Νέα ιδιαιτέρως επιβαρυντικά στοιχεία για τις ευθύνες των αξιωματούχων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας όσον αφορά στη διαχείριση της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι το καλοκαίρι του 2018, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους 102 συνάνθρωποί μας, έρχονται στο φως μέσα από νέες μαρτυρικές καταθέσεις και απολογίες που έλαβε ο ανακριτής Αθανάσιος Μαρνέρης, ο οποίος και διενεργεί την σχετική έρευνα.
Κοινός τόπος των νέων μαρτυριών και απολογιών είναι ότι Τροχαία και Αστυνομία δεν προχώρησαν σε επιχείρηση απομάκρυνσης των πολιτών από τις περιοχές που έπληξε η πυρκαγιά, παρότι διέθεταν τα μέσα και τις δυνάμεις για κάτι τέτοιο. Και η απομάκρυνση των πολιτών δεν έγινε διότι δεν υπήρχε σχετική εισήγηση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία.
Υπενθυμίζεται ότι προ ημερών ο ανακριτής υπέβαλλε νέο αίτημα στην εισαγγελία για αναβάθμιση του κατηγορητηρίου για το Μάτι με την άσκηση συμπληρωματικής ποινικής δίωξης σε βαθμό κακουργήματος σε βάρος τουλάχιστον 10 υψηλόβαθμων στελεχών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Ο ανακριτής ζήτησε δίωξη για άσκηση θανατηφόρας έκθεσης σε κίνδυνο, επικαλούμενος νεώτερο σημαντικά στοιχεία που συγκέντρωσε στο πλαίσιο της πολύμηνης έρευνας που διεξάγει.
Πλέον αναμένεται το αμέσως επόμενο διάστημα η απάντηση του εισαγγελέα επί του αιτήματος. Αν, δηλαδή, θα το κάνει δεκτό και θα ασκηθεί η συμπληρωματική κακουργηματική δίωξη ή θα το απορρίψει και οι κατηγορίες για το Μάτι θα μείνουν ως έχουν σε βαθμό πλημμελήματος.
Χαρακτηριστικά, πάντως, των πράξεων και των παραλείψεων από την πλευρά της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και των βαρύτατων ευθυνών που φέρουν για το μέγεθος της καταστροφής είναι τα όσα αναφέρει στην απολογία στον κ. Μαρνέρη κατηγορούμενος από την ΕΛ.ΑΣ.
Ερωτηθείς από τον ανακριτή για τη δυνατότητα απομάκρυνσης των πολιτών από τα σημεία όπου μαίνονταν η πυρκαγιά, ο κατηγορούμενος απαντά ως εξής: «Κατά πρώτον οι δυνάμεις της ΕΛ.ΑΣ. και της Τροχαίας από τις 17.30 και μετά ήταν υπέρ επαρκείς, προκειμένου να λάβουν μέρος σε μία ασφαλή επιχείρηση απομάκρυνσης των πολιτών στο Βουτζά και το Μάτι. Ωστόσο, για να προβούν σε μία τέτοια ενέργεια, σύμφωνα με το νόμο, έπρεπε να γίνει εισήγηση από τον επικεφαλής της πυροσβεστικής προς το Δήμο ή την Περιφέρεια και εν συνεχεία εμείς αφού παίρναμε εντολή από τον Δήμο ή την Περιφέρεια θα βοηθήσουμε στην απομάκρυνση των πολιτών, όπως γίνεται πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις. Έτσι ακριβώς έγινε επιτυχώς και στην Κινέτα με πολύ λιγότερες δυνάμεις. Επίσης, ήθελα να σας επισημάνω ότι μέχρι τις 18.10 που από την ενημέρωση που είχαμε από τον επικεφαλής αξιωματικό η πυρκαγιά ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη και η ταχύτητά της ήταν μεγάλη, χωρίς να έχουμε κάποιο αίτημα είτε από τον επικεφαλής της αστυνομίας Βορειοανατολικής Αττικής, είτε από τον επικεφαλής της Τροχαίας, είτε από το σύνδεσμο της Τροχαίας που είναι στο κέντρο επιχειρήσεων της ΓΑΔΑ για ενίσχυση των δυνάμεών τους, εμείς στείλαμε επιπλέον δυνάμεις, κλιμακωτά συνέχεια».
Για το ίδιο ζήτημα άλλος κατηγορούμενος για το πλημμέλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια ανέφερε στην απολογία του στον ανακριτή: «Η αστυνομία είχε από την πρώτη στιγμή και δη από τις 17.00 έως 17.40 επαρκείς δυνάμεις προκειμένου να συνδράμει σε ένα σχέδιο ασφαλούς απομάκρυνσης των πολιτών. Ωστόσο, τέτοια εισήγηση από τον εκάστοτε επικεφαλής της πυροσβεστικής, δεν δόθηκε ποτέ».
Στο ίδιο πνεύμα άλλος κατηγορούμενος από την τροχαία επίσης υποστήριξε ότι δεν δόθηκε ποτέ εισήγηση για την απομάκρυνση των πολιτών από το Ν. Βουτζά και το Μάτι.
Ανακριτής: Σε περίπτωση που υπήρχε τέτοια εισήγηση, εσείς ως Τροχαία και η ΕΛΑΣ, είχατε τη δυνατότητα να συνδράμετε στην απομάκρυνση των πολιτών από τις παραπάνω περιοχές;
Κατηγορούμενος: Βεβαίως και μπορούσαμε γιατί είχαμε και τη δυνατότητα και επαρκείς δυνάμεις και τα μέσα προκειμένου να ενημερώσουμε και να απομακρύνουμε τους πολίτες σε ασφαλές μέρος. Πιο συγκεκριμένα, εάν το αργότερο μέχρι τις 17.45 δινόταν η εισήγηση από την πυροσβεστική προς τον αρμόδιο φορέα και εν συνεχεία ενημερωνόταν η ΕΛ.ΑΣ. και η Τροχαία, ακολούθως δε δινόταν εντολή από το Κέντρο Επιχειρήσεων προς εμάς να συνδράμουμε σε μία τέτοια επιχείρηση απομάκρυνσης των πολιτών, είναι βέβαιο ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί επιτυχώς και αυτό το λέω με βεβαιότητα και με βάση τα 30 χρόνια που υπηρετώ στο Σώμα. Προς ενίσχυση θα σας πω και ένα παράδειγμα: Όταν άκουσα στον ασύρματο ότι η φωτιά διήλθε τη Λ. Μαραθώνος, περί 18.20-18.25 πήγα αμέσως στο ξενοδοχείο ΜΥΡΤΩ και την ταβέρνα ΒΑΣΙΛΗΣ όπου βοηθήσαμε από εκεί να εξέλθουν όλα τα οχήματα στο αντίθετο ρεύμα της Μαραθώνος με κατεύθυνση από Μάτι προς Αθήνα. Αυτό συνέβη γύρω στις 18.30. Συνεπώς εφόσον μπορούσαμε να προβούμε σε διάσωση ακόμα και στις 18.30, πόσο δε αν μας είχε δοθεί η εντολή, να προβούμε στην απομάκρυνση πολιτών 45 λεπτά με 1 ώρα πριν. Σκεφτείτε ότι από τη Λ. Μαραθώνος μέχρι τη θάλασσα είναι 500-600 μέτρα, που σημαίνει ότι ο μέσος κάτοικος της περιοχής θα μπορούσε το αργότερο μέσα σε 15 λεπτά να βρίσκεται σε ασφαλές σημείο κοντά στη θάλασσα. Συνεπώς υπήρχε και χρόνος και επαρκείς δυνάμεις προκειμένου να γινόταν η εκκένωση και μάλιστα με ασφαλή τρόπο. Εμείς ήμασταν πανέτοιμοι, ωστόσο δεν δόθηκε εισήγηση από την Πυροσβεστική.
Σε άλλο σημείο της απολογίας του ο κατηγορούμενος υποστήριξε πως όλες τις πρωτοβουλίες τις πήρε μόνος του ενημερώνοντας φυσικά τους ανωτέρους του. «Έκανα το αδύνατο δυνατό στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου και όλα αυτά χωρίς κατεύθυνση ή τη συνδρομή της Πυροσβεστικής», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Πώς δημιουργήθηκε το μποτιλιάρισμα του θανάτου»
Ανακριτής: Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι κατά το χρόνο της πυρκαγιάς υπήρξε μποτιλιάρισμα, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους;
Κατηγορούμενος: Κατ’ αρχήν δεν είχε δοθεί εισήγηση από την Πυροσβεστική απομάκρυνσης των πολιτών από τις κατοικίες τους με ασφαλή τρόπο. Με το δεδομένο αυτό οι κάτοικοι αιφνιδιάστηκαν, πανικοβλήθηκαν καθόσον είδαν ξαφνικά τη φωτιά μπροστά τους. Έφυγαν όλοι μαζικά προς τα αυτοκίνητά τους και κατευθύνθηκαν προς τη θάλασσα που θεωρείτο ασφαλής τόπος. Ωστόσο και εφόσον τους κυνηγούσε η φωτιά και δεν υπήρχε η δυνατότητα να ανέβουν προς τη Λ. Μαραθώνος, αφού η φωτιά τους κυνηγούσε από τη Λ. Μαραθώνος προς τα κάτω, ήτοι προς τη θάλασσα, επέλεξαν υποχρεωτικά να κατευθυνθούν προς τη θάλασσα. Αυτό είχε συνέπεια να δημιουργηθεί μεγάλο μποτιλιάρισμα, να τους προλάβει η φωτιά και άλλοι να αφήνουν τα αυτοκίνητά τους και να κατευθύνονται πεζοί προς τη θάλασσα και άλλοι να εγκλωβίζονται από τη φωτιά. Επαναλαμβάνω πως αν είχε δοθεί εισήγηση από τον επίγειο επικεφαλής της πυροσβεστικής που είχε τη δυνατότητα και το χρόνο να το κάνει, κυρίως όμως από το συντονιστή του ελικοπτέρου που βρισκόταν στην περιοχή και είχε πλήρη εικόνα της επικινδυνότητας της κατάστασης, είναι βέβαιο ότι θα είχαν ενημερωθεί όλοι οι πολίτες στο Βουτζά και το Μάτι και έτσι θα είχαν χρόνο οι συμπολίτες μας να μετακινηθούν και με τα οχήματά τους με ασφάλεια (…)».
Τι κατέθεσαν οι μάρτυρες από την Τοπική Αυτοδιοίκηση
Στον ανακριτή κατέθεσαν όμως και μάρτυρες από το χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι αναφέρθηκαν κι εκείνοι με την σειρά τους πως ενώ υπήρχε η δυνατότητα απομάκρυνσης των πολιτών από τις πληγείσες περιοχές, εντούτοις δεν υπήρξε εισήγηση για αυτό από την Πυροσβεστική.
Οι μάρτυρες αυτοί ανέφεραν μεταξύ άλλων στις καταθέσεις τους τα εξής:
«Ο Δήμος Μαραθώνα έχει στη διάθεσή του πυροσβεστικά οχήματα. Γνωρίζω ότι δύο από αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κατάσβεση και τα άλλα δύο είναι ανοιχτά με καρότσα. Τα δύο τα είχαν στην κατοχή τους οι εθελοντές δασοπυροσβέστες. Επίσης, έχουμε τουλάχιστον άλλα τέσσερα αστικά οχήματα τα οποία και αυτά μπορούν να συνδράμουν τόσο σε μία επιχείρηση διάσωσης, όσο και την απομάκρυνση των πολιτών μας. Εμείς ήμασταν σε ετοιμότητα, ωστόσο δεν μας δόθηκε ποτέ εντολή ή εισήγηση από την πυροσβεστική προκειμένου να προβούμε σε απομάκρυνση των πολιτών. Εμείς ήμασταν έτοιμοι να το κάνουμε αφού είχαμε όλο το έμψυχο και άψυχο δυναμικό για την υλοποίηση μίας τέτοιας επιχείρησης και μάλιστα από την πρώτη στιγμή, ήτοι από τις 16.41 και μετά. Μάλιστα τέτοια επιχείρηση απομάκρυνσης πολιτών θα μπορούσαμε να την είχαμε κάνει, αφού σε κάτι τέτοιο προβήκαμε περίπου στις 20.00, κατόπιν του ΣΟΠΠ, αφού στείλαμε λεωφορείο μας στην Αγία Μαρίνα προκειμένου να περισυλλέξουμε συμπολίτες μας. Χωρίς εισήγηση, δεν μπορούσαμε σύμφωνα με τη νομοθεσία να προβούμε σε τέτοια επιχείρηση. Άλλωστε για την υλοποίηση της χρειάζεται να παίρνουμε κατευθύνσεις από την πυροσβεστική διότι αυτή είναι που γνωρίζει την κατεύθυνση της πυρκαγιάς».
Τέλος, από το υλικό που έχει στα χέρια του ο ανακριτής προκύπτει και ένα ακόμη συγκλονιστικό στοιχείο. Το συντονιστικό ελικόπτερο αν και επιχειρούσε τον κρίσιμο χρόνο στην περιοχή και είχε καύσιμα για τουλάχιστον άλλα 20 λεπτά, είχε εικόνα της κατεύθυνσης και της επικινδυνότητας της πυρκαγιάς, εν τούτοις δεν εισηγήθηκε να γίνει απομάκρυνση των πολιτών, παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν στο έδαφος επαρκείς δυνάμεις (τουλάχιστον από την ΕΛ.ΑΣ., την Τροχαία και τους εθελοντές) για την επιτυχή υλοποίηση της απομάκρυνσης-εκκένωσης.
Φωτιά στο Μάτι: Νέες καταθέσεις «καίνε» την ηγεσία της Πυροσβεστικής – Γιατί δεν έγινε απομάκρυνση των πολιτών
