Σαν σήμερα, στις 22/3/1919 ιδρύθηκε το Λιμενικό Σώμα μέσω του ν. 1753 «Περί τροποποιήσεως του νόμου 816 και προσθήκης συναφών διατάξεων». Το άρθρο 3 αυτού του νόμου περιλάμβανε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Σώματος, του Λιμενικού, αποτελούμενο από προσωπικό της Διεύθυνσης Εμπορικού Ναυτικού, της επιθεώρησης των υπηρεσιών του, του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου και των Λιμενικών Αρχών.
Την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος εμπνεύστηκαν οι Γεώργιος Σακαλής και Κωνσταντίνος Μπούκας και το νόμο υπέγραψαν ο Βασιλεύς Αλέξανδρος, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και οι Υπουργοί Ναυτικών Εμμ. Ρέπουλης και Δικαιοσύνης Ι. Τσιριμώκος.
Το άρθρο 3 του ν.1753 νόμου είναι η επίσημη πράξη ίδρυσης του Λιμενικού Σώματος. Ο νόμος προέβλεπε και τον τρόπο συγκρότησης του νέου Σώματος, εξουσιοδοτώντας με διάταγμα τη μετάταξη από το Πολεμικό Ναυτικό στο Λιμενικό Σώμα εξήντα έξι (66) Αξιωματικών. Έτσι, πέντε μήνες περίπου μετά την ίδρυσή του, το Λιμενικό Σώμα είχε ήδη συγκροτηθεί και οργανωθεί, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο των θέσεων που είχαν προβλεφθεί από το ν. 1753.
Τα μεταταχθέντα στελέχη διέθεταν την απαραίτητη εκπαίδευση και γλωσσομάθεια και ήταν εξειδικευμένα στα θέματα εμπορικής ναυτιλίας από την υπηρεσία τους στη Διεύθυνση Εμπορικού Ναυτικού και τις Λιμενικές Αρχές, αναλαμβάνοντας τη μετάταξη σε ένα νέο Σώμα.
Οι περισσότεροι από αυτούς, όπως καταγράφει η ιστορία, σταδιοδρόμησαν επιτυχώς, προχώρησαν στις βαθμίδες της ιεραρχίας και συνέβαλαν σημαντικά στην υπόθεση της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας μέχρι το τέλος της υπηρεσιακής τους ζωής όπως αναφέρεται στην Ιστορία του Λιμενικού Σώματος (1999).
Το 1936, μέσω του Αναγκαστικού Νόμου 1 τον Αύγουστο, το Υφυπουργείο Ναυτικών μετονομάστηκε σε Υφυπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, γεγονός που αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην εξέλιξη του Λιμενικού Σώματος και επισφράγισε την ανεξαρτησία του. Το ίδιο έτος, το Λιμενικό Σώμα υπάχθηκε στο Υφυπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας ως ειδικός διοικητικός φορέας και ανέλαβε όλες τις προηγούμενες υπηρεσίες του.
Το στρατιωτικά οργανωμένο Λιμενικό Σώμα εκτέλεσε τα καθήκοντά του τόσο στον τομέα της διοίκησης του Εμπορικού Ναυτικού όσο και στις αστυνομικές αρμοδιότητες στις ακτές, στα λιμάνια, στα πλοία και στη θάλασσα, παρέχοντας γενική αστυνομική και προανακριτική αρμοδιότητα στην περιοχή και στα αντικείμενα της αρμοδιότητάς του.
Σαν Σήμερα: Σημαντικοί σταθμοί στη νεότερη ιστορική διαδρομή του ΛΣ/ΕΛΑΚΤ
Στην ομιλία του για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος ο Αντιναύαρχος εα και Επίτιμος Α’ Υπαρχηγός Λ.Σ. Πελοπίδας Αγγελόπουλος κατέγραψε ως κάτωθι του σημαντικούς σταθμούς στην νεώτερη ιστορική διαδρομή του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής:
– 1946. Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Ν. Αβραάμ και Γεν. Διευθυντής ΥΕΝ Πλοίαρχος ΛΣ Βασίλειος Σκαρπέτης.
– Και με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και ενέργειες του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, μετέβησαν στη Ν. Υόρκη, και επετεύχθη η αγορά 100 πλοίων λίμπερτυς, τα οποία αποτέλεσαν τον πυρήνα της μεταπολεμικής αφετηρίας και εξέλιξης της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας. (ΣΣ: αξίζει να σημειωθεί ότι τα πλοία αυτά αποτέλεσαν την «μαγιά» των Ελλήνων εφοπλιστών οι οποίοι με τις κατάλληλες ενέργειες κατάφεραν με την πάροδο του χρόνου να είναι η Ελληνική ναυτιλία παγκόσμια δύναμις)
– Ίδρυση της Μουσικής του Λιμενικού Σώματος
– Στις 25 Οκτωβρίου κατατάσσεται η 1η μεταπολεμική σειρά 36 Λιμενικών Αξιωματικών.
– 1947. Ο Επιλιμενάρχης Β΄ Τάξεως Θεόδωρος Κιζάνης διορίζεται Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας κατά τα έτη 1947, 1948 και 1950.
– . Ίδρυση και λειτουργία στον Ασπρόπυργο του Κέντρου Εκπαίδευσης ΛΣ.
– 1949. Ίδρυση στο Λονδίνο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).
– Ο Διευθυντής Εμπορικού Ναυτικού Πλοίαρχος ΛΣ Β. Σκαρπέτης προάγεται στον βαθμό του Υποναυάρχου Λιμενικού Σώματος (1949 – 1950).
– 1950. Καθορίζονται τα διακριτικά της στολής του Λιμενικού Σώματος, με δυο χρυσοποίκιλτες χιαστί άγκυρες και το βασιλικό στέμμα.
– 1952. Ίδρυση ιδίας Σχολής Λιμενικών Δοκίμων στην Καστέλα στο αρχοντικό Μαυρομιχάλη στον Πειραιά.
– 1953. Μεγάλη προσφορά του Λιμενικού Σώματος στους σεισμούς στα Επτάνησα (Κεφαλονιά και Ζάκυνθο).
– 1954. Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο μεταφέρονται στον Πειραιά.
– 1955. Ο Ναύαρχος – Αρχηγός Παναγιώτης Θεοχάρης ιδρύει το Ταμείο Αρωγής Λιμενικού Σώματος.
– 1956. Ιδρύονται οι Σχολές Εμπορικού. Ναυτικού.
– 1964. Το Λιμενικό Σώμα αποκτά τη δική του Σημαία.
– Ίδρυση της Άμεσης Δράσης του Λιμενικού Σώματος.
– Ο Ναύαρχος ΛΣ Παναγιώτης Θεοχάρης αναλαμβάνει Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.
– 1968. Ιδρύεται ο Θάλαμος Επιχειρήσεων Λιμενικού Σώματος για την έρευνα και διάσωση στις ελληνικές θάλασσες.
– 1969. Καθιέρωση του βαθμού του Υποναυάρχου στον Αρχηγό του Λιμενικού Σώματος. .
– 1970 – 1972. Άστοχοι κυβερνητικοί πειραματισμοί στις αρμοδιότητες Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας και του Λιμενικού Σώματος.
– 1978. Καθιέρωση του βαθμού του Αντιναυάρχου στο Λιμενικό Σώμα.
– 1979. Ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικ. Κοινότητα.
– 1980. Κατάταξη γυναικών στο ΛΣ.
– 1981. Το Λιμενικό Σώμα αποκτά τα πρώτα εναέρια μέσα.
– 1982. Ίδρυση της Λέσχης Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος και του Μουσείου Ναυτιλίας.
– 1988. Ίδρυση Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Λιμενικού Σώματος.
– 1989. Συστηματοποίηση της έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα από το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος.
– Συστηματοποίηση της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος από το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος.
– 1998. Προμήθεια τεσσάρων (4) ελικοπτέρων τύπου σουπερ πούμα με κονδύλια της Ε.Ε.
– 2001. ορκωμοσία 1300 ανδρών και γυναικών Λ.Σ. στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας παρουσία του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Μακαριστού Χριστοδούλου.
– 2001. Υπογραφή πρωτοκόλλου μεταξύ Υπουργείου Ναυτιλίας-Ο.Λ.Π. και Κτηματικής Υπηρεσίας Δημοσίου για την επισκευή και μεταστέγαση του Υπουργείου – Αρχηγείου Λ.Σ. στο σημερινό κτίριο.
– 2002. Ίδρυση των πρώτων έξη (6) Περιφερειακών Διοικήσεων, οι οποίες σήμερα είναι εννέα (9). Επίσης καθορισμός πυραμίδος Λιμενικού Σώματος σε 10156 άνδρες και γυναίκες.
– 2003 Εκλογή Γενικού Γραμματέα του ΙΜΟ (Διεθνής Διακυβερνητικός Ναυτιλιακός οργανισμός) του Ναυάρχου Λ.Σ. κ. Μητρόπουλου Ευθυμίου, ο οποίος επανεξελέγη και δεύτερη φορά, ήτοι για δύο τετραετίες από 2004 – 2012.
– 2003. Ίδρυση της ΠΕΑΛΣ (Πανελλήνια Ένωση Αξιωματικών Λ.Σ.).
– 2004. Προμήθεια των πρώτων μεγάλων ΠΑΘ (πλοία ανοικτής θαλάσσης), ελικοπτέρων (ΓΙΟΥΡΟΚΟΠΤΕΡ) και αεροπλάνων, ως και χερσαίων μέσων.
Επίσης η τέλεση Ολυμπιακών αγώνων στους οποίους το Λιμενικό Σώμα είχε πρωτεύοντα ρόλο στα θαλάσσια αγωνίσματα.
– 2011. Μετονομασία του Λιμενικού Σώματος σε Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος//Ελληνική Ακτοφυλακή.
– 2014. Προμήθεια του ΠΑΘ 90 (ΓΑΥΔΟΣ), της ναυαρχίδος του στόλου Λιμενικού Σώματος από τα Ολλανδικά ναυπηγεία με χρήματα Ε.Ε.
– 2018. Νέες άστοχες παρεμβάσεις στη δομή και στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας και του Λιμενικού Σώματος.
– 2018. αποκαλυπτήρια Μνημείου πεσόντων Στελεχών Λ.Σ., παρουσία του τότε προέδρου Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου, με τη συνδρομή της Λέσχης Αξιωματικών Λ.Σ., της Ε.Α.Α.Λ.Σ., και Π.Ε.Α.Λ.Σ.
– 2020, Προμήθεια τεσσάρων (4) Περιπολικών Πλοίων κατηγορίας Α1, άνω των τριάντα πέντε (35) μέτρων από Ιταλικά ναυπηγεία με χρήματα Ε.Ε. Επίσης υπάρχουν δωρεές από Ε.Ε.Ε. και άλλους φορείς προς το Λ.Σ. για προμήθεια πλωτών μέσων μικρότερου μεγέθους και χερσαίων μέσων.
μετονομάστηκε σε Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή με το άρθρο 1 του ν. 3922/2011 (ΦΕΚ 35 Α΄) και έχει ως αποστολή την εφαρμογή του νόμου στις περιοχές και τους χώρους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητά του.
Σαν Σήμερα: Με τον Ν.3922/11 έγινε η Σύσταση Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής.
Tο Λιμενικό Σώμα, το οποίο συστήθηκε με το άρθρο 3 του ν. 1753/1919 (ΦΕΚ 67 Α΄), μετονομάστηκε σε Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή με το άρθρο 1 του ν. 3922/2011 (ΦΕΚ 35 Α΄) και έχει ως αποστολή την εφαρμογή του νόμου στις περιοχές και τους χώρους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητά του.
Στις αρμοδιότητες του περιλαμβάνονται τα κάτωθι:
• Δημόσια και Κρατική Ασφάλεια
• Γενική Αστυνόμευση-Τροχαία
• Έλεγχος αλιευτικών δραστηριοτήτων
• Πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος
• Έλεγχος θαλάσσιων συνόρων
• Έρευνα και Διάσωση
• Ασφάλεια ναυσιπλοΐας
• Προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος
• Ακτοπλοϊκές Συγκοινωνίες
• Ναυτική Εργασία
• Ναυτική Εκπαίδευση
• Ναυτιλιακή πολιτική
• Επιθεώρηση/Έλεγχος Πλοίων/Εταιρειών και Οργανισμών, Ασφάλεια Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων
Σύμφωνα με το Research Institute for European and American Studiew (www.rieas.gr) η Eλληνική Ακτοφυλακή-Λιμενικό Σώμα ως διωκτική αρχή με τη διοικητική και γενική αστυνομική και ανακριτική αρμοδιότητα στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο και το χερσαίο τμήμα των λιμένων, είναι αρμόδιο για την πρόληψη και καταστολή κάθε μορφής οργανωμένου εγκλήματος που ήθελε εκδηλωθεί στους τομείς ευθύνης του.
Ειδικότερα, η Ε. Α – Λ.Σ. σαν αρμοδιότητα έχει:
α. Την εξασφάλιση της δημόσιας τάξης, που περιλαμβάνει την άσκηση της αστυνομίας γενικής αστυνόμευσης
β. Την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος, που περιλαμβάνει την άσκηση δημόσιας και κρατικής ασφάλειας.
γ. Τον έλεγχο εφαρμογής των όρων ασφαλούς ναυσιπλοΐας.
δ. Την έρευνα και διάσωση στη θάλασσα.
ε. Την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος.
στ. Την παρακολούθηση και τον έλεγχο των θαλασσίων συνόρων.
Η άσκηση δημόσιας ασφάλειας περιλαμβάνει ιδίως:
α) Τη δίωξη των εγκλημάτων κατά της ζωής, της προσωπικής ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και των περιουσιακών δικαιωμάτων.
β) Τη δίωξη του λαθρεμπορίου και της αρχαιοκαπηλίας.
γ) Τον έλεγχο και δίωξη διακίνησης ναρκωτικών ουσιών.
δ) Την αναζήτηση και σύλληψη διωκόμενων προσώπων.
ε) Την αναζήτηση εξαφανισμένων προσώπων, απολεσθέντων και κλεμμένων αντικειμένων.
στ) Τη συλλογή και αξιοποίηση πληροφοριών που ανάγονται σε θέματα δημόσιας ασφάλειας.
Η άσκηση κρατικής ασφάλειας περιλαμβάνει ιδίως:
α) Την προστασία του κράτους και του δημοκρατικού πολιτεύματος από κάθε υπονομευτική ενέργεια.
β) Την πρόληψη και αντιμετώπιση πράξεων βίας και τρομοκρατίας.
γ) Τον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τα όπλα και τις εκρηκτικές ύλες.
δ) Τον έλεγχο της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη διακίνηση, παραμονή και εργασία των αλλοδαπών στη χώρα.
ε) Τη συλλογή και αξιοποίηση πληροφοριών που ανάγονται σε θέματα κρατικής ασφάλειας και εθνικού ενδιαφέροντος γενικότερα.
Ο έλεγχος εφαρμογής των όρων ασφαλούς ναυσιπλοΐας περιλαμβάνει ιδίως:
α) Τον έλεγχο, σε ελληνικούς λιμένες, των πλοίων ανεξαρτήτως σημαίας και των πληρωμάτων τους, καθώς και των υπό ελληνική σημαία πλοίων και των πληρωμάτων τους σε λιμένες της αλλοδαπής όπου λειτουργούν Έδρες Ναυτιλιακών Ακολούθων, προς διαπίστωση συμμόρφωσής τους με την ισχύουσα νομοθεσία περί αξιοπλοΐας, προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος και συνθηκών και όρων εργασίας.
β) Την παρακολούθηση και διαχείριση της θαλάσσιας κυκλοφορίας.
γ) Τη συλλογή στοιχείων και πληροφοριών καθώς και τη λήψη μέτρων για την αποφυγή συγκρούσεων στη θάλασσα και τη διερεύνηση των ναυτικών ατυχημάτων.
δ) Τη μέριμνα για την οργάνωση, λειτουργία, βελτίωση, επέκταση και χρήση των τηλεπικοινωνιακών υποδομών και ηλεκτρονικών συστημάτων.
ε) Την έκδοση ναυτιλιακών οδηγιών ασφάλειας ναυσιπλοΐας.
Η έρευνα και διάσωση στη θάλασσα περιλαμβάνει ιδίως:
α) Τον συντονισμό του έργου έρευνας και διάσωσης στον θαλάσσιο χώρο ευθύνης της χώρας.
β) Τη συνεργασία με τα Γενικά Επιτελεία Ναυτικού και Αεροπορίας καθώς και άλλους φορείς, Υπηρεσίες και ιδιώτες που υποχρεούνται ή προσφέρονται να συνδράμουν σε περίπτωση ατυχήματος στον θαλάσσιο χώρο ευθύνης της χώρας.
γ) Τη συνεργασία με κέντρα συντονισμού έρευνας και διάσωσης άλλων χωρών σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος περιλαμβάνει ιδίως:
α) Την εκπόνηση και εφαρμογή σχεδίων για την πρόληψη και καταπολέμηση ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών.
β) Τον σχεδιασμό, οργάνωση και συντονισμό των δράσεων και ενεργειών για την αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης της θάλασσας και των ακτών.
γ) Τον έλεγχο και παρακολούθηση εφαρμογής των σχεδίων για την καταπολέμηση ρυπάνσεων.
δ) Τη συνεργασία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο με σκοπό την πρόληψη και καταπολέμηση ρυπάνσεων.
Η άσκηση αστυνόμευσης των θαλασσίων συνόρων περιλαμβάνει ιδίως:
α) Τον σχεδιασμό και οργάνωση μέτρων αστυνόμευσης και ελέγχου των θαλασσίων συνόρων για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης.
β) Την πρόληψη και αντιμετώπιση κάθε άλλης παράνομης δραστηριότητας.
Τέλος το Λιμενικό Σώμα συμμετέχει στην αντιμετώπιση κάθε έκτακτης ανάγκης που προκύπτει από θεομηνίες και ατυχήματα ή άλλες καταστροφές σε συνεργασία με τις συναρμόδιες Αρχές και Υπηρεσίες, και συμβάλλει στην άμυνα και ασφάλεια της χώρας, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
