδαπής και διοικητική πείρα στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα (N. 3649/2008, αρθ, 3&4).
Είναι αδιανόητο να προβλέπεται μία τέτοια ρύθμιση για τη διοίκηση μιας τόσο ζωτικής υπηρεσίας για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας και ειδικά για μία εθνική υπηρεσία η οποία έχει ως κύριο έργο της να συντονίζει το σύνολο των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών που εμπλέκονται εν όλω ή εν μέρει στη διασφάλιση της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας της χώρας. Βεβαίως, είναι πασιφανές ότι μία τέτοια ρύθμιση εξυπηρετεί πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες.
Πέραν τούτου, η εποπτεία και ο έλεγχος της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών είναι αναγκαίο να διασφαλίζεται αποτελεσματικά στο πλαίσιο των αρχών της διαφάνειας και της συνταγματικής νομιμότητας του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Αναμφίβολα, η υπαγωγή της στον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό ή στον πρωθυπουργό της χώρας είναι καθ’ όλα επιβεβλημένη, αλλά ο ενδελεχής έλεγχος της και η εποπτεία της δεν διασφαλίζεται αποτελεσματικά και ως εκ τούτου απαιτείται επειγόντως να υπάρξει η αναγκαία ρύθμιση στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο.
Τούτων δοθέντων, λοιπόν, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη της αναθεώρησης του υφιστάμενου νομικού πλαισίου αναφορικά με την εποπτεία και τον έλεγχο της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών στο πλαίσιο των αρχών και αξιών του δημοκρατικού πολιτεύματος και μάλιστα κοινή συναινέσει όλων των πολιτικών θεσμών της χώρας, πέραν κάθε μορφής πολιτικής και κομματικής σκοπιμότητας.
*Ο κύριος Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και εν αποστρατεία Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας.
