Σε ανακοίνωσή του σήμερα το πρωί το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας δήλωσε ότι δεν θα εφαρμόσει το ένταλμα του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου της Χάγης για τη σύλληψη του Πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπεντζαμίν Νετανιάχου, με το μυαλό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τι προβλέπεται, όμως, σε νόμο των ΗΠΑ για την απελευθέρωση πολιτών της ή συμμάχων της από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης;
Όπως σημειώθηκε ενώ η Γαλλία θα «σεβαστεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της», όμως πρόσθεσε ότι ο Ισραηλινός ηγέτης καλύπτεται από τους κανόνες ασυλίας που ισχύουν για τα κράτη που δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη του ΔΠΔ.
Η απόφαση της Γαλλίας, που επί της ουσίας απαντά στις δηλώσεις του Ζοζέπ Μπορέλ που προ ημερών που δήλωνε ότι οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υποχρεωμένες να εφαρμόζουν τα εντάλματα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και δεν μπορούν να επιλέγουν αν θα τα εφαρμόσουν ή όχι.
Ο νόμος στις ΗΠΑ
Η απόφαση της Γαλλίας δεν είναι διόλου περίεργη, καθώς οι συνέπειες μιας τέτοιας κίνησης θα μπορούσαν να είναι… ανυπολόγιστες. Και αυτό λόγω του νόμου στις Ηνωμένες Πολιτείες που θεωρητικά τους επιτρέπει μέχρι και να εισβάλλουν στην Χάγη για να απελευθερωσουν κάποιο πολίτη ή συμμαχό τους, κατηγορία στην οποία ανήκει και ο Μπεντζαμίν Νετανιάχου.
Συγκεκριμένα πρόκειται για τον νόμο «περί προστασίας των Αμερικανών μελών των υπηρεσιών (ASPA), ο οποίος συχνά αναφέρεται ανεπίσημα ως «νόμος τ για την εισβολή στην Χάγη».
Η νομοθεσία αυτή, που ψηφίστηκε το 2002, εξουσιοδοτεί τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών να χρησιμοποιήσει «όλα τα απαραίτητα και κατάλληλα μέσα για να επιτύχει την απελευθέρωση» οποιουδήποτε αμερικανικού ή συμμαχικού προσωπικού που κρατείται ή φυλακίζεται από, για λογαριασμό ή κατόπιν αιτήματος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), το οποίο βρίσκεται στη Χάγη.
Η συγκεκριμένη νομοθετική πράξη εισήχθη ως απάντηση στις ανησυχίες σχετικά με τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου επί του στρατιωτικού προσωπικού των ΗΠΑ και άλλων αξιωματούχων, ιδίως σε σενάρια όπου οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου. Εξουσιοδότηση για στρατιωτική δράση: Περιλαμβάνει διάταξη που εξουσιοδοτεί τον Πρόεδρο να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία για την απελευθέρωση οποιουδήποτε Αμερικανού ή πολίτη συμμαχικής με τις ΗΠΑ χώρας που κρατείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Ο νόμος επεκτείνεται σε «καλυπτόμενα πρόσωπα των Ηνωμένων Πολιτειών» (μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων, εκλεγμένους ή διορισμένους αξιωματούχους και άλλα πρόσωπα που απασχολούνται ή εργάζονται για λογαριασμό της κυβέρνησης των ΗΠΑ) και σε «καλυπτόμενα συμμαχικά πρόσωπα» (παρόμοιοι ρόλοι για πολίτες χωρών μελών του ΝΑΤΟ και σημαντικών μη ΝΑΤΟϊκών συμμάχων όπως η Αυστραλία, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Ιαπωνία, η Αργεντινή, η Νότια Κορέα και η Νέα Ζηλανδία).
Αυτή η νομοθεσία υπογραμμίζει τη θέση των ΗΠΑ να μην αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ επί των υπηκόων τους και την ετοιμότητά τους να προστατεύσουν τους πολίτες και τους συμμάχους τους από αυτό που αντιλαμβάνονται ως πιθανή πολιτική ή νομική υπέρβαση από το δικαστήριο. Ωστόσο, η πρακτική εφαρμογή μιας τέτοιας στρατιωτικής δράσης δεν έχει ποτέ επιχειρηθεί, και ο νόμος χρησιμεύει περισσότερο ως συμβολική επιβεβαίωση της κυριαρχίας των ΗΠΑ σε πλαίσια διεθνούς δικαίου.
Φυσικά ενώ ο νόμος επιτρέπει θεωρητικά κάτι τέτοιου, η πρακτική εκτέλεση μιας τέτοιας επιχείρησης θα συνεπαγόταν σημαντικές διεθνείς νομικές και διπλωματικές περιπλοκές.
Η ανάληψη στρατιωτικής δράσης από τις ΗΠΑ στη Χάγη για την απελευθέρωση ενός ξένου ηγέτη θα είχε πιθανότατα ως αποτέλεσμα σημαντικές διεθνείς αντιδράσεις και θα μπορούσε να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στις ΗΠΑ.
Ενώ το νομικό πλαίσιο υπάρχει για την πιθανή υποστήριξη του Νετανιάχου στο πλαίσιο της ASPA, η πραγματική χρήση αυτής της ρήτρας για την εκτέλεση μιας στρατιωτικής επιχείρησης για την απελευθέρωσή του θα ήταν πρωτοφανής και γεμάτη με πολιτικές, διπλωματικές και νομικές προκλήσεις.
