Μία άνευ προηγουμένου έξαρση των περιστατικών βίας και μάλιστα στο σχολικό περιβάλλον με χρήση όπλων μαστίζει τα τελευταία χρόνια την μεγαλύτερη οικονομική δύναμη του κόσμου, τις ΗΠΑ, με θύματα δεκάδες μαθητές και ενήλικοι.
Το 1999, σε σχολείο του Κολοράντο, δύο μαθητές σκοτώνουν με πυροβόλα όπλα 12 συμμαθητές τους, το 2018, σε σχολείο της Φλόριδας, ένας 19χρονος σκοτώνει με πυροβόλο όπλο 17 ανθρώπους και πρόσφατα, σε σχολείο στο Τέξας πέφτουν νεκροί 19 μαθητές και δύο δάσκαλοι από έναν οπλισμένο 18χρονο. Και, βέβαια, αναρίθμητα άλλα συμβάντα με μαζικούς πυροβολισμούς (mass shootings) σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ με δεκάδες νεκρούς.
Ευνόητο είναι, λοιπόν, να προβάλλουν αμείλικτα ερωτήματα σχετικά με τους γενεσιουργούς παράγοντες αυτού του αποτρόπαιου κοινωνικού φαινομένου στις ΗΠΑ, καθώς και να εκφράζονται δικαιολογημένες ανησυχίες για ενδεχόμενη εξάπλωση του φαινομένου σε άλλες δυτικές χώρες.
Δυστυχώς, στην προκειμένη περίπτωση οι ΗΠΑ αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή και είναι πράγματι απαράδεκτο το γεγονός ότι η μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου δεν μπορεί να ελέγξει και να εξαλείψει ένα τέτοιο εγκληματικό φαινόμενο, που οφείλεται αποκλειστικά σε μία κουλτούρα που συνοδεύει τον αμερικανικό λαό από συστάσεως του ως έθνος, μιας κουλτούρας η οποία δυστυχώς τυγχάνει μιας αέναής πολιτικής υποστήριξης για ευνόητους λόγους.
Η Εθνική Ένωση Όπλων Αμερικής
Βασική συνιστώσα της επικράτησης αυτής της κουλτούρας στην αμερικανική κοινωνία, αποτελεί η Εθνική Ένωση Όπλων Αμερικής (National Rifle Association of America) η οποία ιδρύθηκε το 1871 και έκτοτε αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα λόμπυ υποστήριξης της ελεύθερης οπλοκατοχής, με βαθύτατες κοινωνικές και ισχυρότατες πολιτικές διασυνδέσεις αλλά και επιχειρηματικές προεκτάσεις, δεδομένου ότι η βιομηχανία όπλων στην Αμερική αποφέρει εκατοντάδες δις δολάρια ετησίως, αλλά και εκατομμύρια θέσεις εργασίας.
Το ιδιαιτέρως αρνητικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της εν λόγω κουλτούρας έγκειται στο γεγονός ότι η αντίληψη της οπλοφορίας έχει ενσωματωθεί στο αμερικανικό δικαιϊκό σύστημα, με αποτέλεσμα ο μέσος αμερικανός πολίτης να αντιλαμβάνεται το ζήτημα της οπλοκατοχής ως κατοχυρωμένο συνταγματικό του δικαίωμα. Έτσι, για παράδειγμα, στην πολιτεία του Τέξας, η πρόσβαση στην αγορά και κατοχή όπλων είναι διαχρονικά παντελώς ελεύθερη και θεωρείται φυσιολογικό το γεγονός οι πολίτες να φέρουν όπλα όχι μόνο εντός των κατοικιών τους, αλλά και εντός των οχημάτων τους και γενικότερα εν παντί τόπω και χρόνω.
Η πολιτική βούληση στις ΗΠΑ
Ένα σύνθετο πλαίσιο, λοιπόν, ιστορικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων έχουν διαμορφώσει ένα ισχυρότατο νομικό υπόβαθρο ελεύθερης πρόσβασης στην αγορά και κατοχής πυροβόλων όπλων στις ΗΠΑ και η συνολική κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα, είναι δυστυχώς μη αναστρέψιμη. Όμως, υπάρχουν ακόμη περιθώρια ελέγχου και περιορισμού της οπλοφορίας, ώστε να μειωθούν δραστικά οι τεράστιες απώλειες ζωής στην αμερικανική κοινωνία. Και τούτο, βέβαια, έγκειται αποκλειστικά στην αμερικανική πολιτική βούληση.
Τέλος, αναφορικά με τις δικαιολογημένες, ως ένα βαθμό, ανησυχίες περί της επέκτασης φαινομένου σε άλλες χώρες, αναμφίβολα δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, κυρίως λόγω της καταλυτικής επίδρασης που ασκεί ο μιμητισμός στα νεανικά στρώματα, ωστόσο τα ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά συστατικά στοιχεία της αμερικανικής κουλτούρας αναφορικά με την πρόσβαση στην αγορά και κατοχή όπλων δεν υφίστανται στο σύνολο των δυτικών κοινωνιών.-
*Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Υποστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας. Έχει διατελέσει προϊστάμενος των εθνικών υπηρεσιών Interpol και Europol και υπηρέτησε ως υπεύθυνος εξωτερικών και δημοσίων σχέσεων στην έδρα της Ευρωπαϊκής Αστυνομίας στη Χάγη.
