Τον γύρο του κόσμου κάνει η είδηση για τη λεκτική επίθεση που εξαπέλυσε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μέσα στο Οβάλ Γραφείο την Παρασκευή (28/2), από κοινού με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς.
Όπως αναφέρει το CNN, για τους υποστηρικτές της Ουκρανίας, η στιγμή ήταν καταστροφική καθώς ό,τι θα μπορούσε να πάει στραβά σε μια συνάντηση μεταξύ δύο ισχυρογνώμων ηγετών πήγε, μέσα σε 10 λεπτά.
Ωστόσο, παρά το σοκ, δεν ήταν ένα απρόβλεπτο αποτέλεσμα. Πράγματι, κατά την προετοιμασία των συνομιλιών – οι οποίες επρόκειτο να κορυφωθούν με την υπογραφή μιας νέας συμφωνίας για τα ορυκτά σπάνιων γαιών – πολλοί σύμμαχοι των δύο ανδρών αναρωτιόντουσαν σιωπηλά αν η ήδη εύφλεκτη δυναμική τους θα κατέληγε σε θρίαμβο ή σε καταστροφή.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του CNN, καταβλήθηκαν προσπάθειες για να προετοιμαστεί ο Ζελένσκι για μια επιτυχημένη συνάντηση με τον Τραμπ. Ο Ουκρανός πρόεδρος προειδοποιήθηκε να επικεντρωθεί ευθέως στη συμφωνία για τα ορυκτά – και να αποφύγει να εμπλακεί σε καυγά.
«Του είπα σήμερα το πρωί: “Μην τσιμπήσετε το δόλωμα. Μην αφήσετε τα μέσα ενημέρωσης ή οποιονδήποτε άλλον να σας βάλει σε καυγά με τον Πρόεδρο Τραμπ. Αυτό που κάνει σήμερα είναι να επαναπροσδιορίσει τη σχέση” δήλωσε ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, ο οποίος ήταν μεταξύ μιας ομάδας Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών γερουσιαστών που συνάντησε τον Ζελένσκι πριν έρθει στον Λευκό Οίκο.
Άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες που είχαν περάσει από το κτίριο αυτή την εβδομάδα προσέφεραν στον Ζελένσκι τη δική τους καθοδήγηση, συμπεριλαμβανομένου του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έχει βρει επιτυχία σε μια προσέγγιση προς τον Τραμπ που ισορροπεί ανάμεσα στη λατρεία και την απώθηση.
Άλλοι πάλι -συμπεριλαμβανομένων ορισμένων αξιωματούχων των ΗΠΑ- προσπάθησαν να αποθαρρύνουν τον Ζελένσκι από το να πραγματοποιήσει το ταξίδι στην Ουάσινγκτον, πιστεύοντας ότι χρειάζεται ακόμη δουλειά για να ενισχυθεί αυτό αυτή η σχέση που έχει γίνει εχθρική.
Παρόλα αυτά, από τη στιγμή που ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έφτασε στις πύλες του Λευκού Οίκου την Παρασκευή, λίγοι μπορούσαν να προβλέψουν πόσο εκρηκτικά θα γίνονταν τα 139 λεπτά που ακολούθησαν, αν και κάποιοι εντόπισαν πρώιμα σημάδια προβλημάτων.
Βγαίνοντας από το μαύρο SUV του φορώντας αυτό που έχει γίνει η καθιερωμένη του στολή – μονότονο στρατιωτικό πουκάμισο και παντελόνι – ο Ουκρανός πρόεδρος δεν προδίκαζε την ένταση που θα ακολουθούσε με τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είχε περπατήσει στους διαδρόμους της Δυτικής Πτέρυγας για να τον υποδεχτεί.
Αλλά ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι που παρακολουθούσαν από μακριά είδαν ένα πρόβλημα, την ενδυμασία του Ζελένσκι. «Ω, είσαι πολύ καλά ντυμένος» είπε ο Τραμπ με έναν αέρα σαρκασμού καθώς χαιρέτησε τον Ζελένσκι και του έσφιξε το χέρι.
Προτού η συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο εξελιχθεί σε καυγά, ο Ζελένσκι ρωτήθηκε από δημοσιογράφο -που είχε επιλεγεί από τον Λευκό Οίκο για να βρίσκεται στην αίθουσα κατά τη διάρκεια των συνομιλιών- γιατί δεν φορούσε κοστούμι στο υψηλότερο γραφείο των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Θα φορέσω κοστούμι αφού τελειώσει αυτός ο πόλεμος, ναι», είπε ο Ζελένσκι, απαντώντας στα αγγλικά. «Ίσως κάτι σαν το δικό σας, ναι, ίσως κάτι καλύτερο. Δεν ξέρω, θα το δούμε. Ίσως κάτι φθηνότερο. Σας ευχαριστώ».
Παίρνοντας ίσως ένα μάθημα από τους υπόλοιπους ξένους ηγέτες που είχαν προηγηθεί της επίσκεψής του στον Λευκό Οίκο τον τελευταίο μήνα, ο Ζελένσκι δεν έφτασε με άδεια χέρια. Έφερε μαζί του τη ζώνη UFC που κέρδισε πέρυσι ο Ουκρανός πυγμάχος Oleksandr Usyk.
Η πολύχρωμη χρυσή ζώνη, η οποία καθόταν στηριγμένη σε ένα από τα ακριανά τραπέζια καθώς οι δύο άνδρες άρχισαν να μιλούν, έμεινε ασχολίαστη κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, λάμποντας κάτω από τα φώτα.
Η παρέμβαση Βανς που οδήγησε στην καυγά
Κατά τα πρώτα 40 λεπτά των συνομιλιών τους, ο Τραμπ δεν έδειξε εξωτερική πικρία προς τον Ζελένσκι, αλλά συζήτησε τη συμφωνία για τα ορυκτά που σχεδίαζαν να υπογράψουν αργότερα μέσα στην ημέρα. Πράγματι, στον επάνω όροφο της Ανατολικής Αίθουσας είχε ετοιμαστεί ένα μακρύ ξύλινο τραπέζι για την τελετή υπογραφής, με τέσσερις καρέκλες έτοιμες για τους υπογράφοντες.
Αυτό τελικά δεν επρόκειτο να συμβεί ποτέ. Συμμετέχοντας στη συζήτηση, αφού παρέμεινε ως επί το πλείστον σιωπηλός, ο Βανς παρενέβη. «Περιμένετε. Θέλω να απαντήσω σε αυτό» – για να υποστηρίξει τις προσπάθειες του Τραμπ για τον τερματισμό της σύγκρουσης.
«Ο δρόμος προς την ειρήνη και ο δρόμος προς την ευημερία είναι ίσως η εμπλοκή στη διπλωματία» είπε, απευθύνοντας τα σχόλιά του στον Ζελένσκι.
Εκεί ήταν που όλα πήγαν στραβά, όπως χαρακτηριστικά γράφει το CNN.
Ένας αγριεμένος Ζελένσκι – ο ίδιος δεν είχε συνηθίσει σε δημόσιες επιπλήξεις μετά από τρία χρόνια σταθερής δυτικής υποστήριξης – εξέθεσε αγανακτισμένος τις εκεχειρίες που είχε παραβιάσει η Ρωσία στο παρελθόν. «Για τι είδους διπλωματία, μιλάς; Τι – τι έχεις – τι – τι εννοείς;» ρώτησε με δυσπιστία.
«Μιλάω για το είδος της διπλωματίας που θα βάλει τέλος στην καταστροφή της χώρας σας» απάντησε ο Βανς από τη θέση του στον καναπέ δίπλα στον Τραμπ.
Από εκεί και πέρα η κατάσταση μόνο εκφυλίστηκε. «Νομίζω ότι είναι ασέβεια εκ μέρους σας να έρχεστε στο Οβάλ Γραφείο για να προσπαθήσετε να το εκδικάσετε αυτό μπροστά στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης», είπε ο Βανς σε μια έντονη επίπληξη. «Θα έπρεπε να ευχαριστείτε τον πρόεδρο που προσπαθεί να βάλει τέλος σε αυτή τη σύγκρουση».
Όταν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι προσπάθησε – κάπως ανεπιτυχώς – να πει μια κουβέντα, ο Ντόναλντ Τραμπ ξέσπασε με θυμό. «Δεν έχετε τα χαρτιά αυτή τη στιγμή» βροντοφώναξε, μιλώντας πάνω από τον Ουκρανό πρόεδρο όταν εκείνος διαφώνησε. «Τζογάρεις με τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων» φώναξε. «Τζογάρεις με τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Λίγα λεπτά αργότερα, ο Τραμπ έδιωξε τα μέσα ενημέρωσης από την αίθουσα. «Αυτό θα είναι σπουδαία τηλεόραση, θα το πω αυτό», φώναξε καθώς οι δημοσιογράφοι αποχωρούσαν.
Συγκεντρώνοντας τους δικούς του βασικούς συμβούλους για να εκτιμήσουν την κατάσταση, μεταξύ των οποίων ο Βανς, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ο Τραμπ εξοργίστηκε, λέγοντας ότι αισθάνθηκε ασέβεια από το ύφος του Ζελένσκι.
«Ο Ζελένσκι το έπαιξε όσο πιο λάθος μπορούσε να το παίξει. Ήρθε στο Οβάλ και συμπεριφέρθηκε σαν σκληρός τύπος. Δεν το έπαιξε καλά. Όλοι στην αίθουσα αισθάνθηκαν προσβεβλημένοι» δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος. «Τώρα ο Ζελένσκι θα πρέπει να βρει μόνος του πώς να το διορθώσει. Δεν μπορούμε να το διορθώσουμε εμείς γι’ αυτόν».
Ο πρόεδρος αποφάσισε τελικά ότι ο Ζελένσκι «δεν ήταν σε θέση να διαπραγματευτεί», δήλωσε ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. Διέταξε τον Ρούμπιο και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας Μάικ Γουόλτς να μεταφέρουν το μήνυμα στους Ουκρανούς που περίμεναν κοντά: Ήταν καιρός να φύγει ο Ζελένσκι.
Οι Ουκρανοί διαμαρτυρήθηκαν, λέγοντας ότι ήθελαν να συνεχίσουν τις συνομιλίες, δήλωσε ο αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. Αλλά το αίτημα απορρίφθηκε.
Καθώς τα πιάτα με τη σαλάτα, το κοτόπουλο και την κρεμ μπρουλέ που είχαν προγραμματιστεί για το γεύμα έμεναν γεμάτα σε καρότσια στο διάδρομο έξω από το γραφείο του γραμματέα Τύπου, οι Ουκρανοί έλαβαν εντολή να αποχωρήσουν. Η σουρεαλιστική ημέρα της χαλασμένης διπλωματίας εκτυλίχθηκε σε λιγότερο από τρεις ώρες.
Η αυτοκινητοπομπή του Ζελένσκι έφυγε από τις πύλες του Λευκού Οίκου στη 1:42 μ.μ., χωρίς φανφάρες ή αποχαιρετισμό. Τον οδήγησαν σε μικρή απόσταση στο ξενοδοχείο Hay Adams, όπου διέμενε ο ίδιος και οι σύμβουλοί του.
Λιγότερο από μία ώρα αργότερα, έγραψε ένα μήνυμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του προς τους οικοδεσπότες του: «Σας ευχαριστώ Αμερική, σας ευχαριστώ για την υποστήριξή σας, σας ευχαριστώ για αυτή την επίσκεψη». Και πρόσθεσε: «Η Ουκρανία χρειάζεται δίκαιη και διαρκή ειρήνη και εργαζόμαστε ακριβώς γι’ αυτό».
Thank you America, thank you for your support, thank you for this visit. Thank you @POTUS, Congress, and the American people.
Ukraine needs just and lasting peace, and we are working exactly for that.— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 28, 2025
Οι σύμμαχοι του Τραμπ συσπειρώνονται γύρω από τον πρόεδρο
Μέχρι τότε, ο Λευκός Οίκος που είχε ξεκινήσει την ημέρα αναζητώντας μια συμφωνία με την Ουκρανία είχε ξαφνικά αλλάξει πορεία και επεδίωξε να μετατρέψει τη διπλωματική αναταραχή σε μια στιγμή δύναμης, εξαπολύοντας μια εξαιρετική επίθεση δημοσίων σχέσεων.
«Ο πρόεδρος Τραμπ και ο αντιπρόεδρος Βανς υπερασπίζονται τους Αμερικανούς» ανέφερε ο Λευκός Οίκος στην πρώτη από τις πολλές δηλώσεις που έκανε το απόγευμα της Παρασκευής. Λίγες ώρες αργότερα, εστάλη άλλο ένα μήνυμα με λόγια υποστήριξης από μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Τραμπ.
«Αμήν, κύριε Πρόεδρε» δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ. Ο Γκράχαμ, στενός σύμμαχος του Τραμπ, ο οποίος είχε συναντηθεί με τον Ζελένσκι νωρίτερα μέσα στην ημέρα, κατευθύνθηκε προς τις κάμερες έξω από τις Δυτικές Πτέρυγες. Κάλεσε τον Ζελένσκι να ζητήσει συγγνώμη ή να εξετάσει το ενδεχόμενο να αποχωρήσει.
«Ποτέ δεν ήμουν πιο περήφανος για τον πρόεδρο», δήλωσε ο Γκράχαμ. Εν τω μεταξύ, μέσα στο Ανατολικό Δωμάτιο του Λευκού Οίκου, το σκηνικό για τη συνέντευξη Τύπου του Τραμπ και του Ζελένσκι είχε διαλυθεί. Ένα μεγάλο τραπέζι για την υπογραφή της συμφωνίας από τους δύο ηγέτες, με φόντο τρεις ουκρανικές και τρεις αμερικανικές σημαίες, απομακρύνθηκε.
Για τις επόμενες ώρες, ο Τραμπ εργάστηκε μέσα στη Δυτική Πτέρυγα με το επιτελείο του. Εθεάθη στο Οβάλ Γραφείο με τη Σούζι Γουάιλς, την προσωπάρχη του, και άλλους συμβούλους πριν βγει έξω για να φύγει από τον Λευκό Οίκο για το Σαββατοκύριακο.
Τραμπ: «Θέλω κάποιον που θα κάνει ειρήνη»
Το Marine One περίμενε, αλλά ο Τραμπ σταμάτησε για να μιλήσει άλλη μια φορά, προσπαθώντας να βάλει τη σφραγίδα του στην αξιοσημείωτη τροπή των γεγονότων της ημέρας.
«Θέλει να συνεχίσει και να πολεμήσει, να πολεμήσει, να πολεμήσει», είπε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους. «Εμείς κοιτάμε να βάλουμε τέλος στον θάνατο».
Ερωτηθείς αν ήθελε να παραιτηθεί ο Ζελένσκι, ο Τραμπ αρνήθηκε να απαντήσει ευθέως, λέγοντας μόνο: «Θέλω κάποιον που θα κάνει ειρήνη».
Μια θυελλώδης ημέρα στην Ουάσινγκτον έφτασε στο τέλος της, καθώς ο Τραμπ επιβιβάστηκε στο Air Force One και πέταξε στο θέρετρό του στο Μαρ-α-Λάγκο για το Σαββατοκύριακο. Λίγο μετά την απογείωση, ο Ζελένσκι βγήκε στο Fox News, για μια συνέντευξη που παρακολούθησε ο Τραμπ στο προεδρικό αεροσκάφος.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι δεν πιστεύει ότι οφείλει να ζητήσει συγγνώμη από τον Τραμπ για τα ξεσπάσματα στο Οβάλ Γραφείο, αλλά εξέφρασε τη λύπη του που όλα αυτά εκτυλίχθηκαν στην τηλεόραση για να τα δει ο κόσμος.
«Νομίζω ότι δεν ήταν καλό» δήλωσε ο Ζελένσκι στον Bret Baier του Fox News. «Νομίζω ότι δεν ήταν καλό». Αλλά είπε ότι πιστεύει ότι η σχέση του με τον Τραμπ και την Αμερική θα επιβιώσει. «Οι άνθρωποί σας βοήθησαν να σωθεί ο λαός μας», δήλωσε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Είμαστε πολύ, πολύ ευγνώμονες».
