Η ετήσια άδεια αναψυχής αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε εργαζομένου και, βάσει της εργατικής νομοθεσίας, πρέπει να εξαντλείται εντός του ημερολογιακού έτους.
Η χορήγησή της δεν είναι προαιρετική για τον εργοδότη, αλλά συνδέεται άμεσα με την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των μισθωτών.
Σε περίπτωση που η άδεια δεν χορηγηθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου, μεταφέρεται υποχρεωτικά και πρέπει να δοθεί το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου του επόμενου έτους. Αν αυτό δεν συμβεί, ενεργοποιούνται συγκεκριμένες οικονομικές και νομικές συνέπειες.
Η νομοθεσία είναι σαφής: η παραίτηση του εργαζομένου από την άδεια είναι άκυρη, ακόμη και αν υπάρχει έγγραφη συναίνεση. Παράλληλα, σε περίπτωση λήξης της σύμβασης ή απόλυσης, ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει τις αποδοχές για όλες τις ημέρες άδειας που δεν έχουν ληφθεί.
Η άδεια ως υποχρέωση και όχι ως επιλογή
Όταν η ετήσια άδεια δεν ληφθεί, μετατρέπεται σε χρηματική αποζημίωση, με το ύψος της να εξαρτάται από το ποιος φέρει την ευθύνη για τη μη χορήγησή της.
Εάν η μη χορήγηση οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργοδότη, τότε αυτός υποχρεούται να καταβάλει διπλάσιες αποδοχές αδείας για τις ημέρες που δεν χορηγήθηκαν, πρόβλεψη που λειτουργεί αποτρεπτικά έναντι καταχρηστικών πρακτικών.
Αντίθετα, όταν δεν προκύπτει ευθύνη του εργοδότη, το υπόλοιπο της άδειας αποζημιώνεται ως απλές εργάσιμες ημέρες, χωρίς προσαύξηση. Σε κάθε περίπτωση, ο εργαζόμενος δεν χάνει το οικονομικό αντάλλαγμα των ημερών που δικαιούται.
Όταν η άδεια δεν δίνεται: Τι προβλέπει ο νόμος για τις αποζημιώσεις
Από την 1η Ιανουαρίου 2026 τίθενται σε εφαρμογή ουσιαστικές αλλαγέςστο καθεστώς χορήγησης της ετήσιας κανονικής άδειας, στο πλαίσιο της ευρύτερης αναμόρφωσης της εργατικής νομοθεσίας.
Στόχος των νέων ρυθμίσεων είναι η μεγαλύτερη ευελιξία για τους εργαζομένους, αλλά και η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιώνγια τις επιχειρήσεις, χωρίς να θίγονται τα βασικά δικαιώματα.
Μέχρι σήμερα, η άδεια έπρεπε να λαμβάνεται αδιαίρετη, σε μία χρονική περίοδο. Η κατάτμησή της ήταν δυνατή μόνο κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου και με την προϋπόθεση ότι δύο εβδομάδες λαμβάνονταν συνεχόμενα.
Το νέο τοπίο από το 2026: Περισσότερη ευελιξία για τον εργαζόμενο
Με το νέο πλαίσιο, ο εργαζόμενος αποκτά το δικαίωμα να αιτείται επιμερισμό της άδειάς του σε περισσότερα χρονικά διαστήματα, εφόσον το επιθυμεί. Για παράδειγμα, θα μπορεί να λάβει την ετήσια άδειά του σε έως και τέσσερις διαφορετικές περιόδους εντός του ίδιου έτους.
Η χρονική περίοδος λήψης της άδειας καθορίζεται κατόπιν συνεννόησης με τον εργοδότη, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ανάγκες της επιχείρησης όσο και τις προσωπικές ανάγκες του μισθωτού.
Κατάτμηση με όρους: Τα ελάχιστα όρια και οι ασφαλιστικές δικλίδες
Παρά τη διευρυμένη ευελιξία, η νομοθεσία διατηρεί υποχρεωτικά ελάχιστα όρια συνεχόμενης άδειας. Τουλάχιστον ένα τμήμα της άδειας πρέπει να περιλαμβάνει:
- πάνω από έξι (6) εργάσιμες ημέρες σε εξαήμερη εβδομαδιαία εργασία
- πέντε (5) εργάσιμες ημέρες σε πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία
- δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες για ανηλίκους εργαζομένους
Η κατάτμηση εξακολουθεί να απαιτεί έγγραφο αίτημα του εργαζομένου και αποδοχή από τον εργοδότη, διασφαλίζοντας ότι η επιλογή γίνεται με πρωτοβουλία του μισθωτού.
Παράλληλα, καταργείται η δυνατότητα του εργοδότη να χορηγεί μονομερώς το υποχρεωτικό συνεχόμενο τμήμα άδειας οποτεδήποτε εντός του έτους.
Εργάνη, θερινή άδεια και επίλυση διαφορών: Τι μένει και τι αλλάζει
Από το 2026 καταργείται η υποχρέωση προαναγγελίας της άδειας στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», η οποία αντικαθίσταται από απολογιστική καταχώριση εντός του επόμενου μήνα από τη χορήγησή της.
Παραμένει, ωστόσο, η πρόβλεψη ότι τουλάχιστον το 50% των εργαζομένων κάθε επιχείρησης πρέπει να λαμβάνει την άδειά του κατά την περίοδο Μαΐου – Σεπτεμβρίου, διασφαλίζοντας τη θερινή ανάπαυση.
Τέλος, διατηρείται η βασική αρχή της συνεννόησης εργοδότη και εργαζομένου για τον χρόνο χορήγησης της άδειας. Σε περίπτωση διαφωνίας, προβλέπεται προσφυγή στην Επιθεώρηση Εργασίας, ως μηχανισμός επίλυσης διαφορών.
Παρά τις αλλαγές, η διάρκεια της άδειας και τα δικαιώματα που συνδέονται με την προϋπηρεσία παραμένουν αμετάβλητα, διατηρώντας τον προστατευτικό χαρακτήρα του θεσμού.
Πηγή: imerisia.gr
