Σε αυξημένη επιφυλακή βρίσκονται οι εθελοντικές ομάδες της πολιτικής προστασίας που δραστηριοποιούνται στην δασοπροστασία και την δασοπυρόσβεση με αφορμή την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Εδώ και μία εβδομάδα μάλιστα, έχει ξεκινήσει πρόγραμμα που αφορά την εκπαίδευση 2.100 εθελοντών σε όλη τη χώρα στη δασοπροστασία/δασοπυρόσβεση από στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος. Το πρόγραμμα θα έχει διάρκεια 52 ώρες και αποσκοπεί στην εκπαίδευση και πιστοποίηση των εθελοντικών ομάδων Πολιτικής Προστασίας που λειτουργούν στο πλαίσιο των δήμων.
Οι εθελοντικές ομάδες στην δασοπροστασία/δασοπυρόσβεση στελεχώνουν ως επί το πλείστον πυροφυλάκια, κάνουν περιπολίες στις δασικές περιοχές όπου δραστηριοποιούνται, ενώ ορισμένες έχουν οχήματα είτε δικά τους είτε συνεργάζονται με δήμους και στελεχώνουν οχήματα των δήμων ή έρχονται και ως ενίσχυση ως πεζοπόρο τμήμα στο Πυροσβεστικό Σώμα. Όλοι/ες οι εθελοντές/ριες στη δασοπροστασία και στη δασοπυρόσβεση δρουν και λειτουργούν υπό τις εντολές της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
Η εκπαίδευσή τους περιλαμβάνει την περιγραφή του φαινομένου της πυρκαγιάς, τον τρόπο που οι καιρικές συνθήκες συμβάλλουν στην εξάπλωση της, ενώ μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τον πυροσβεστικό εξοπλισμό καθώς επίσης και τις επιχειρησιακές διαδικασίες αλλά και την ροή μιας επιχείρησης.
Οι περισσότερες ωστόσο εθελοντικές ομάδες και σύλλογοι δεν περιμένουν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου για να ξεκινήσουν την προετοιμασία τους. Από τη λήξη της αντιπυρικής περιόδου προετοιμάζονται ήδη για την επόμενη. Για την προετοιμασία τους σε αυτή την αντιπυρική περίοδο αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μιλούν στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων μέλη έξι εθελοντικών ομάδων και συλλόγων από Αττική, Πελοπόννησο και Εύβοια.
Απόλλων Κούνης – Μέλος του ΔΣ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εθελοντικών οργανώσεων δασοπροστασίας – πυρόσβεσης και μέλος των Εθελοντικών Δυνάμεων Δασοπυρόσβεσης και Διάσωσης του κλιμακίου Ροδόπολης Αττικής
Εθελοντής πυροσβέστης και δασοπυροσβέστης εδώ και περισσότερο από 25 χρόνια ο Απόλλων Κούνης, μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εθελοντικών οργανώσεων δασοπροστασίας – δασοπυρόσβεσης έχει δει και έχει συμμετάσχει στην αντιμετώπιση πολλών και δύσκολων πυρκαγιών. Η ομάδα τής Ροδόπολης αριθμεί 120 μέλη και διαθέτει 8 οχήματα. «Η προετοιμασία γίνεται κυρίως από τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, 1ου και 2ου βαθμού, δηλαδή από δήμους και περιφέρειες. Οι εθελοντικές οργανώσεις ασχολούνται με την επισκευή και τη συντήρηση των πυροσβεστικών οχημάτων που γίνεται κατά τους χειμερινούς μήνες για να είναι αξιόμαχα κατά την αντιπυρική περίοδο. Σημαντική επίσης είναι η εκπαίδευση που γίνεται από παλαιότερα μέλη αλλά κατά κύριο λόγο από αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος από την Πυροσβεστική Ακαδημία μέχρι την ίδρυση της σχολής της Πολιτικής Προστασίας που αναμένεται. Τα μέλη των εθελοντικών οργανώσεων που δεν είχαν εκπαιδευτεί εκπαιδεύονται τώρα και θα πάρουν πιστοποίηση από την Πυροσβεστική Ακαδημία σε ό,τι αφορά την δασοπροστασία και την δασοπυρόσβεση», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Κούνης ενώ προσθέτει ότι στην προετοιμασία μπορεί να ενταχθεί το θέμα της συντήρησης των πυροφυλακίων και της συντήρησης του εξοπλισμού τής κάθε εθελοντικής οργάνωσης.
«Από πέρσι μέχρι φέτος έχει γίνει μία ανασκόπηση για το τι πήγε καλά και τι πρέπει να διορθωθεί. Δεν πηγαίνουμε στις πυρκαγιές αμέριμνοι, πάντα είμαστε προετοιμασμένοι για την εξέλιξη της εκάστοτε αντιπυρικής περιόδου διότι πολλές φορές έρχεται η ίδια η φύση και η πραγματικότητα να διαψεύσει. Είναι κάτι μη προβλέψιμο. Είναι ένα πολυπαραγοντικό θέμα. Θα εκτιμήσει κανείς όλους τους επιμέρους παράγοντες για να σχεδιάσει την προσβολή τής πυρκαγιάς και να οργανώσει οτιδήποτε άλλο είναι συναφές με αυτό, όπως η οργανωμένη απομάκρυνση του πληθυσμού ή η διαφύλαξη κάποιων οικισμών που ενδεχομένως να κινδυνεύουν από το μέτωπο της πυρκαγιάς», σημειώνει ο κ. Κούνης.
Στέλνοντας το δικό του μήνυμα προς τους νέους εθελοντές, τους προτρέπει να είναι προσεκτικοί κατά την επέμβασή τους, να φέρουν τα μέσα ατομικής προστασίας που χρειάζονται ώστε να διασφαλιστεί η σωματική τους ακεραιότητα καθώς και να εκμεταλλευτούν στον βέλτιστο βαθμό την εμπειρία και τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει, για να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους.
Κωνσταντίνος Βλαχονικολός – Επικεφαλής της εθελοντικής Ομάδας Αντιμετώπισης Καταστροφών 4×4 Μεσσηνίας
Ήταν το καλοκαίρι του 2007, κατά τη διάρκεια των φονικών δασικών πυρκαγιών στην Ηλεία όταν ο Κωνσταντίνος Βλαχονικολός μαζί με άλλους συντοπίτες του αποφάσισαν να ιδρύσουν την “Ο.Α.Κ. 4X4 Μεσσηνίας”. Μέχρι σήμερα η ομάδα αριθμεί 44 μέλη, εκ των οποίων τα 22 είναι μάχιμα και δραστηριοποιούνται τόσο στο κομμάτι της πρόληψης όσο και στο κομμάτι της καταστολής. Η ομάδα ξεκίνησε το 2009 με οχήματα των μελών της, ωστόσο τα τελευταία χρόνια ο εξοπλισμός τους έχει αυξηθεί. Κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου λαμβάνουν κλήσεις από την Πυροσβεστική Υπηρεσία τής Καλαμάτας ώστε να συνδράμουν κι εκείνοι στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών, ενώ όταν η φωτιά έχει ξεσπάσει σε δύσβατα σημεία παίρνουν τα μικρά τετρακίνητα οχήματά τους ώστε να επέμβουν άμεσα και να προσεγγίσουν τις δυσπρόσιτες περιοχές αλλά και να μεταφέρουν ειδικές ομάδες όπως γιατρούς, διασώστες, πυροσβέστες και άλλους στα σημεία που θα επιχειρήσουν.
«Για εμάς το να ανήκουμε σε αυτή την εθελοντική ομάδα είναι τρόπος ζωής- πιστεύω ότι ο εθελοντισμός πηγάζει μέσα από την παιδεία του ανθρώπου. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται άνθιση του εθελοντισμού, αντιθέτως δεν υπάρχει αυτή η άνθιση από πλευράς Πολιτείας, αν εξαιρέσουμε αυτή την χρονιά. Ο κόσμος πρέπει να εκπαιδευτεί και θεωρώ ότι αυτό πρέπει να αρχίσει από τα σχολεία, από τα σπίτια και μέσα από τον εθελοντισμό ώστε να φτάσουμε σε επίπεδο που δεν θα καίμε τα κλαδέματα των δέντρων και έτσι δεν θα προκαλούμε πυρκαγιές. Θα έλεγα σε όποιον σκέφτεται να γίνει εθελοντής ότι έχει ήδη αργήσει, να βιαστεί, να εγγραφεί σε κάποια εθελοντική ομάδα γιατί αυτό που θα αποκομίσει είναι πολύ όμορφο συναίσθημα», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βλαχονικολός.
Γιώργος Μαυρογεώργος- Πρόεδρος του σωματείου Εθελοντών Δασοπυροπροστασίας Αττικής
Στον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας, τα μέλη του Ε.ΔΑΣ.Α, με την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, χωρίζονται κάθε βράδυ τις καθημερινές σε τετραμελείς ή πενταμελείς ομάδες και στελεχώνουν τα πυροφυλάκια από τις 9 το βράδυ μέχρι τις 6 το πρωί ενώ η ομάδα δασοπυρόσβεσης επιβιβάζεται στα δύο ελαφριά πυροσβεστικά οχήματα α’ τύπου που έχει στη διάθεσή της και κάνει περιπολίες τις καθημερινές από το απόγευμα μέχρι τη 1 το βράδυ. Το Σαββατοκύριακο μάλιστα τα πυροφυλάκια στελεχώνονται από το πρωί ενώ περιπολίες γίνονται όλη τη μέρα. Σκοπός τους είναι να προστατεύσουν έναν από τους ελάχιστους πνεύμονες οξυγόνου που έχουν απομείνει στην Αττική.
«Στο κλάσμα του ελεύθερου χρόνου που μπορούν να διαθέσουν οι εθελοντές έρχονται και στελεχώνουν τις δράσεις μας. Κάθε εθελοντική ομάδα που έχει συνείδηση της ύπαρξής της πρέπει να καταλαβαίνει ότι αποτελεί βοήθεια στον μηχανισμό, ένα συμπλήρωμα. Εμείς έχουμε έναν συγκεκριμένο τρόπο διαχείρισης των βαρδιών μας, έχουμε διαδικτυακές εφαρμογές για τον κανονισμό των βαρδιών, οργανωμένο διαχειριστικό σχέδιο πώς στελεχώνουμε τις δράσεις μας, με σκοπό να είμαστε παρόντες σε αυτά που λέμε ότι θα κάνουμε. Προσπαθούμε να είμαστε παρόντες», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μαυρογεώργος. Ωστόσο για το φετινό καλοκαίρι δεν είναι αισιόδοξος, υπογραμμίζοντας ότι οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι μέρες που θα έχουμε μεγαλύτερο κίνδυνο πυρκαγιάς θα αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο. «Δεν είμαι αισιόδοξος προς το παρόν γιατί δεν δίνεται η ίδια σημασία στην πρόληψη απ’ ό,τι στην καταστολή. Η πρόληψη απαιτεί συστηματική προσπάθεια, προσπάθεια ετών, διαχείριση περιοχών, είναι πράγματα που απαιτούν σχέδιο και υπομονή», σημειώνει ο κ. Μαυρογεώργος.
Μιχάλης Κανάκης – Πρόεδρος εθελοντικού συλλόγου πυροπροστασίας δασών Λουτρακίου-Περαχώρας
Οι εθελοντές του συλλόγου πυροπροστασίας δασών Λουτρακίου-Περαχώρας έχουν ξεκινήσει τις προετοιμασίες τους ήδη από την λήξη τής προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου. Όπως τονίζει ο κ. Κανάκης, οι προετοιμασίες έχουν γίνει όλο το νεκρό διάστημα πριν την αντιπυρική περίοδο. Έχουν προχωρήσει σε εκπαιδεύσεις νέων μελών, επανεκπαιδεύσεις και σεμινάρια για τα παλαιά μέλη, αλλά και σε ανανέωση και συντήρηση όλου του εξοπλισμού των μέσων ατομικής προστασίας και του υλικού εξοπλισμού δασοπυρόσβεσης. Επιπλέον έχουν κάνει συντήρηση των πυροφυλακίων καθώς και των δρόμων και των μονοπατιών που οδηγούν στα πυροφυλάκια ώστε να είναι προσβάσιμα με την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου. Με σκοπό να προσελκύσουν περισσότερους εθελοντές διοργανώνουν ημερίδες εκπαίδευσης και παρουσιάσεις σε σχολεία. «Επενδύουμε μακροπρόθεσμα για να γαλουχήσουμε και να μπορέσουμε να εντάξουμε νέους εθελοντές, να εντρυφήσουν στην ιδέα του εθελοντισμού και στο κομμάτι τής δασοπροστασίας από πολύ μικρή ηλικία ώστε όταν ενηλικιωθούν να είναι έτοιμοι και ώριμοι να ενταχθούν σε εθελοντικές ομάδες», σημειώνει ο κ. Κανάκης. Ο σύλλογος αριθμεί πάνω από 100 εγγεγραμμένα μέλη, ωστόσο οι μάχιμοι και δραστήριοι είναι περίπου 60 άτομα. «Ανησυχούμε και προσπαθούμε να κάνουμε δράσεις και ενέργειες προκειμένου να προστατεύσουμε ό,τι πολυτιμότερο έχει απομείνει, τον φυσικό μας πλούτο. Η καταστολή είναι το τελευταίο πράγμα που θέλουμε να εμπλακούμε, το σημαντικότερο είναι η πρόληψη», λέει, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα την ανάγκη να γίνουν έργα πρόληψης.
«Πρέπει να βγει ο κόσμος στο βουνό, στο δάσος, να το γνωρίσει, να ξέρει πώς να το προστατεύσει, τι ενέργειες πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνει. Είναι θέμα διαπαιδαγώγησης και παιδείας. Δεν χρειάζεται κάποιος που αγαπάει το βουνό και θέλει να ενταχθεί σε κάποια εθελοντική ομάδα/σύλλογο να είναι μάχιμος ή να πάει να σβήσει μια φωτιά και να κάνει βάρδιες, μπορεί ο καθένας με τις δικές του δεξιότητες και γνώσεις και ικανότητες να βοηθήσει με έναν σωρό τρόπους και δράσεις που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος», επισημαίνει.
Λυδία Βατσέλα – Πρόεδρος συλλόγου «Εθελοντική Ομάδα Καπανδριτίου Πολυδενδρίου»
Όταν τον Αύγουστο του 2017 η περιοχή του Καλάμου πληττόταν από τις μεγάλες πυρκαγιές που είχαν ξεσπάσει η Λυδία Βατσέλα μαζί με άλλα 10 άτομα αποφάσισαν να οργανώσουν την ομάδα τους προκειμένου να μπορούν σε αντίστοιχες επόμενες καταστάσεις ανάγκης, να προσφέρουν στους συνανθρώπους τους με ασφάλεια και με την απαραίτητη γνώση τής πυροσβεστικής τεχνικής. Σήμερα η ομάδα αριθμεί πάνω από 60 μέλη και έχει στη διάθεσή της 3 πυροσβεστικά οχήματα, 2 ιδιόκτητα οχήματα άμεσης επέμβασης με 600 λίτρα χωρητικότητα νερού και ένα πυροσβεστικό όχημα χωρητικότητας 5 τόνων ιδιοκτησίας του δήμου, το οποίο παραχωρείται στην ομάδα για χρήση κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου. Πρώτο τους μέλημα ήταν η εκπαίδευση από τους αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος και η πιστοποίηση από την Πυροσβεστική Ακαδημία. Το βάπτισμα του πυρός κυριολεκτικά και μεταφορικά το πήραν στις 23 Ιουλίου του 2018 όταν παράλληλα με την πυρκαγιά στο Μάτι ξέσπασε μεγάλη πυρκαγιά στον Κάλαμο στην παραλία των Αγίων Αποστόλων.
«Ήμασταν όλοι εκεί, με ελλιπή μέσα ατομικής προστασίας, να βοηθάμε τους επαγγελματίες του Πυροσβεστικού Σώματος, να υπερασπιζόμαστε τις περιουσίες των συμπολιτών μας, χωρίς να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά. Τα συμβάντα αυτά, οι πρώτες μας εμπειρίες ως εθελοντές και μέλη αυτής της ομάδας, είναι αυτά που μας έδεσαν σαν γροθιά, σαν οικογένεια, κι ας μην γνωριζόμασταν καιρό, ήταν το ένστικτο της επιβίωσης, το ένστικτο που σου επέβαλε να προστατέψεις τη ζωή τουύ διπλανού σου, του συνεθελοντή σου», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κυρία Βατσέλα. Κατά τη διάρκεια των βαρδιών της πυροφύλαξης τα μέλη της ομάδας πυροφυλάσσουν τα δάση της Πάρνηθας και του Καλάμου από το πυροφυλάκιο της Μαυρηνόρας στα 650 μέτρα υψόμετρο ενώ πραγματοποιούν και περιπολίες στους δασικούς και αστικούς δρόμους τού τομέα τους. «Μέσα από την ομάδα οργανώνουμε πορείες με τα οχήματα χαρακτηρίζοντας τους δασικούς δρόμους προσβάσιμους ή μη και από ποιου τύπου οχήματα αντιστοίχως.Κάνουμε έλεγχο κρουνών, δίνοντας αναφορά στον δήμο και στο Πυροσβεστικό Σώμα, τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι υποχρέωση μας, όλα γίνονται προνοητικά με φροντίδα και καλή διάθεση», σημειώνει η κυρία Βατσέλα.
Σύμφωνα με την ίδια, λόγω της κλιματικής κρίσης οι επανεκπαιδεύσεις των εθελοντών, η ανανέωση των γνώσεων τους και η επίλυση των αποριών είναι απαραίτητες. Ταυτόχρονα αναγκαία είναι η προνοητικότητα. «Η προετοιμασία του εδάφους να μην είναι φιλική προς τις μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές (Megafires), καθώς επίσης και οι καθαρισμοί των χόρτων και κλαδιών, ώστε να είναι πιο εύκολη η πρόσβαση στους δασικούς δρόμους, η συντήρηση κρουνών και δικτύου νερού, η οργάνωση επικοινωνιών, είναι μερικά από τα πρώτα βήματα της προνοητικής δράσης όχι μόνο των εθελοντών άλλα όλων των συμπολιτών μας», επισημαίνει.
Νικόλας Ενωτιάδης – Γενικός γραμματέας συλλόγου εθελοντικών δυνάμεων δασοπροστασίας και διάσωσης Προκοπίου
Σχεδόν έναν χρόνο μετά από τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Βόρεια Εύβοια, οι εθελοντές στο Προκόπι ανησυχούν για αυτή την αντιπυρική περίοδο. Από το τέλος της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου μέχρι την έναρξη της επόμενης έχουν ήδη πραγματοποιήσει σεμινάρια, ασκήσεις και μαθήματα που γίνονται σε συνεργασία με την Πυροσβεστική και την ΕΜΑΚ, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της επόμενης χρονιάς, αλλά και να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο. Όπως εξηγεί ο γενικός γραμματέας συλλόγου εθελοντικών δυνάμεων δασοπροστασίας και διάσωσης Προκοπίου, Νικόλας Ενωτιάδης, σημαντικό ρόλο για εκείνους παίζει το κομμάτι της πρόληψης. Ακανθώδες ζήτημα ωστόσο είναι το γεγονός ότι το δάσος του Προκοπίου ανήκει σε ιδιώτη. «Το δάσος του Προκοπίου είναι ιδιωτικό, ανήκει σε έναν ιδιώτη που κατέχει το δάσος από την Τουρκοκρατία και μετά. Οι καθαρισμοί, οι συντηρήσεις του δασικού οδικού δικτύου έγκεινται στον ιδιώτη. Η συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου στην περιοχή είναι σε κακή κατάσταση- γι αυτό εμείς ως σύλλογος κάθε χρόνο φτιάχνουμε επιστολή προς όλες τις δασικές υπηρεσίες που τους υποδεικνύουμε ότι πρέπει να καθαριστούν οι δρόμοι, πρέπει να γίνουν οι εργασίες, να απομακρυνθούν οι πεσμένοι κορμοί. Αυτό είναι τεράστιο πρόβλημα για εμάς στην περιοχή», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον κ. Ενωτιάδη σε κάθε αντιπυρική περίοδο υπάρχει ο φόβος «γιατί το δικό μας δάσος είναι κακογερασμένο με δύσκολο γεωμορφολογικό έδαφος». «Η φυσική εξέλιξη λέει ότι όσο αφήνεις το δάσος χωρίς να το καθαρίζεις, χωρίς να το συντηρείς, χωρίς να καθαρίζεις τον υποόροφό του, χωρίς να ανοίγεις ζώνες, χωρίς να το κάνεις βιώσιμο κάποια στιγμή αν γίνει οτιδήποτε θα καταστραφεί ολόκληρο», σημειώνει, προσθέτοντας ότι τα μέλη της ομάδας είναι αποφασισμένα να βοηθήσουν παίρνοντας άδειες ακόμα και από τις δουλειές τους για να συμβάλλουν και να υπερασπιστούν τον φυσικό πλούτο, κάτι που το έκαναν και πέρσι το καλοκαίρι, αφιερώνοντας όλη τους την άδεια στη μάχη των πυρκαγιών.
