Στις 14 Ιανουαρίου 2024, συμπληρώνονται 80 χρόνια από το τραγικό γεγονός του βομβαρδισμού από συμμαχικά αεροπλάνα, κελιού της Εκατονταπυλιανής το οποίο τότε φιλοξενούσε σχολική τάξη του Δημοτικού Σχολείου Παροικίας, στην Πάρο.
Η τραγωδία του βομβαρδισμού, σημαδεύτηκε από τον θάνατο αθώων παιδιών και της δασκάλας τους.
Στη μνήμη τους, την Κυριακή 14 Ιανουαρίου, θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Παροναξίας κ. Καλλίνικο στην είσοδο του 1ου Δημοτικού Σχολείου Παροικίας όπου υπάρχει σήμερα αναμνηστική πλάκα με τα ονόματα των θυμάτων.
Το χρονικό της τραγωδίας, σύμφωνα με μαρτυρίες επιζώντων, εξιστορείται παρακάτω:
Ιανουάριος του 1944
Η Πάρος στέναζε υπό τη Γερμανική Κατοχή. Τα τελευταία σπαράγματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πριν την ανατολή της λευτεριάς, διαδραματίζονταν κυρίως στη θάλασσα του νησιού όπου οι αψιμαχίες μεταξύ των γερμανικών και των συμμαχικών δυνάμεων τάραζαν την καθημερινότητα και σκόρπιζαν φόβο και ανησυχία στους κατοίκους.
Εγγλέζικα αεροπλάνα έσκιζαν τον ουρανό της Πάρου και έριχναν από τα σπλάχνα τους αεροτορπίλες χτυπώντας καίρια Γερμανικά πλεούμενα αγκυροβολημένα στα λιμάνια της Πάρου που γίνονταν πεδία σκληρών αναμετρήσεων. Σε Παροικία, Νάουσα αλλά και κοντά στο νησί του Φιλιζίου, εγγλέζικες αεροτορπίλες βύθιζαν συχνά Γερμανικά καράβια κάνοντας τα λιμάνια του νησιού θέατρο μιας ανηλεούς πολεμικής διαμάχης λίγο πριν χαράξει η τελική έκβαση της νίκης για τις συμμαχικές δυνάμεις.
Στα μέσα του Γενάρη του ΄44 και συγκεκριμένα στις 14 του μήνα, ξημέρωσε ωστόσο μια αποφράδα μέρα για την Παροικία καθώς οι συνήθεις εχθρικές αναμετρήσεις βάφτηκαν με το αίμα αθώων, με τη θυσία ανυποψίαστων μικρών παιδιών και της δασκάλας τους την ώρα του μαθήματος στο δημοτικό σχολείο της πρωτεύουσας του νησιού. Εκείνο το πρωινό της 14ης Ιανουαρίου, εγγλέζικα αεροπλάνα πετούσαν και πάλι πάνω από την Παροικία αναζητώντας Γερμανικούς στόχους, όταν ένα μοιραίο λάθος τους σκόρπισε το θάνατο.
Μια αεροτορπίλη έπληξε το προαύλιο της Εκατονταπυλιανής, και αμέσως μετά μια δεύτερη, διαπέρασε οριζόντια την γεμάτη από μαθητές αίθουσα της δευτέρας τάξης του δημοτικού σχολείου. Η θανάσιμη τορπίλη στο διάβα της οριζόντια της αίθουσας, ανέδωσε καυτά αέρια και εξερράγη τελικά στη διπλανή αίθουσα που ήταν άδεια. Ο ανείπωτος τρόμος από τον εκκωφαντικό ορυμαγδό της βόμβας κάλυψε τα πάντα. Οι τοίχοι της μαθητικής αίθουσας σείστηκαν συθέμελα και θραύσματά τους μετέτρεψαν το χώρο σε θανατηφόρα χαλάσματα. Ταυτόχρονα τα καυτά, πνιγηρά αέρια ζεμάτισαν την ατμόσφαιρα κάνοντάς την να μοιάζει με πύρινη λάβα.
Στην τροχιά της μέσα από την αίθουσα διδασκαλίας, η βόμβα σκότωσε την δασκάλα Ειρηνούλα Κονδύλη και δύο μικρούς μαθητές, την Φραγκίσκα Τσαντάνη και τον Θανάση Φωκιανό. Ανάμεσα στα παιδικά κορμάκια που κείτονταν στο έδαφος τραυματισμένα ήταν και η Εύα – Ποπολάνου – Καραγιάννη η οποία διηγείται σήμερα ότι όταν έπεσε η πρώτη βόμβα τρομοκρατήθηκε, έτρεξε προς τη δασκάλα, όμως στα μέσα της διαδρομής τη βρήκε η δεύτερη τορπίλη, τη χτύπησε σοβαρά στο κεφάλι και της έκαψε το πρόσωπο με αποτέλεσμα να πέσει αναίσθητη στο δάπεδο και να βρεθεί αργότερα αγκαλιά με τον ήδη σκοτωμένο Θανάση Φωκιανό. Ενός άλλου μαθητή του κόπηκε το χέρι όπως διηγείται η ίδια, ενώ η αίθουσα πλημμύρισε με πυκνό, αποπνικτικό καπνό που σκέπασε σαν ολόμαυρο σύννεφο τα πάντα.
Έπειτα από λίγο ένας καθηγητής του Γυμνασίου από τις διπλανές αίθουσες άνοιξε την πόρτα της αίθουσας που είχε γραφτεί η τραγωδία, εξαιτίας όμως του πηχτού καπνού δεν στάθηκε ικανός να δει κάτι και την ξανάκλεισε. Στη συνέχεια ένας άλλος καθηγητής άνοιξε την πόρτα και βρέθηκε μπροστά στο τραγικό θέαμα. Παιδικά κορμάκια νεκρά και τραυματισμένα κείτονταν ανακατεμένα στο έδαφος ανάμεσα σε σκόνες, καπνούς και χαλάσματα. Το αποτρόπαιο νέο διαδόθηκε αστραπιαία από στόμα σε στόμα σε ολόκληρη την Παροικία.
Αλλόφρονες οι γονείς με την ψυχή στο στόμα έτρεξαν προς το σχολείο αναζητώντας ένα ίχνος ζωής των παιδιών τους. Πανικός, αναστάτωση, δάκρυα και θρήνος για τις αδικοχαμένες ζωές και τα πληγωμένα παιδάκια διέτρεξαν σαν σπαρακτικό μουρμουρητό τη Χώρα της Πάρου. Κοπετοί και οιμωγές απελπισίας τύλιξαν το νησί που μαυροφορέθηκε πνιγμένο στη θλίψη. Η θλιβερή θυσία των μικρών παιδιών και της δασκάλας τους, στοιχειώνει μέχρι σήμερα όσους ζουν και θυμούνται το τραγικό γεγονός.
Μάλιστα, οι επιζήσαντες μικροί μαθητές της τότε δευτέρας δημοτικού που εκείνη την αποφράδα μέρα είδαν το χάρο με τα μάτια τους, στοιχειώθηκαν για πάντα από το τραγικό συμβάν που έζησαν στην πιο τρυφερή τους ηλικία. Κάποιοι ακόμη και σήμερα τρομάζουν με τον παραμικρό κρότο ανακαλώντας στη μνήμη τους τον εφιάλτη της βόμβας που σκότωσε την αγαπημένη τους δασκάλα και τους συμμαθητές τους, τραυματίζοντας για πάντα τις ψυχές τους.
Σήμερα 14 Ιανουαρίου 2021, εβδομήντα επτά ολόκληρα χρόνια μετά το φρικτό συμβάν, η σκέψη μας φτερουγίζει στους αθώους νεκρούς της Πάρου που λίγο πριν την αυγή της απελευθέρωσης απώλεσαν τόσο άδικα τη ζωή τους. Η μνήμη τους θα ζει στις καρδιές μας για πάντα.
Σε ανάμνηση της θυσίας τους, υπάρχει σήμερα στα δεξιά της εισόδου του παλαιού δημοτικού σχολείου Παροικίας και νυν σχολικού μουσείου του 1ου Δημοτικού Σχολείου, αναμνηστική πλακέτα με τα ονόματα της αείμνηστης δασκάλας Ειρήνης Κονδύλη και των μαθητών της Αθανασίου Β. Φωκιανού και Φραγκίσκας Δημητρίου Τσαντάνη που θα ζουν παντοτινά στην αιωνιότητα.
Πηγή: parianostypos.gr
