Σαν σήμερα, στις 3 Μαρτίου 2003 ξεκινά η δίκη της «17 Νοέμβρη», της πιο διαβόητης τρομοκρατικής οργάνωσης στην Ελλάδα, που είχε δραστηριοποιηθεί για περίπου 27 χρόνια.
Η δίκη αυτή, η οποία διήρκεσε περισσότερο από δύο χρόνια, αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της ελληνικής δικαιοσύνης και κοινωνίας, καθώς για πρώτη φορά κλήθηκαν να λογοδοτήσουν δημόσια μέλη μιας οργανωμένης τρομοκρατικής ομάδας που είχε προκαλέσει βαθιά το τραύμα στην ελληνική κοινωνία.
Η «17 Νοέμβρη», που είχε ιδρυθεί τη δεκαετία του 1970, ευθύνεται για δεκάδες επιθέσεις, μεταξύ των οποίων και η δολοφονία σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως ο αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, καθώς και αξιωματούχων της αστυνομίας και του στρατού.
Η οργάνωση προπαγάνδιζε τις ιδέες της μέσω επιθέσεων και δολοφονιών, πιστεύοντας ότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να αντισταθεί στην πολιτική που θεωρούσε καταπιεστική και νεοφιλελεύθερη.
Το νήμα άρχισε να ξετυλίγεται όταν ο Σάββας Ξηρός τραυματίστηκε σοβαρά από αποτυχημένη έκρηξη στον Πειραιά και ακολούθησαν συλλήψεις που οδήγησαν στην αποκάλυψη των ηγετικών στελεχών: του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου, ο οποίος θεωρήθηκε ο ιδεολογικός καθοδηγητής, του Δημήτρη Κουφοντίνα, επιχειρησιακού αρχηγού, και των Χριστόδουλου και Σάββα Ξηρού.
Η σύλληψη και η δίκη των μελών της «17 Νοέμβρη» υπήρξαν αποτέλεσμα μιας μεγάλης επιχείρησης της Ελληνικής Αστυνομίας, η οποία κατάφερε να διαλευκάνει την υπόθεση μετά από δεκαετίες σιωπής και ατιμωρησίας. Το γεγονός ότι το δικαστήριο διεξήχθη με μεγάλη δημοσιότητα, τράβηξε το βλέμμα της διεθνούς κοινότητας και έγινε σύμβολο της προσπάθειας της χώρας να ξεπεράσει τις ακραίες μορφές πολιτικής βίας.
Μεταξύ άλλων, στη δίκη αποκαλύφθηκε ότι:
- Η «17 Νοέμβρη» είχε ιεραρχική δομή, με τον Γιωτόπουλο να θεωρείται ο ηγέτης και τον Κουφοντίνα υπεύθυνο για τις επιχειρήσεις. Πριν από τη δίκη, η οργάνωση παρουσιαζόταν ως μια συλλογική δομή χωρίς ξεκάθαρη αρχηγία.
- Κάποιες επιθέσεις δεν ήταν αποκλειστικά πολιτικές, αλλά στρέφονταν και εναντίον ατόμων που θεωρούνταν συμβολικοί εχθροί ή είχαν οικονομική ισχύ.
- Ο Σάββας Ξηρός «έσπασε» υπό ανάκριση, γεγονός που αποτέλεσε την αρχή του τέλους της οργάνωσης. Κατά τη διάρκεια της δίκης, πολλά μέλη τον κατηγόρησαν για προδοσία.
- Υπήρξαν ισχυρισμοί για βασανιστήρια και εξαναγκασμό στις ομολογίες, κάτι που προκάλεσε έντονες συζητήσεις για τις μεθόδους των Αρχών.
- Η δίκη προκάλεσε αντιδράσεις, με τις οικογένειες των θυμάτων να ζητούν αυστηρές ποινές, ενώ στον αριστερό χώρο υπήρξαν φωνές που μιλούσαν για πολιτική δίωξη.
Η δίκη της «17 Νοέμβρη» ολοκληρώθηκε το 2005, με καταδίκες για τα περισσότερα μέλη της οργάνωσης. Η απόφαση αυτή σήμανε το τέλος μιας εποχής τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ελλάδα, αλλά και την αρχή της ανάγκης για ενίσχυση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας απέναντι σε ακραίες και βίαιες ιδεολογίες.
Η ημερομηνία αυτή, λοιπόν, αποτελεί μια σημαντική αναφορά στην ελληνική ιστορία, καθώς θυμίζει την ανάγκη για συλλογική μνήμη, δικαιοσύνη και αλληλεγγύη στον αγώνα για την προστασία των δημοκρατικών αξιών.
