Η Ελληνική Αστυνομία βρίσκεται διαρκώς στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Από τις επιχειρήσεις της στις γειτονιές έως την παρουσία της στο διαδίκτυο και την αντιμετώπιση σοβαρών εγκλημάτων, οι αρμοδιότητες και τα δικαιώματά της συχνά γίνονται αντικείμενο παρερμηνειών.
Δεν είναι λίγες οι φορές που κυκλοφορούν «αστικοί μύθοι» για το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει ένας αστυνομικός, οι οποίοι επηρεάζουν τη στάση των πολιτών απέναντί του.
Ρωτήσαμε το ChatGPT να μας πει ποιοι είναι οι πιο διαδεδομένοι μύθοι γύρω από την Ελληνική Αστυνομία και ποια είναι η πραγματικότητα.
Διαβάστε επίσης: Ρωτήσαμε το ChatGPT: Γιατί ο Κηφισός έχει κολλήσει; Και τι (δεν) κάνει το αρμόδιο Υπουργείο τόσα χρόνια
Μύθος 1: «Αν δεν δείξουν ένταλμα, δεν μπορούν να με ελέγξουν»
Η εντύπωση ότι κάθε αστυνομικός έλεγχος απαιτεί ένταλμα είναι ευρέως διαδεδομένη. Στην πραγματικότητα, οι αστυνομικοί έχουν δικαίωμα να προχωρήσουν σε εξακρίβωση στοιχείων ταυτότητας οποιουδήποτε πολίτη, χωρίς ένταλμα.
Το ένταλμα είναι απαραίτητο μόνο για κατ’ οίκον έρευνα, και μάλιστα με συγκεκριμένες εξαιρέσεις, όπως το αυτόφωρο.
Η καθημερινή εξακρίβωση στον δρόμο είναι πλήρως νόμιμη και βασίζεται στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και στον κανονισμό της ΕΛ.ΑΣ.
Μύθος 2: «Αν δεν μιλήσω, δεν μπορούν να με κρατήσουν»
Πολλοί θεωρούν ότι η σιωπή τους μπλοκάρει τη διαδικασία. Είναι αλήθεια ότι κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να μη δώσει κατάθεση χωρίς την παρουσία δικηγόρου.
Ωστόσο, αν κάποιος αρνηθεί να δείξει ταυτότητα ή να συνεργαστεί στην εξακρίβωση, οι αστυνομικοί έχουν τη δυνατότητα να τον οδηγήσουν στο τμήμα.
Εκεί, η ταυτοποίησή του μπορεί να γίνει με άλλους τρόπους.
Η σιωπή δεν εμποδίζει τη διαδικασία προσαγωγής – απλώς καθυστερεί.
Μύθος 3: «Δεν μπορούν να μου κάνουν έλεγχο στο αυτοκίνητο»
Ένας από τους πιο συνηθισμένους μύθους. Η πραγματικότητα είναι ότι η Τροχαία, αλλά και άλλα τμήματα της ΕΛ.ΑΣ., έχουν αρμοδιότητα να σταματήσουν οποιοδήποτε όχημα για έλεγχο. Αυτό αφορά τόσο την τήρηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας όσο και τον εντοπισμό παρανόμων (οπλοκατοχή, ναρκωτικά, παράνομη μεταφορά).
Αν υπάρχουν εύλογες υποψίες ή ενδείξεις παραβίασης του νόμου, ο έλεγχος στο όχημα είναι απολύτως νόμιμος και κατοχυρωμένος.
Μύθος 4: «Οι αστυνομικοί δεν μπορούν να με σταματήσουν αν δεν είμαι ύποπτος»
Η αντίληψη αυτή συνδέεται με την ιδέα ότι απαιτείται «σοβαρή υποψία» για να γίνει έλεγχος. Στην πράξη, οι στοχευμένοι έλεγχοι – όπως σε περιοχές με αυξημένη εγκληματικότητα, σε νυχτερινές εξόδους ή σε σημεία ελέγχου τροχαίας – δίνουν στους αστυνομικούς τη δυνατότητα να ελέγξουν οποιονδήποτε.
Αυτό δεν σημαίνει αυθαιρεσία, αλλά προβλεπόμενη διαδικασία πρόληψης.
Μύθος 5: «Αν πω ότι θα καλέσω τον δικηγόρο μου, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα»
Η επίκληση του δικηγόρου θεωρείται συχνά «μαγική ασπίδα». Το δικαίωμα επικοινωνίας με δικηγόρο ισχύει και είναι θεμελιώδες σε περίπτωση σύλληψης. Όμως δεν ακυρώνει την προσαγωγή, την κράτηση ή την έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο δικηγόρος μπορεί να παρέμβει στη διαδικασία, όχι να την σταματήσει.
Μύθος 6: «Οι αστυνομικοί δεν έχουν δικαίωμα να φέρουν όπλο εκτός υπηρεσίας»
Η εικόνα ότι ο αστυνομικός αφήνει το όπλο του στο γραφείο όταν σχολάσει δεν ισχύει. Σύμφωνα με τους κανονισμούς, οι αστυνομικοί μπορούν να φέρουν το υπηρεσιακό τους όπλο και εκτός υπηρεσίας. Ο λόγος είναι προφανής: η ανάγκη για άμεση επέμβαση σε περίπτωση εγκληματικού περιστατικού, ακόμα κι όταν δεν βρίσκονται σε βάρδια.
Μύθος 7: «Αν τραβάω βίντεο έναν αστυνομικό, δεν μπορεί να με αγγίξει»
Τα κινητά τηλέφωνα έχουν δημιουργήσει νέες παρανοήσεις. Οι πολίτες έχουν δικαίωμα να τραβούν βίντεο σε δημόσιο χώρο, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν να παρεμποδίζουν το έργο των αστυνομικών ή να καταγράφουν πρόσωπα χωρίς συναίνεση σε συνθήκες που θίγουν προσωπικά δεδομένα. Αν η καταγραφή εμποδίζει τον έλεγχο, ο αστυνομικός μπορεί να ζητήσει να σταματήσει.
Συμπέρασμα
Οι «μύθοι» γύρω από την Ελληνική Αστυνομία συντηρούνται από φήμες, ελλιπή ενημέρωση ή παραδείγματα από ξένες ταινίες. Η πραγματικότητα, όπως την περιγράφει το ChatGPT, είναι πιο σαφής: οι αστυνομικοί έχουν συγκεκριμένα δικαιώματα και αρμοδιότητες, αλλά και όρια που προστατεύουν τον πολίτη.
Η σωστή πληροφόρηση είναι το κλειδί. Όσο οι πολίτες γνωρίζουν τα δικαιώματά τους αλλά και τις υποχρεώσεις τους, τόσο μειώνονται οι εντάσεις και αυξάνεται η εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς.
