Φόβοι ότι η οικονομική κρίση του 2008 θα μπορούσε να επαναληφθεί σύντομα επανέρχονται στο προσκήνιο.
Η γνωστή ως «Κασσάνδρα» της Γουόλ Στριτ επιστρέφει με μια ανάλυση που προκαλεί ανησυχία.
Πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, η χρηματοοικονομική αναλύτρια Μέρεντιθ Γουίτνεϊ είχε προβλέψει την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, μία από τις σοβαρότερες οικονομικές κρίσεις με βαθιές ρίζες στις ΗΠΑ.
Η κατάρρευση της Lehman Brothers, μιας από τις μεγαλύτερες επενδυτικές τράπεζες, προκάλεσε σοκ στις αγορές. Ακολούθησαν διασώσεις μεγάλων ιδρυμάτων όπως η AIG και η Bear Stearns. Τα χρηματιστήρια παγκοσμίως κατέρρευσαν, χάνοντας τεράστιες αξίες.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, η Lehman Brothers κήρυξε χρεοκοπία, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας περιόδου με τραπεζικές καταστροφές, κραχ και πτωχεύσεις, που βύθισαν τις μεγάλες οικονομίες σε βαθιές υφέσεις, συγκρίσιμες με το Μεγάλο Κραχ.
Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, οδηγήθηκαν σε βαθιά ύφεση, με επακόλουθα τα μνημόνια. Εκατομμύρια θέσεις εργασίας χάθηκαν παγκοσμίως.
Σήμερα, ως CEO της Meredith Whitney Advisory Group, η Γουίτνεϊ προειδοποιεί για μια «διχασμένη οικονομία». Όπως αναφέρει, οι εύποροι καταναλωτές στηρίζουν τη ζήτηση, αλλά η πλειοψηφία ζει υπό συνεχή πίεση.
Σε συνέντευξή της στο MarketWatch, τόνισε ότι πάνω από το 50% των αμερικανικών νοικοκυριών θα αντιμετωπίσουν μια νέα ύφεση στην απασχόληση, αντίστοιχη με εκείνη του 2022-2023, μόλις λήξουν οι επιταγές τόνωσης.
«Για μένα, το πιο αδύναμο τμήμα της αμερικανικής οικονομίας, το οποίο απασχολεί πάνω από το 20% των εργαζομένων στις ΗΠΑ, είναι ο τομέας της φιλοξενίας και της αναψυχής», είπε.
Αυτές οι θέσεις αμείβονται κάτω από 60.000 δολάρια και μπορεί να μειωθούν, όταν η απασχόληση αρχίσει να υποχωρεί και οι δασμοί επιβαρύνουν την κοινωνία», πρόσθεσε.
Η ίδια προειδοποίησε ότι η απασχόληση θα εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα, ενώ ο στασιμοπληθωρισμός (συνδυασμός υψηλού πληθωρισμού, χαμηλής ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας) αποτελεί «πραγματική πιθανότητα».
Μέχρι τα τέλη του 2023, η Γουίτνεϊ διατηρούσε θετική στάση για τα dollar stores όπως Dollar General και Dollar Tree, θεωρώντας ότι «τα χειρότερα πέρασαν». Όμως από τον Μάιο άλλαξε άποψη, εκτιμώντας ότι θα πληγούν, καθώς εξυπηρετούν τους πιο ευάλωτους καταναλωτές.
Πλέον στρέφεται σε λιανεμπόρους υψηλότερης κατηγορίας, όπως Home Depot, Lowe’s και Walmart, που απευθύνονται κυρίως σε ιδιοκτήτες κατοικιών, οι οποίοι διαθέτουν πιο ισχυρό οικονομικό δίχτυ.
Στην ανάλυσή της ξεχωρίζει η καταναλωτική δαπάνη που συνδέεται με την ιδιοκατοίκηση. Από το 2024, οι Αμερικανοί ιδιοκτήτες αντλούν ξανά ρευστότητα από την αξία των ακινήτων τους, ανατρέποντας μια πτώση 17 ετών.
«Από τα 700 δισ. δολάρια κορύφωσης, τα δάνεια με εγγύηση κατοικίας είχαν πέσει στα 240-250 δισ. και τώρα αυξάνονται ξανά», τόνισε, προσθέτοντας ότι τα στεγαστικά δάνεια αποτελούν πλέον την ταχύτερα αναπτυσσόμενη μορφή καταναλωτικού δανεισμού.
Παράλληλα, προειδοποίησε ότι η αμερικανική αγορά ακινήτων βρίσκεται μπροστά στη χειρότερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών.
«Οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών κινούνται κάτω από τα 4 εκατ. σε ετήσια βάση, το χαμηλότερο επίπεδο εδώ και 25 χρόνια. Οι αγοραστές ζητούν μεγάλες εκπτώσεις, που οι πωλητές δεν αποδέχονται», σημείωσε.
Η κρίση του 2008 πυροδοτήθηκε από την κατάρρευση της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ, όπου τα subprime στεγαστικά δάνεια σε δανειολήπτες χαμηλής πιστοληπτικής ικανότητας οδήγησαν σε ντόμινο ζημιών στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Η αδυναμία αποπληρωμής, τα τιτλοποιημένα δάνεια και η έλλειψη επαρκούς εποπτείας επέτειναν την κρίση, οδηγώντας σε μια από τις μεγαλύτερες υφέσεις μετά το 1929.
Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες επενέβησαν με bailouts και ποσοτική χαλάρωση για να στηρίξουν το σύστημα.
Στην Ευρώπη, η κρίση συνέβαλε στην εμφάνιση της κρίσης δημόσιου χρέους, με χώρες όπως η Ελλάδα να βιώνουν οξυμένες δημοσιονομικές ανισορροπίες.
Η κατάσταση αυτή έθεσε υπό αμφισβήτηση την παγκοσμιοποίηση και την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών αυτορρύθμισης των αγορών.
