ΕΔΑΔ: Δεν υφίσταται δίκαιη δίκη όταν οι μάρτυρες αποβλέπουν σε προσωπικά οφέλη – Πως σχετίζεται η υπόθεση Novartis

Παραβιάζεται η αρχή της δίκαιης δίκης όταν ένα δικαστήριο προχωρά σε καταδίκη κατηγορουμένου στηριζόμενο σε καταθέσεις μαρτύρων που αποσκοπούν σε προσωπικά οφέλη, έκρινε με απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), και δικαίωσε Σλοβάκο υπήκοο, ο οποίος οδηγήθηκε στη φυλακή με κύριο αποδεικτικό σε βάρος του στοιχείο, κατάθεση μάρτυρα που πέτυχε με τα όσα είπε την παύση της δίωξης που είχε ασκηθεί εναντίον του.
Σύμφωνα με την απόφαση που δημοσιεύεται στο (echrcaselaw.com) ο Σλοβάκος καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία από πρόθεση με τη χρήση από το δικαστήριο της χώρας του κατάθεσης μάρτυρα ο οποίος ήταν και εκείνος κατηγορούμενος στην ίδια υπόθεση.
Ο μάρτυρας αυτός προκειμένου, όπως αναφέρεται στην απόφαση, να πετύχει την απόσυρση της κατηγορίας εναντίον του, κάτι που τελικά έγινε, άλλαξε την αρχική κατάθεσή του και ενοχοποίησε το Σλοβάκο, στέλνοντας τον στην φυλακή ως φυσικό αυτουργό του εγκλήματος της ανθρωποκτονίας. Και αυτό ενώ σε πρώτο βαθμό ο Σλοβάκος είχε απαλλαγεί από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο της χώρας του από την κατηγορία της συνέργειας σε ανθρωποκτονία.
Μετά την καταδίκη του ο καταδικασθείς προσέφυγε στο ΕΔΑΔ υποστηρίζοντας ότι δεν είχε δίκαιη δίκη στη χώρα του και πως ο μάρτυρας και πρώην συγκατηγορούμενος του κατέθεσε όσα κατέθεσε για εκείνον, αποσκοπώντας στο να αποσυρθεί η σε βάρος του κατηγορία και να αρθεί το καθεστώς προσωρινής κράτησης που του είχε επιβληθεί, όπως και έγινε.
Το ΕΔΑΔ, δικαίωσε τον προσφεύγοντα κρίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι τα δικαστήρια της χώρας του δεν εξέτασαν καν το γεγονός ότι ο μάρτυρας αφού άλλαξε την κατάθεσή του, η κατηγορία σε βάρος του αποσύρθηκε, η έρευνα έκλεισε και ο ίδιος αφέθηκε ελεύθερος!
Τέλος, το δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε πως μαρτυρικές καταθέσεις που λαμβάνονται υπό το καθεστώς χειραγώγησης και αποκλειστικά για να αποκτήσει αυτός που καταθέτει οφέλη η ανταλλάγματα, δεν διασφαλίζουν δίκαιη δίκη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ, αναζωπυρώνει την έντονη συζήτηση που υπάρχει στην Ελλάδα για το θέμα των προστατευόμενων μαρτύρων που κατέθεσαν στο πλαίσιο της έρευνας για τη Novartis.
Πρόσφατα μάλιστα, η εισαγγελία του Αρείου Πάγου έχει ζητήσει από τις δικαστικές αρχές των ΗΠΑ στοιχεία για το εάν οι προστατευόμενοι μάρτυρες που κατέθεσαν στην Ελλάδα για τη Novartis είναι οι ίδιοι με αυτούς που κατέθεσαν στις αμερικανικές αρχές. Επιπλέον, η εισαγγελία ζήτησε να λάβει αντίγραφα των καταθέσεων τους αλλά και να ενημερωθεί αν οι μάρτυρες αυτοί από τις καταθέσεις τους αποκόμισαν, βάσει της αμερικανικής νομοθεσίας χρηματικά οφέλη ή αν προσδοκούσαν σε τέτοια οφέλη.
Το αίτημα αυτό της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου προς τις ΗΠΑ εστάλη υπό το δεδομένο ότι οι προστατευόμενοι μάρτυρες στην Ελλάδα δεν αποσκοπούν σε οικονομικό όφελος ή ανταλλάγματα και τυχόν καταθέσεις που ελήφθησαν υπό τέτοιες συνθήκες μπορεί και να κριθούν άκυρες. Αντίθετα, η αμερικάνικη νομοθεσία προβλέπει ότι οι προστατευόμενοι μάρτυρες έχουν όφελος, το οποίο ανάγεται σε ποσοστό επί του προστίμου που θα επιβληθεί στην φαρμακοβιομηχανία.