Με το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια. Το άρθρο 6 παρ. 3 της ΕΣΔΑ ορίζει ότι κάθε κατηγορούμενος έχει δικαίωμα να του παρασχεθεί δωρεάν συνήγορος σε περίπτωση που δεν διαθέτει τα μέσα για την κάλυψη της αμοιβής του και αυτό ενδείκνυται από το συμφέρον της δικαιοσύνης.
Με τον Ν. 3226/2004 έχει οργανωθεί ένα πλήρες σύστημα νομικής βοήθειας στους πολίτες χαμηλού εισοδήματος για την πραγμάτωση των παραπάνω συνταγματικών επιταγών και την εκπλήρωση των διεθνών μας υποχρεώσεων.
Ο δικηγορικός κόσμος έχει «αγκαλιάσει» αυτόν τον θεσμό που προάγει τον νομικό πολιτισμό μας, εξασφαλίζοντας την δυνατότητα σε όλους τους πολίτες, πρόσβασης στην Δικαιοσύνη, με συνήγορο υπεράσπισης, απαραίτητο στοιχείο της δίκαιης δίκης, όπως έχει κρίνει και το Ευρωπαικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Ένα σοβαρό μειονέκτημα του νόμου, κατά την άποψή μου, είναι το γεγονός, ότι για να είναι κάποιος δικαιούχος νομικής προστασίας, αρκεί να είναι πολίτης χαμηλού εισοδήματος.
Αυτό στην πράξη μερικές φορές οδηγεί σε κατάφωρες αδικίες. Π.χ. Ένας άνεργος, μεγάλης απρόσοδης ακίνητης περιουσίας, δικαιούται παροχής νομικής βοήθειας και έτσι θα μπορεί να «βομβαρδίζει» με δικόγραφα την πρώην σύζυγό του, που έχει την επιμέλεια των τριών παιδιών τους και η οποία δεν δικαιούται δωρεάν παροχής νομικής προστασίας, γιατί τα ετήσια έσοδά της ξεπερνούν για παράδειγμα το ποσόν των 7.000 ευρώ.
Πρέπει να τεθούν και κάποια άλλα κριτήρια, ώστε να αποτρέπονται τυχόν άδικες και καταχρηστικές συμπεριφορές.
Στα πλαίσια του συστήματος δωρεάν παροχής νομικής βοήθειας από το κράτος στους πολίτες χαμηλού εισοδήματος, πολλοί δικηγόροι διορίζονται αυτεπάγγελτα να προσφέρουν τις νομικές τους υπηρεσίες τις οποίες πράγματι παρέχουν, πλην όμως ο χρόνος που απαιτείται για τη πληρωμή των υποβαλλόμενων στο ΤΑΧΔΙΚ τιμολογίων παροχής υπηρεσιών από τους αυτεπαγγέλτως διοριζόμενους δικηγόρους, ανέρχεται σε δύο (2) χρόνια περίπου, από τη στιγμή της υποβολής τους.
Παλαιότερα ο αυτεπαγγέλτως διορισθείς δικηγόρος έπρεπε να πληρώσει προκαταβολικά και εξ ιδίων τον ΦΠΑ και τον φόρο εισοδήματος και να αναμένει δύο χρόνια να πληρωθεί. Τουλάχιστον αυτό λύθηκε με το άρθρο 27 του ν. 4596/2019 που ορίζει ότι το προσήκον φορολογικό στοιχείο εκδίδεται κατά την είσπραξη της αποζημίωσης και με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η πληρωμή του ΦΠΑ εξ ιδίων χρημάτων καθώς και η πληρωμή φόρου εισοδήματος για εισόδημα που δεν είχε εισπραχθεί εξ υπαιτιότητος το Ελληνικού Δημοσίου.
Όμως παραμένει το πρόβλημα της καθυστέρησης της πληρωμής για το υπερβολικό χρονικό διάστημα των δύο (2) ετών περίπου, το οποίο δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα σε χιλιάδες δικηγόρους σε όλη την επικράτεια, οι οποίοι παρέχουν τις υπηρεσίες τους ως αυτεπαγγέλτως διοριζόμενοι στο πλαίσιο της δωρεάν νομικής βοήθειας και οι οποίοι στη μεγάλη πλειονότητά τους είναι νέοι και μάχιμοι δικηγόροι.
Το παραπάνω θέμα έθεσε μεταξύ άλλων η Συντονιστική Επιτροπή των δικηγόρων σε συνάντησή της με τον Υπουργό Δικαιοσύνης, ο οποίος υποσχέθηκε ότι θα εξετάσει και θα επιδιώξει να λύσει το πρόβλημα.
Αποτελεί μία πρόκληση και ένα στοίχημα για τη νέα ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, εάν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στο εύλογο και δίκαιο αίτημα των χιλιάδων νέων και μάχιμων δικηγόρων της χώρας.
Προβλήματα αυταπαγγέλτως διοριζομένων δικηγόρων
