Η Πανελλαδική Ομοσπονδία Ενώσεων Στρατιωτικών (Π.Ο.Ε.Σ.) με ανακοίνωσή της αναφέρεται στη διαταγή του ΓΕΣ και στα δικαιώματα του προσωπικού.
Η ανακοίνωση
Πρόσφατα έγινε γνωστό στο πανελλήνιο μέσω έγκυρης αρθρογραφίας από την Εφημερίδα των Συντακτών («Κατόπιν εγκρίσεώς μας…», 28/7/22), ότι κυκλοφόρησε Διαταγή του ΓΕΣ η οποία με διάφορες αφορμές και δικαιολογίες επιχειρεί να επιβάλει λογοκρισία στις Ελληνίδες και τους Έλληνες στρατιωτικούς και γενικότερα να συμπιέσει περαιτέρω τα δικαιώματά τους.
Πράγματι, με τη σχετική (γ) Διαταγή παρέχονται σειρά από οδηγίες, τόσο προς την Υπηρεσία, όσο και προς τα στελέχη των ΕΔ, με σκοπό την εξασφάλιση άδειας προκειμένου να ασκήσουν δικαιώματά που έχουν θεμελιωθεί τόσο από το Σύνταγμα, όσο και από το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
Η αρνητική, πλην αξιοπρόσεχτη, συγκυρία είναι, ότι η εν λόγω Διαταγή δημοσιεύθηκε σε μία εποχή όπου έχουν υπάρξει κατ’ επανάληψη (προγενέστερες, άρα γνωστές στην Υπηρεσία) καταγγελίες αλλά και δημοσιογραφικές αποκαλύψεις για πολλαπλές προσπάθειες που πηγάζουν μέσα από τις θύρες του ΥΠΕΘΑ, για φίμωση και λογοκρισία κατά στρατιωτικών και δημοσιογράφων. Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα οι αποκαλύψεις για το μείζον ζήτημα των παράνομων παρακολουθήσεων (που πιθανώς να εμπλέκει ακόμα και στρατιωτικούς) μεσουρανούν. Άραγε αποτελεί με κάποιον τρόπο και το ΓΕΣ μέρος του προβλήματος;
Προφανώς και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι οι στρατιωτικοί υπόκεινται σε κάποιους συγκεκριμένους συνταγματικούς περιορισμούς (πχ δεν επιτρέπεται να απεργήσουν ή να εκδηλώσουν δημόσια προτίμηση υπέρ η κατά πολιτικών κομμάτων). Τέτοιου είδους περιορισμοί είναι επαρκώς τεκμηριωμένοι, ενώ το πιθανό εύρος τους έχει ελεγχθεί κατά το παρελθόν και από αρμόδια Δικαστήρια (πχ. η απόφαση Αρείου Πάγου 3/2012 που προκάλεσε η ΠΟΕΣ με την τότε μορφή της και κατοχύρωσε το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι και στους στρατιωτικούς). Γενικά, το οικείο κανονιστικό και θεσμικό πλαίσιο ορίζει αρκετά αυστηρά τον τρόπο συμπεριφοράς τους. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, θεωρούμε ότι με την εν λόγω Διαταγή ξεφεύγουμε από αυτό το πλαίσιο και εισερχόμαστε σε επικίνδυνα ύδατα.
Κατ’ αρχάς η Διαταγή ξεκινάει με την υιοθέτηση ενός λογικού άλματος, αφού επιχειρεί να γεφυρώσει τη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ – με πρόσχημα την αδιαμφισβήτητη ισχύ τους) με τη συμμετοχή σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες άσχετες με αυτά. Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι τα ΜΚΔ έχουν χρησιμοποιηθεί κατ’ επανάληψη ως μέσον πίεσης και φίμωσης από «ενδιαφερόμενους τρίτους», θεωρούμε ότι αυτός ο φαινομενικά άστοχος συσχετισμός δεν είναι καθόλου συμπτωματικός και διόλου τυχαίο είναι το γεγονός ότι σε κανένα άλλο σημείο δεν μνημονεύονται (τα ΜΚΔ) μετά την παρα.1.
Υπενθυμίζουμε ότι, η συμμετοχή των πολιτών στην Κοινωνία της Πληροφορίας έχει κατοχυρωθεί αφενός με το άρθρο 5Α του Συντάγματος, το οποίο δεν θεωρούμε τυχαίο ότι συμπληρώνει το άρθρο 5 περί το δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς των πολιτών, αφετέρου με το άρθρο 11 του Ευρωπαϊκού Δικαίου [σχετικό (β)]. Αν η πληροφορία ως αντικείμενο εμπεριέχει προβλήματα (πχ υπερπληροφόρησης ή παραπληροφόρησης), τότε πρέπει να επιλυθούν τα προβλήματα.
Η λύση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι δεν είναι η «ελεγχόμενη συμμετοχή» (όπως πηγάζει από το πνεύμα του συνόλου της Διαταγής). Επίσης, είναι προφανές ότι είναι αδύνατο να οριστεί το σημείο εκείνο, πέραν του οποίου η προβολή στα ΜΚΔ γίνεται «υπέρμετρη» (παρα.1γ), ούτε φυσικά η Υπηρεσία έχει τη δυνατότητα να κρίνει πως ορίζεται η «άσκοπη χρήση» αυτών. Θεωρούμε ότι τέτοιες ασαφείς έννοιες προσπαθούν να δημιουργήσουν συνθήκες κατάλληλες, προκειμένου η Υπηρεσία να αποκτήσει δικαίωμα παρέμβασης στα θεμελιώδη δικαιώματα των στρατιωτικών και ιδίως στην πρόσβασή τους στην Κοινωνία της Πληροφορίας όπως ρητά εκδηλώνεται ως ανησυχία σε όλη την παράγραφο.
Γενικά από την προαναφερθείσα Διαταγή προκύπτουν ιδιαίτερα σοβαρά ερωτήματα:
α. Για ποιον λόγο ένα μία/ένας στρατιωτικός να πρέπει να εξασφαλίσει άδεια από την Υπηρεσία για να συμμετάσχει ιδιωτικά σε κάποια εκδήλωση πάσης φύσεως;
β. Τι είδους θεματολογία μπορεί να έχει μια τέτοια εκδήλωση (πχ πολιτιστική ή τηλεπαιχνίδι) ώστε να θεωρείται ότι υπάρχει κίνδυνος να διαρρεύσουν (από στρατιωτικό) ειδικού ενδιαφέροντος λεπτομέρειες;
γ. Επί των συνεντεύξεων:
(1) Πόσο πιθανό είναι ένα στέλεχος των ΕΔ να δώσει κάποια συνέντευξη για υπηρεσιακούς λόγους, ώστε να απαιτείται εξασφάλιση άδειας από την Υπηρεσία; Και ποιο στέλεχος των ΕΔ θα δεχθεί να μιλήσει εξ ονόματος των ΕΔ;
(2) Δεν θα πρέπει το στέλεχος να έχει κάποια άλλη ιδιότητα ώστε να προκαλέσει το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον;
(3) Μήπως η εν λόγω διάταξη αφορά επιχειρούμενη παρέμβαση σε συνδικαλιστικά ή παρεμφερή δικαιώματα;
δ. Εντύπωση προκαλεί η ιδιαίτερη έμφαση που δίδεται στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα:
(1) Από πότε ο χειρισμός και οι εκχωρήσεις εξουσιοδοτήσεων των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για ιδιωτικές δραστηριότητες μίας/ενός πολίτη προϋποθέτουν τον έλεγχο ή έγκριση της Υπηρεσίας;
(2) Που προβλέπεται αυτό στον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (GDPR) και το ν.4624/2019 (ΦΕΚ Α΄ 137);
(3) Επί τη ευκαιρία, μπορείτε να μας γνωρίσετε αν τα στελέχη των ΕΔ έχουν πρόσβαση στο σύνολο των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τηρεί η Υπηρεσία για τα άτομά τους;
ε. Ως προς την «επαγγελματική δραστηριότητα», άραγε γνωρίζει η Υπηρεσία ότι ένα συγγραφικό έργο άσχετο με υπηρεσιακά ή στρατιωτικού ενδιαφέροντος ζητήματα μπορεί να δημοσιευθεί και με ψευδώνυμο;
στ. Σε ποιο μέρος του κανονιστικού ή θεσμικού πλαισίου εδράζεται το δικαίωμα της Υπηρεσίας για παροχή έγκρισης για συμμετοχή στρατιωτικών (ιδιωτικά) σε εθελοντικές δράσεις;
ζ. Ο ασκός του Αιόλου ανοίγει για τα καλά:
(1) Πως μπορεί ένα στέλεχος να γνωρίζει εκ των προτέρων την «ατζέντα» μιας εκδήλωσης ή δράσης ώστε να ενημερώσει εγκαίρως την Υπηρεσία για να εξασφαλίσει άδεια;
(2) Για παράδειγμα, μια πολιτιστική εκδήλωση ενός συλλόγου γονέων και κηδεμόνων δημοτικού σχολείο που λαμβάνει χώρα στο τελείωμα της σχολικής χρονιάς, οφείλει να έχει τέτοια ατζέντα ή να μπορεί να κοινοποιηθεί από το Σύλλογο σε τυχόν ενδιαφερόμενες/ους;
(3) Αν δεν υφίσταται ή αν υπάρξει άρνηση γνωστοποίησής της στο στέλεχος των ΕΔ, τι θα πράξει η Υπηρεσία; Θα απορρίψει το αίτημα του στρατιωτικού για συμμετοχή;
(4) Αν η/ο στρατιωτικός δεν συμμορφωθεί με την απόρριψη του αιτήματος και παραστεί, τι θα πράξει η Υπηρεσία; Θα του ασκήσει πειθαρχικό έλεγχο; Δηλαδή για να παρακολουθήσει μία/ένας γονιός το παιδί του σε μία σχολική θεατρική παράσταση, χρειάζεται άδεια από την Υπηρεσία;
(5) Και τι θα συμβεί αν κατά την εκδήλωση λάβει χώρα συμβάν τέτοιο, εκ των προτέρων μη προβλέψιμο ή γνωστό, το οποίο περιέλθει εκ των υστέρων εις γνώση της Υπηρεσίας και η τελευταία θεωρήσει ότι η/ο στρατιωτικός συμμετείχε σε εκδήλωση με μη εγκεκριμένο περιεχόμενο; Θα διατάξει Ε.Δ.Ε.;
Κύριε Αρχηγέ.
Προ λίγων εβδομάδων γίναμε κοινωνοί απόψεων του πολιτικού μας προϊσταμένου, κ.ΥΕΘΑ, περί διαρροής πληροφοριών σε αναρμόδιους, με παραλληλισμό περί ελβετικών τυριών εντός των Επιτελείων, άποψη με την οποίαν αντιδράσαμε εντόνως. Λίγες ημέρες μετά, εκδόθηκε από το ΓΕΣ η (γ) σχετική Διαταγή η οποία επιχειρεί να επιβάλει πλήρη έλεγχο δραστηριοτήτων και λογοκρισία, επενεργώντας ευθέως σε συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα των στρατιωτικών. Τη συγκεκριμένη χρονική αλληλουχία των γεγονότων δεν μπορούμε να την εκλάβουμε ως σύμπτωση.
Είναι δυνατόν Ελληνίδα και Έλληνας στρατιωτικός να συμμετάσχει εν γνώσει του σε δράση με αντικείμενο που αντιτίθεται στα εθνικά συμφέροντα, όπως ευθαρσώς αναφέρεται στην παρα.8δ(4) της Διαταγής; Δεν πρόκειται για λεκτικό ατόπημα αλλά για συνειδητό συμπέρασμα. Με λύπη και αγανάκτηση διαπιστώνουμε ότι αυτή είναι η άποψη της Υπηρεσίας για τα στελέχη των ΕΔ και ιδίως για τις/ους Αξιωματικούς (μιας και το ΝΔ 1400/1973 Αξιωματικούς αφορά).
Ωστόσο, θεωρούμε ότι η Διαταγή αυτή δεν αποσκοπεί μόνο στον έλεγχο θεμελιωδών συνταγματικών δικαιωμάτων, αλλά στη γενικότερη επιβολή λογοκρισίας και ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τεκμηριωμένα ότι έχουν χρησιμοποιηθεί στο πρόσφατο παρελθόν από «τρίτους» και σε κάθε περίπτωση εν γνώσει της Υπηρεσίας, έστω και έμμεσα για τον ίδιον σκοπό.
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι, ίσως το μόνο υπηρεσιακού ενδιαφέροντος ζήτημα που οι στρατιωτικοί μπορεί να εκφράσουν στα ΜΚΔ, είναι η απογοήτευση για την διαρκή αντιμετώπισή τους από την Πολιτεία (συμπεριλαμβανόμενης της πολιτικής και στρατιωτικής Ηγεσίας), κάτι που η Ομοσπονδία μας έχει αναδεικνύει διαχρονικά ως μείζον πρόβλημα. Θεωρούμε ότι η Υπηρεσία θα έπρεπε να προσπαθεί να επιλύει τα προβλήματα και τρόπο δίκαιο που να δημιουργεί στα στελέχη συνθήκες καλής πίστης προς τη Διοίκηση, αντί να προσπαθεί να εξαλείφει τις φωνές διαμαρτυρίας και απογοήτευσης ως μη γενόμενες.
Στο παρελθόν έχουν εκφραστεί απόψεις ότι δήθεν οι στρατιωτικοί είναι πολίτες με περιορισμένα δικαιώματα. Υπενθυμίζουμε προς κάθε κατεύθυνση ότι το κανονιστικό και θεσμικό πλαίσιο ορίζει ρητώς ποια είναι αυτά τα συγκεκριμένα δικαιώματα που περιορίζονται. Η Υπηρεσία δεν έχει κανένα δικαίωμα να προβαίνει σε περαιτέρω συμπιέσεις και περιορισμούς, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα που έχουν οι Ελληνίδες και Έλληνες πολίτες, ιδιότητα που εξακολουθούν να κατέχουν και οι στρατιωτικοί και κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους στις ΕΔ.
Κατόπιν των ανωτέρω παρακαλούμε για την άμεση κατάργηση της (γ) σχετικής Διαταγής ως επικίνδυνης, αναχρονιστικής και αντιδημοκρατικής.
