Δεν είναι η Τουρκία τρίτη χώρα για τους πρόσφυγες, σύμφωνα με έκθεση – κόλαφο της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Human Rights Watch που είναι ενδεικτική της απάνθρωπης μεταχείρισης από την Άγκυρα σε βάρος των προσφύγων, τη στιγμή που η γειτονική χώρα προβαίνεται σε άκρως προκλητικές δηλώσεις για δήθεν βάρβαρες ενέργειες της Ελλάδας.
Οι μαρτυρίες, που προκύπτουν μέσα από την έκθεση για την Τουρκία, ανατριχιαστικές, φωτίζουν την κόλαση που αντιμετωπίζουν άνθρωποι ξεριζωμένοι.
Όσοι οι πρόσφυγες ρωτήθηκαν, στο πλαίσιο της έρευνας, δήλωσαν ότι Τούρκοι αξιωματούχοι στα κέντρα κράτησης είτε τους επιτέθηκαν είτε κλώτσησαν ή χτύπησαν με γυμνά χέρια ή ξύλινα και πλαστικά ρόπαλα.
«Με κλώτσησε αστυνομικός επειδή μου έπεσε κατά λάθος το ψωμί»
Ο «Fahad», ένας 22χρονος άνδρας από το Χαλέπι, περιέγραψε τους ξυλοδαρμούς ως εξής: «Με χτύπησαν στην Τούζλα…. Μου έπεσε κατά λάθος το ψωμί μου και προσπάθησα να το σηκώσω από το πάτωμα. Ένας αστυνομικός με κλώτσησε και έπεσα κάτω.
Άρχισε να με χτυπάει με ένα ξύλινο ραβδί. Δεν μπορούσα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Ήμουν μάρτυρας ξυλοδαρμών άλλων ανθρώπων. Το βράδυ, αν κάποιοι κάπνιζαν, τους χτυπούσαν. Μας εξευτέλιζαν πάντα [οι φύλακες]. Ένας άνδρας κάπνιζε … και πέντε φρουροί άρχισαν να τον χτυπούν πολύ δυνατά και του έκαναν το μάτι μαύρο και μπλε και του χτύπησαν την πλάτη με ένα ξύλο. Και όποιος προσπαθούσε να παρέμβει, τον χτυπούσαν».
Από την πλευρά του, ο «Αχμάντ«, ένας 26χρονος άνδρας από το Χαλέπι, δήλωσε ότι η τουρκική αστυνομία τον συνέλαβε στον χώρο εργασίας του και τον μετέφερε στο Κέντρο Απελάσεων της Τούζλα, όπου τον ξυλοκόπησαν άγρια πολλές φορές:
«Με ξυλοκόπησαν στην Τούζλα τρεις φορές – η τελευταία φορά ήταν η πιο σκληρή για μένα. Διαφωνούσα για το γεγονός ότι δεν μου επέτρεπαν να βγω από τις πόρτες της φυλακής, δεν μου επιτρεπόταν χρόνος για διαλείμματα. Έτσι [οι φύλακες] με έβρισαν και προσέβαλαν εμένα και την οικογένειά μου. Είπα ότι θα παραπονεθώ στον διευθυντή τους. Με χτύπησαν στο πρόσωπό μου με ένα ξύλινο ραβδί και μου έσπασαν τα δόντια [οι φύλακες]».
Η απειλή όπλων για τις απελάσεις από την Τουρκία
Η έκθεση αποκαλύπτει, ακόμη, ότι οι τουρκικές Αρχές συνέλαβαν, κράτησαν και απέλασαν αυθαίρετα εκατοντάδες Σύρους πρόσφυγες άνδρες και αγόρια με τη χρήση βίας και υπό την απειλή όπλων στη Συρία μεταξύ Φεβρουαρίου και Ιουλίου 2022. Αναφέρει ακόμη ότι η Τουρκία δε συνιστά ασφαλή τρίτη χώρα για τους πρόσφυγες.
Οι απελαθέντες Σύροι είπαν στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι Τούρκοι αξιωματούχοι τους συνέλαβαν στα σπίτια, τους χώρους εργασίας και στο δρόμο, τους κρατούσαν υπό κακές συνθήκες, τους χτύπησαν και κακοποίησαν τους περισσότερους, τους ανάγκασαν να υπογράψουν έντυπα οικειοθελούς επιστροφής, τους οδήγησαν σε συνοριακά σημεία διέλευσης με τη βόρεια Συρία, και τους ανάγκασαν να περάσουν υπό την απειλή όπλου.
Πρόσφατα σημάδια από την Τουρκία και άλλες κυβερνήσεις δείχνουν ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο εξομάλυνσης των σχέσεων με τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ. Τον Μάιο του 2022, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να εγκαταστήσει ένα εκατομμύριο πρόσφυγες στη βόρεια Συρία, σε περιοχές που δεν ελέγχονται από την κυβέρνηση, παρόλο που η Συρία παραμένει μη ασφαλής χώρα για τους πρόσφυγες που επιστρέφουν.
Τα τελευταία δύο χρόνια, έχει σημειωθεί αύξηση των ρατσιστικών και ξενοφοβικών επιθέσεων κατά αλλοδαπών, ιδίως κατά Σύριων. Στις 11 Αυγούστου 2021, ομάδες Τούρκων κατοίκων επιτέθηκαν σε χώρους εργασίας και σπίτια Σύριων σε μια γειτονιά στην Άγκυρα, μια μέρα αφότου ένας Σύρος νεαρός μαχαίρωσε και σκότωσε έναν Τούρκο νεαρό σε καυγά.
Ενόψει των γενικών εκλογών την άνοιξη του 2023, πολιτικοί της αντιπολίτευσης έχουν κάνει ομιλίες που τροφοδοτούν το αίσθημα κατά των προσφύγων και προτείνουν ότι οι Σύροι πρέπει να επιστραφούν στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Συρία. Η κυβέρνηση συνασπισμού του Προέδρου Ερντογάν απάντησε με δεσμεύσεις για επανεγκατάσταση Σύριων στις κατεχόμενες από τους Τούρκους περιοχές της βόρειας Συρίας.
Πολλοί απελαθέντες είπαν ότι Τούρκοι αξιωματούχοι χρησιμοποίησαν βία ή απειλή βίας για να τους αναγκάσουν να υπογράψουν έντυπα «εθελούσιας» επιστροφής.
Η εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας του Μαρτίου 2016, η οποία είχε ως στόχο να ελέγξει τον αριθμό των μεταναστών που φτάνουν στην ΕΕ στέλνοντάς τους πίσω στην Τουρκία, βασίζεται στην εσφαλμένη υπόθεση ότι η Τουρκία θα είναι μια ασφαλής τρίτη χώρα, στην οποία θα επιστρέφει Σύρους αιτούντες άσυλo.
Ωστόσο, η Τουρκία δεν εκπλήρωσε ποτέ τα κριτήρια ασφαλούς τρίτης χώρας της ΕΕ όπως ορίζονται από τη νομοθεσία της ΕΕ. Οι πρόσφατες βίαιες απελάσεις δείχνουν ότι οποιοσδήποτε Σύριος επιστρέφει βίαια από την ΕΕ στην Τουρκία θα αντιμετώπιζε κίνδυνο περαιτέρω επαναπροώθησης στη Συρία.
