Σε νέα φάση ενίσχυσης της στρατιωτικής τους παρουσίας στην Ελλάδα εισέρχονται οι ΗΠΑ, με βάση πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία που κατατέθηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο.
Το σχέδιο προβλέπει την επέκταση της στρατιωτικής συνεργασίας των δύο χωρών, μέσω της πρόσβασης των ΗΠΑ σε τέσσερις επιπλέον βάσεις σε ελληνικά νησιά.
Η εν λόγω πρόταση εντάσσεται στον υπό κατάθεση «Νόμο για την Καταγραφή της Συνεργασίας Ασφαλείας ΗΠΑ–Ελλάδας», τον οποίο υπογράφουν μεταξύ άλλων οι ομογενειακής καταγωγής βουλευτές Γκρέις Μενγκ, Γκας Μπιλιράκης, Ντίνα Τάιτους και Νικόλ Μαλλιωτάκη. Οι βουλευτές επισημαίνουν ότι η Ελλάδα αποτελεί στρατηγικό εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών, ειδικά σε μια περίοδο γεωπολιτικών εντάσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή.
Το νομοσχέδιο υποχρεώνει τον Αμερικανό Υπουργό Άμυνας να υποβάλει τακτικές αναφορές στο Κογκρέσο, με αξιολογήσεις για την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας με την Ελλάδα, καθώς και για την αξιοποίηση επιπλέον στρατιωτικών εγκαταστάσεων με βάση τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA). Ήδη, στο πλαίσιο της συμφωνίας αυτής, οι ΗΠΑ διατηρούν παρουσία σε τέσσερις στρατιωτικές τοποθεσίες στην Ελλάδα.
ΗΠΑ: Πού θα εγκαταστήσουν τις νέες βάσεις
Σύμφωνα με διαρροές από αρμόδιους κύκλους, η πρώτη νέα βάση ενδέχεται να δημιουργηθεί στη Σκύρο, ενώ η εγκατάσταση στη Λήμνο έχει ήδη «κλειδώσει». Ακολουθεί η Κάρπαθος, η οποία λόγω της θέσης της στο νοτιοανατολικό Αιγαίο θεωρείται κομβικής σημασίας. Η τέταρτη τοποθεσία δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί επισήμως, αλλά εξετάζονται νησιά με στρατηγική αξία.
Η Λήμνος προκαλεί ήδη πολιτική ένταση, καθώς η Άγκυρα έχει ζητήσει την αποστρατιωτικοποίησή της. Η ενίσχυση της αμερικανικής παρουσίας στο νησί θεωρείται απάντηση σε τουρκικές πιέσεις και επιπλέον βήμα προς τη θωράκιση της ελληνικής άμυνας.
Γιατί ενδιαφέρονται οι ΗΠΑ
Οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα δεν είναι κάτι νέο – η στρατιωτική συνεργασία χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950, όταν η χώρα εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ. Η Σούδα στην Κρήτη αποτέλεσε την πρώτη και βασική βάση, ενώ τα τελευταία χρόνια η Αλεξανδρούπολη έχει εξελιχθεί σε νευραλγικό κόμβο για τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, ιδίως σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι αμερικανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα εξυπηρετούν διάφορους σκοπούς:
-
Συντονισμός και υποστήριξη επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων.
-
Ανεφοδιασμός και μεταφορά στρατιωτικού υλικού, ιδιαίτερα προς Ανατολική Ευρώπη.
-
Προβολή ισχύος και αποτροπή απειλών, κυρίως απέναντι σε ενδεχόμενες κινήσεις από την Τουρκία.
-
Συμμετοχή σε κοινές ασκήσεις και εκπαίδευση, ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα ΗΠΑ–Ελλάδας.
-
Ανταπόκριση σε κρίσεις και φυσικές καταστροφές, με τις βάσεις να λειτουργούν και ως εφαλτήρια για ανθρωπιστικές αποστολές.
Η Διπλωματική διάσταση
Η τουρκική πλευρά παρακολουθεί με έντονη δυσφορία την ενίσχυση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στον αμυντικό τομέα. Εθνικιστικοί κύκλοι στην Άγκυρα εκφράζουν ανησυχίες ότι η αυξημένη παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα ενδέχεται να οδηγήσει σε μελλοντικές σκληρότερες στάσεις κατά της Τουρκίας.
Στο Κογκρέσο, πάντως, η σχετική πρωτοβουλία υποστηρίζεται ως κίνηση στρατηγικής σταθερότητας και ειρήνης. Η βουλευτής Γκρέις Μενγκ τόνισε πως η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και η ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών συμβάλλει όχι μόνο στη συλλογική ασφάλεια, αλλά και στην τιμή της ελληνοαμερικανικής κοινότητας.
Η επόμενη φάση θα εξαρτηθεί από την ψήφιση του νομοσχεδίου και τις αποφάσεις του Πενταγώνου. Ωστόσο, είναι σαφές πως ο γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας αναβαθμίζεται σημαντικά στον σχεδιασμό των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή.
