Ενέργειες για να περιοριστεί η πολυτυπία στα μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων και την Πολεμική Αεροπορία εξετάζει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης της δομής δυνάμεων που φέρνει η «Ατζέντα 2030».
Η κατεύθυνση της πολιτικής ηγεσίας είναι να προτεραιοποιηθούν συστήματα που υποστηρίζουν τις εξοπλιστικές ανάγκες της χώρας και απαντούν στο σύγχρονο περιβάλλον επιχειρήσεων, χωρίς να επιβαρύνουν υπέρμετρα τον προϋπολογισμό.
Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, μιλώντας στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής έκανε λόγο για «ευέλικτο σχήμα» με «ενεργό εξοπλισμό». Δεν αποτελεί μυστικό ότι οι αποσπασματικές αγορές οπλικών συστημάτων των προηγούμενων δεκαετιών έχουν οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου πολυτυπία που επιφέρει σημαντική οικονομική επιβάρυνση στις Ένοπλες Δυνάμεις, δεσμεύοντας ανθρώπινο δυναμικό και πόρους για την υποστήριξη μέσων που αποκτήθηκαν χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας αναφέρθηκε και στην «ομογενοποίηση» των τύπων των αεροσκαφών σε συνάρτηση με την αύξηση των διαθεσιμοτήτων και την υποστήριξη των μέσων του αεροπορικού στόλου. Η «Κ» χαρτογραφεί την κατάσταση στα πτητικά μέσα της Πολεμικής Αεροπορίας, όπου η πολυτυπία έχει αφήσει ορατό αποτύπωμα στις διαθεσιμότητες και το κόστος υποστήριξης.
Με άλλα λόγια, για κάθε «βίδα» που πρέπει να αντικατασταθεί, απαιτούνται διεθνείς διαγωνισμοί ή ενεργές συμβάσεις υποστήριξης, τεχνικό προσωπικό με διαφορετική εξειδίκευση, συνεργεία και εργατοώρες ώστε να συντηρηθούν οι 29 διαφορετικοί τύποι αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας.
Για να αντιμετωπιστεί η χαοτική κατάσταση, το ΓΕΑ σε συνεργασία με τα γενικά επιτελεία και το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την ανάταξη του στόλου και την εξοικονόμηση πόρων, όπου είναι εφικτό.
Ο στόλος των μαχητικών
Ο πρώτος άξονας είναι η ομογενοποίηση, κατά το δυνατόν, του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών, ο οποίος αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των πτητικών μέσων της Πολεμικής Αεροπορίας. Όπως έχει πολλάκις ειπωθεί σε ανώτατο επίπεδο, ο κορμός του στόλου των μαχητικών από το 2030 και μετά θα αποτελείται από τρεις τύπους: F-35A, F-16 Viper και Rafale.
Η επιλογή αυτή είναι λογική, καθώς, στο σύγχρονο περιβάλλον μάχης η δυνατότητα δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων είναι μονόδρομος. Τα συγκεκριμένα μαχητικά αποτελούν τις πλέον εξελιγμένες αεροπορικές πλατφόρμες, τουλάχιστον σε νατοϊκό επίπεδο. Διαθέτουν ραντάρ τεχνολογίας AESA και τερματικό Link-16 που τους επιτρέπει να ανταλλάσσουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, ενώ, χάρη στο όπλα που φέρουν, κυρίως τα Rafale με τον πύραυλο Α/Α Meteor, ο οποίος δεν υπάρχει στο οπλοστάσιο της Τουρκίας, μπορούν να επιβάλουν άρνηση περιοχής και εν τέλει να εξασφαλίσουν την απαιτούμενη αεροπορική υπεροχή. Αυτό σημαίνει, πως οι τύποι μαχητικών που δεν διαθέτουν αυτά τα χαρακτηριστικά θα οδηγηθούν σε σταδιακή απόσυρση.
F-4 Phantom II
Το μέλλον των ελληνικών F-4 Phantom II είναι εν πολλοίς προδιαγεγραμμένο. Τα 32 εναπομείναντα αεροπλάνα συμπληρώνουν φέτος 50 έτη σε υπηρεσία με την Πολεμική Αεροπορία, με τις διαθεσιμότητες της 338 Μοίρας «ΑΡΗΣ» να μην ξεπερνούν, σύμφωνα με πληροφορίες, το 30%.
Η σταδιακή απόσυρση των F-4 αναμένεται να ξεκινήσει στα τέλη της δεκαετίας καθώς θα αντικατασταθούν από τα F-35A. Η 117 Πτέρυγα Μάχης της Ανδραβίδας θα γίνει η βάση των νέων αμερικανικών μαχητικών και τα θρυλικά Phantom που πετούν από την εποχή του Βιετνάμ θα περάσουν στην ιστορία.
Μια εξέλιξη απολύτως αναμενόμενη αν σκεφτεί κανείς ότι η υποστήριξη τους αποτελεί βραχνά για την Πολεμική Αεροπορία λόγω της δυσκολίας εύρεσης ανταλλακτικών. Άλλωστε, σε ολόκληρο κόσμο έχουν απομείνει μόλις τρεις χρήστες Phantom, η Ελλάδα, η Τουρκία και το Ιράν.
Mirage 2000-5
Όπως έγραψε πρόσφατα η «Κ», ένα από τα σχέδια που επεξεργάζεται το αεροπορικό επιτελείο είναι η πώληση των 24 Mirage 2000-5 και η χρηματοδότηση μιας νέας σύμβασης για απόκτηση Rafale, ώστε η Πολεμική Αεροπορία να αποκτήσει δύο Μοίρες σύγχρονων γαλλικών αεροσκαφών. Δύο φαίνεται να είναι οι βασικοί λόγοι που οδηγούν σε αυτή την απόφαση.
Ο πρώτος έχει να κάνει με την υποστήριξη. Η αντικατάσταση των Mirage 2000-5 με Rafale θα οδηγήσει σε ομοιοτυπία στις δύο Μοίρες της 114 Πτέρυγας Μάχης της Τανάγρας, την 331 «Θησέας» και την 332 «Γεράκι», με τη δεύτερη να διαθέτει ήδη 18 και σύντομα 24 Rafale. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι αν και εξετάστηκε η αναβάθμιση των Mirage με την εγκατάσταση Link-16, κρίθηκε ότι το κόστος είναι υπέρογκο και η επιτυχία του εγχειρήματος κάθε άλλο παρά δεδομένη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το επιτελείο διερευνά το ενδεχόμενο πώλησης των 24 μαχητικών όσο ακόμη υπάρχει διεθνής ζήτηση, ώστε να μην καταλήξουν στα αζήτητα όπως τα Mirage 2000 BGM/EGM ή τα παλαιότερα Mirage F-1. Η δημιουργία δύο Μοιρών Rafale, με την αγορά ακόμη έξι μαχητικών (15 σε κάθε Μοίρα) έχει μεγαλύτερο επιχειρησιακό αποτύπωμα αναφέρουν αρμόδιες πηγές, αφού τα όπλα των Mirage, και ιδίως οι πύραυλοι στρατηγικής κρούσης Scalp και οι αντιπλοϊκοί Exocet, μπορούν να τοποθετηθούν και στα Rafale.
F-16
Ίσως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση πολυτυπίας. Ο στόλος των ελληνικών F-16 αποτελεί μικρογραφία της γενικότερης κατάστασης που επικρατεί στις Ένοπλες Δυνάμεις και αντικατοπτρίζει την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού. Αυτή τη στιγμή, η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει πέντε διαφορετικούς τύπους F-16, με τρεις διαφορετικούς κινητήρες και εντελώς διαφορετικά ηλεκτρονικά συστήματα σε κάθε έναν.
Η έκδοση Viper είναι η πλέον σύγχρονη και η βασική έκδοση που θα διαθέτει το ελληνικό οπλοστάσιο μετά το 2027. Μέχρι, όμως, να ολοκληρωθεί η αναβάθμιση των 83 αεροσκαφών, η Πολεμική Αεροπορία έχει στις τάξεις της πέντε διαφορετικές εκδόσεις. Τα F-16 Block 30, τα Block 50, τα Block 52+, τα Block 52+adv και ορισμένα Viper. Από όλα αυτά, σε Viper θα εκσυγχρονιστούν μόνο τα Block 52+ και Block 52+ adv, άρα αυτές οι δύο εκδόσεις θα εκλείψουν μετά το 2027.
Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα απογίνουν οι άλλοι δύο τύποι. Για τα 38 Block 50 της 341 «Βέλος» και 347 «Περσέας» της Αγχιάλου, εξετάζεται εκ των υστέρων η αναβάθμιση τους σε Viper. Η περίπτωση τους, όμως, είναι από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις προβληματικής διαπραγμάτευσης και απουσίας σχεδιασμού καθώς, όταν τον Απρίλιο του 2018 η ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Άμυνας διαπραγματεύονταν την αναβάθμιση 85 F-16 σε Viper, παρά τις περί του αντιθέτου εισηγήσεις των αξιωματικών της Πολεμικής Αεροπορίας, δεν συμπεριέλαβε και τα 38 Block 50. Μάλιστα, είχε προκριθεί η λύση της μερικής αναβάθμισης τους σε Block 50M με τα απάρτια των Block 52+/adv.
Το αποτέλεσμα είναι τα Block 50M να θεωρούνται πλέον παρωχημένα και να εξετάζεται η μετατροπή τους σε Viper, ώστε, αφενός να επιτευχθεί ομοιοτυπία με τα υπόλοιπα F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας και αφετέρου να αυξηθεί το «ταβάνι» των σύγχρονων μαχητικών πρώτης γραμμής. Αυτό, βεβαίως, μεταφράζεται σε νέα διαπραγμάτευση και μεγαλύτερο κόστος σε σχέση με εκείνο που μπορούσε να επιτευχθεί το 2018.
Τα 32 Block 30 της 330 Μοίρας «Κεραυνός», τα παλαιότερα F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας που αποκτήθηκαν μεταξύ 1988 και 1989, δεν έχουν περιθώρια βελτίωσης αν και βρίσκονται ακόμη στο μέσον της επιχειρησιακής τους ζωής. Το κόστος αναβάθμισης τους θεωρείται τεράστιο και, σύμφωνα με πληροφορίες, το επιτελείο θα τα διατηρήσει σε υπηρεσία καθώς καλύπτουν την κρίσιμη αποστολή της αναχαίτισης.
Σε σχέση με τα μαχητικά, τα πράγματα εδώ είναι πιο δύσκολα. Η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει δύο τύπους μεταφορικών αεροπλάνων. Τα μεσαίας μεταφορικής ικανότητας C-130Η/Β και τα μικρής μεταφορικής ικανότητας C-27J. Η «Κ» έχει αναφερθεί πολλές φορές στα προβλήματα υποστήριξης του στόλου, οι διαθεσιμότητες του οποίου είχαν φτάσει σε δραματικό σημείο.
Πλέον, η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει τρία, και σύντομα τέσσερα, λειτουργικά C-130 – αριθμός που αποτελεί ρεκόρ δεκαετίας – ενώ ο στόχος του επιτελείου είναι τα δέκα λειτουργικά μεταγωγικά, C-130 και C-27 αθροιστικά, μέχρι το τέλος του έτους.
Η υποστήριξη τους παραμένει «αγκάθι» λόγω των γνωστών προβλημάτων της ΕΑΒ, τα οποία θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα διοίκηση της εταιρείας. Προοπτική αγοράς νέων αεροσκαφών υπάρχει αν και, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, δεν συγκαταλέγεται στις άμεσες προτεραιότητες μιας και οι διαθεσιμότητες του στόλου αναμένεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο μέχρι το τέλος του 2025, ενώ, εξετάζεται και η απόκτηση δύο C-130H από τα αμερικανικά αποθέματα. Το αεροπορικό επιτελείο, πάντως, βρίσκεται σε διαδικασία ενημέρωσης για δύο τύπους, το πιο σύγχρονο C-130J Super Hercules και το C-390 Millennium.
Τα ελικόπτερα
Αναφορικά με τα ελικόπτερα, η Πολεμική Αεροπορία υποστηρίζει τρεις τύπους. Τα πολύτιμα Super Puma, που αποτελούν το πιο ικανό μέσο έρευνας και διάσωσης που διαθέτουν οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και ταυτόχρονα το πιο προβληματικό ως προς τη συντήρηση του. Λάθη και παραλήψεις προηγούμενων ηγεσιών, οδήγησαν στην απουσία συμβάσεων υποστήριξης (FOS) και τη διακοπή παροχής ανταλλακτικών που είχαν ως αποτέλεσμα την καθήλωση του μεγαλύτερου μέρους του στόλου των Super Puma. Η τωρινή ηγεσία του ΓΕΑ έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα την ανάταξη του στόλου και ήδη το πρώτο Super Puma έχει ενταχθεί για συντήρηση στα υπόστεγα ιδιωτικής εταιρείας και προετοιμάζεται το δεύτερο.
Ως προς την αντιμετώπιση της πολυτυπίας, η Πολεμική Αεροπορία εισηγείται την απόκτηση νέου ελικοπτέρου, του AW-139, που θα αντικαταστήσει τα παλαιότερα AB-205 και B-212. Υπάρχουν, ωστόσο, και οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η Αεροπορία θα μπορούσε να προμηθευτεί ελικόπτερα τύπου Black Hawk, όπως ο Στρατός Ξηράς και το Πολεμικό Ναυτικό, ώστε να υπάρχει ομοιοτυπία και σε διακλαδικό επίπεδο. Ο αντίλογος, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι πως το AW-139 θεωρείται πιο οικονομικό και εξυπηρετεί τις επιχειρησιακές ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας.
Πυροσβεστικά αεροπλάνα
Η Πολεμική Αεροπορία επιβαρύνεται με την υποστήριξη και την παροχή πληρωμάτων και για τα πυροσβεστικά Canadair και PZL. Ειδικά όσον αφορά στα Canadair CL-215, τα οποία συμπληρώνουν 49 χρόνια σε ελληνική υπηρεσία, η συντήρηση τους δεν είναι καθόλου εύκολη.
Οι κινητήρες τους σχεδιάστηκαν πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η αναζήτηση ανταλλακτικών είναι δύσκολη υπόθεση. Ωστόσο, οι δυνατότητες ομογενοποίησης του στόλου είναι περιορισμένες – έως ανύπαρκτες – διότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή εναλλακτική πρόταση. Η Ελλάδα έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για την προμήθεια των CL-515, όταν αυτά κατασκευαστούν, ωστόσο η απουσία γραμμής παραγωγής δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας
Εκπαιδευτικά:
Η επόμενη σειρά Ικάρων θα ολοκληρώσει την εκπαίδευση της στα νέα αεροπλάνα Μ-346 που αποκτά η Πολεμική Αεροπορία στο πλαίσιο της συμφωνίας με την ισραηλινή ELBIT για τη δημιουργία του Διεθνούς Κέντρου Αεροπορικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας. Η συμφωνία περιλαμβάνει και την υποστήριξη των Τ-6, αφαιρώντας έναν σημαντικό «πονοκέφαλο» από την Πολεμική Αεροπορία. Η ένταξη των Μ-346 φέρνει και την απόσυρση των θρυλικών Τ-2, η οποία σημαδεύτηκε από την πρόσφατη απώλεια του επισμηναγού (αντιπτεράρχου μετά θάνατον) Επαμεινώνδα Κωστέα.
UAV
Η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει δύο τύπους μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Το ελληνικής κατασκευής «ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ» και το ισραηλινό «Heron I». Το πεδίο των UAV αποτελεί μια από τις δεδηλωμένες προτεραιότητες του Νίκου Δένδια, στο πλαίσιο του αναθεώρησης της δομής δυνάμεων.
Είναι ενδεικτικό ότι στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις απαντώνται 133 τύπου UAV και Drones. Η σύσταση του νέου Κλάδου Μετεξέλιξης, Καινοτομίας και Αμυντικής Τεχνολογίας του ΓΕΕΘΑ και το νομοσχέδιο για την Καινοτομία που προωθεί το υπουργείο Εθνικής Άμυνας φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα νέο τοπίο με την ανάπτυξη εγχώριων συστημάτων με διακλαδικά χαρακτηριστικά που θα καλύπτουν τις επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ιπτάμενα ραντάρ
Αν και η επιχειρησιακή τους αξία είναι τεράστια, τα ιπτάμενα ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας, τα αεροσκάφη EMB-145H AEW&C, υπέφεραν για μεγάλο χρονικό διάστημα από την απουσία σύμβασης υποστήριξης, η οποία υπεγράφη λίγο πριν την εκπνοή του 2023.
VIP και μέσα Υποστήριξης
Άλλη μια «πρωτοτυπία» είναι η ύπαρξη τριών διαφορετικών τύπων VIP αεροσκαφών για τη μεταφορά υψηλών προσώπων. Είναι άξιο απορίας γιατί δεν επελέγη ένας τύπος αλλά προκρίθηκε η αποσπασματική προμήθεια αεροσκαφών, τα οποία δεν έχουν καμία επιχειρησιακή αξία.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απόκτηση του γαλλικού Falcon 7X, στο πλαίσιο της σύμβασης για τα Rafale. Αν και το συγκεκριμένο αεροσκάφος αποκτήθηκε άνευ κόστους, η υποστήριξη του επιβαρύνει την Πολεμική Αεροπορία, όπως άλλωστε και η υποστήριξη των μέσων του ΕΚΑΒ, του αεροπλάνου Beechcraft King Air 350 και των ελικοπτέρων A-109E Power και AW-109 Trekker.
Πηγή: Kathimerini.gr
