Οι περισσότεροι μη νομικοί ρωτούν συχνά ποια η διαφορά μήνυσης και αγωγής, ενώ πολλοί όταν αναφέρονται στο ένα, εννοούν το άλλο και αντίστροφα.
1. Τι είναι η μήνυση και που αποσκοπεί;
Μήνυση είναι η αναφορά μιας άδικης πράξης στην Αστυνομία ή στον Εισαγγελέα. Όταν κάποιος υποβάλλει μία μηνυτήρια αναφορά, ζητά την ποινική δίωξη και καταδίκη αυτού που τέλεσε ένα ποινικό αδίκημα.
Σκοπός της μήνυσης δεν είναι η οικονομική αποκατάσταση του θύματος, αλλά η επιβολή ποινής στο δράστη, χρηματικής, φυλάκισης ή κάθειρξης, αναλόγως της βαρύτητας του αδικήματος που έπραξε.
Με το προϊσχύον δίκαιο, το θύμα μπορούσε να παρασταθεί στην ποινική δίκης ως πολιτικώς ενάγων και να ζητήσει την αποκατάσταση της βλάβης που υπέστη, αξιώνοντας το χρηματικό ποσό των 44 ευρώ. Πλέον όμως, η διάταξη αυτή έχει καταργηθεί και το θύμα μπορεί να παρασταθεί στην ποινική δίκη μόνο για την υποστήριξη της κατηγορίας.
2. Τι είναι η έγκληση και ποιά η διαφορά της από τη μήνυση;
Η έγκληση αν και έχει τον ίδιο σκοπό με τη μήνυση, δηλαδή την ποινική καταδίκη του δράστη, έχει ορισμένες ουσιώδεις διαφορές από τη μήνυση.
Συγκεκριμένα:
α) Ως προς το πρόσωπο που την υποβάλλει
Ενώ η μήνυση μπορεί να υποβληθεί από οποιονδήποτε έλαβε γνώση μιας άδικης πράξης, ακόμη και αν ο ίδιος δεν ήταν το θύμα αυτής, η έγκληση υποβάλλεται μόνο από τον παθόντα.
β) Κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα
Κατά κανόνα, τα αδικήματα διώκονται αυτεπάγγελτα, δηλαδή ο Εισαγγελέας μπορεί να ασκήσει ποινική δίωξη από τη στιγμή που θα έλθει σε γνώση του η διάπραξη ενός εγκλήματος.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα αδικήματα, για τα οποία ο Εισαγγελέας μπορεί να ασκήσει ποινική δίωξη, μόνο αν έχει υποβληθεί έγκληση από το θύμα. Αυτά είναι τα λεγόμενα κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα. Μερικά κοινά παραδείγματα κατ’ έγκληση διωκόμενων αδικημάτων είναι η εξύβριση, η δυσφήμηση, η παραβίαση υποχρέωσης διατροφής, η φθορά ξένης ιδιοκτησίας κ.α.
γ) Ως προς την προθεσμία υποβολής της
Στα κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα, ο παθών έχει μικρό χρονικό περιθώριο για υποβάλει έγκληση, διαφορετικά αυτή θα μπει στο αρχείο ως εκπρόθεσμη και η υπόθεση δεν θα οδηγηθεί στο Δικαστήριο. Η προθεσμία για την υποβολή έγκλησης στα αδικήματα αυτά είναι 3 μήνες από τότε που ο παθών έλαβε γνώση της άδικης πράξης σε βάρος του και του δράστη αυτής.
3. Τι είναι η αγωγή και που αποσκοπεί;
Με την αγωγή το θύμα μιας άδικης πράξης ή συμπεριφοράς στρέφεται στα Πολιτικά Δικαστήρια και ζητάει την οικονομική αποκατάστασή του για τη βλάβη που υπέστη. Η βλάβη αυτή μπορεί να είναι είτε οικονομική, επομένως θα ζητήσει αποζημίωση για την οικονομική ζημία, είτε ηθική, οπότε θα ζητήσει την χρηματική αποκατάστασή του, είτε και τα δύο.
Για να γίνει εύκολα κατανοητό, εάν για παράδειγμα κάποιος έρθει στην οικία μου και γράψει με σπρέι στους εξωτερικούς τοίχους της οικοδομής υβριστικά και ντροπιαστικά σχόλια εις βάρος μου, εγώ θα έχω το δικαίωμα να αξιώσω από αυτόν όχι μόνο την οικονομική ζημία μου, δηλαδή το κόστος αποκατάστασης της φθοράς στους τοίχους, αλλά και την χρηματική μου ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστην, καθώς τα σχόλια αυτά τα είδε πλήθος κόσμου, οι γείτονές μου, η οικογένειά μου και συνεπώς προσβλήθηκε η τιμή μου και η προσωπικότητά μου.
4. Έλαβα αγωγή, τι να κάνω;
Σε περίπτωση που σας επιδοθεί μέσω δικαστικού επιμελητή ένα δικόγραφο με τον τίτλο αγωγή, τότε χρειάζεται να επικοινωνήσετε με δικηγόρο ώστε να λάβετε νομική υποστήριξη για την υπεράσπιση σας ενώπιον του Δικαστηρίου.
5. Με συμφέρει να κάνω μήνυση ή αγωγή;
Στην πράξη, είναι σύνηθες να ασκούνται παράλληλα τόσο η αγωγή όσο και η έγκληση, χωρίς φυσικά αυτό να είναι υποχρεωτικό. Στο πιο πάνω παράδειγμα, ο παθών έχει το δικαίωμα να υποβάλει τόσο έγκληση (εντός φυσικά της 3μηνης προθεσμίας) για τα αδικήματα της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας και της εξύβρισης, αποσκοπώντας στην ποινική καταδίκη του δράστη, αλλά και να ασκήσει αγωγή προκειμένου να αξιώσει χρηματική αποζημίωση.
Μάλιστα, στην περίπτωση της αγωγής η προθεσμία είναι 5ετής και όχι 3μηνη.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ένα Δικαστήριο δεν δεσμεύεται από την κρίση του άλλου. Αυτό σημαίνει ότι ενδέχεται το Ποινικό Δικαστήριο να αθωώσει τον κατηγορούμενο, ενώ το Πολιτικό Δικαστήριο να δεχθεί την παράνομη και υπαίτια πρόκληση βλάβης και να καθορίσει αποζημίωση για τον παθόντα.
Η επιλογή άσκησης αγωγής ή έγκλησης ή ακόμα και των δύο εξαρτάται από την επιθυμία του παθόντα για το είδος αποκατάστασης που θέλει να πετύχει και από τις παραμέτρους της κάθε υπόθεσης του με σκοπό την αποτελεσματικότερη προστασία των νομίμων δικαιωμάτων του.
Πηγή: Iter-Legis
