Σαν σήμερα, στις 25 Μαΐου 1973, εκτυλίχθηκε μία από τις πιο εμβληματικές πράξεις αντίστασης κατά της Χούντας των Συνταγματαρχών από στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού.
Το ελληνικό αντιτορπιλικό «Βέλος ΙΙ», κατά τη διάρκεια νατοϊκής άσκησης στη Μεσόγειο, αρνήθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα και κατέφυγε στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, όπου και ζητήθηκε πολιτικό άσυλο.
Επρόκειτο για μια πράξη υψηλού συμβολισμού και προσωπικού ρίσκου από τον κυβερνήτη Νίκο Παππά και μέρος του πληρώματος, που αποτέλεσε ηχηρό μήνυμα κατά του δικτατορικού καθεστώτος.
Σαν σήμερα: Το χρονικό της ανταρσίας
Το αντιτορπιλικό «Βέλος», τύπου Gearing, συμμετείχε σε άσκηση του ΝΑΤΟ ανοιχτά της Ιταλίας.
Ο κυβερνήτης του, αντιπλοίαρχος Νίκος Παππάς, είχε πληροφορηθεί για τις πρόσφατες συλλήψεις και βασανιστήρια αξιωματικών του Ναυτικού στην Ελλάδα, ύστερα από την αποκάλυψη σχεδίου αντιχουντικής εξέγερσης. Η πράξη του Παππά δεν ήταν αυθόρμητη, υπήρξε αποτέλεσμα πολιτικής συνείδησης και αποφασιστικότητας.
Στις 25 Μαΐου, με πρόσχημα τεχνικό πρόβλημα, το «Βέλος» αποχώρησε από την άσκηση και κατευθύνθηκε προς το λιμάνι του Φιουμιτσίνο, κοντά στη Ρώμη. Εκεί, ο Παππάς και 31 μέλη του πληρώματος εγκατέλειψαν το πλοίο και ζήτησαν πολιτικό άσυλο, ενώ προχώρησαν και σε δημόσια καταγγελία της Χούντας στα διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Διεθνής απήχηση και πολιτικές προεκτάσεις
Η ανταρσία του «Βέλος» προκάλεσε διεθνή κατακραυγή κατά της Χούντας και ενίσχυσε την εικόνα των Ελλήνων που αντιστέκονταν στο εξωτερικό. Οι πράξεις του πληρώματος και του Παππά έγιναν σύμβολο του ελεύθερου φρονήματος μέσα στο σκοτεινό τοπίο της δικτατορίας.
Οι Ιταλικές αρχές παραχώρησαν άσυλο, ενώ οι δηλώσεις του Παππά στους ξένους δημοσιογράφους έδωσαν φωνή στην αντίσταση που είχε πνιγεί εντός της Ελλάδας.
Η μεταπολίτευση και η αναγνώριση
Με την πτώση της Χούντας, ο Νίκος Παππάς επέστρεψε στην Ελλάδα και τιμήθηκε από την ελληνική Πολιτεία. Το αντιτορπιλικό «Βέλος», το οποίο πλέον λειτουργεί ως Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα στο ναύσταθμο του Παλαιού Φαλήρου, αποτελεί ένα ζωντανό μνημείο της μάχης για ελευθερία και δημοκρατία.
Σήμερα, το «Βέλος» υπενθυμίζει ότι η αφοσίωση στη δημοκρατία είναι πάνω από καθήκοντα και εντολές.
Η πράξη του Νίκου Παππά και του πληρώματός του στις 25 Μαΐου 1973 δεν ήταν μόνο μια πράξη ηρωισμού, αλλά και μια ισχυρή υπενθύμιση ότι το ήθος και η ευθύνη απέναντι στον λαό υπερισχύουν των διαταγών ενός ανελεύθερου καθεστώτος.
