Για το μέλλον της δικηγορίας, τα προβλήματα με τα οποία βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωποι οι δικηγόροι της επαρχίας, την θέση της γυναίκας στη μαχόμενη δικηγορία, τη διαμεσολάβηση αλλά και τις σχέσεις μεταξύ δικαστών και δικηγόρων, μίλησε σε μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στο «L&O» η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Άμφισσας κ. Σταυρούλα Πήττα. Γεννηθείσα το 1980, η κ. Πήττα είναι, μια από τις δεκατρείς συνολικά γυναίκες που έχουν εκλεγεί Πρόεδροι σε Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας και η μικρότερη ηλικιακά Πρόεδρος στην Ελλάδα.
Η κ. Πήττα αναφέρεται ακόμη στην οικονομική κρίση που έπληξε την γενιά της και καλεί τους συναδέλφους της να μην φοβηθούν την αλλαγή στον τρόπο άσκησης της δικηγορίας, ούτε και την έλευση της νέας ψηφιακής εποχής και στο χώρο της Δικαιοσύνης. Ακόμη, η πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Άμφισσας μιλάει για τη Διαμεσολάβηση, τους ρυθμούς απονομής δικαιοσύνης στην περιφέρειά της, την επαναφορά του δικαστικού ενσήμου. Αναφέρεται ακόμη και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος της δικηγορίας και τα οποία χρήζουν, όπως λέει, άμεσης επίλυσης από την Πολιτεία.
Ολόκληρη η συνέντευξη της κυρίας Πήττα στο «L&O» έχει ως εξής:
«L&O»: Πως είναι να είστε πρόεδρος ενός Δικηγορικού Συλλόγου της επαρχίας και μάλιστα πριν ακόμη συμπληρώσετε το 40ο έτος της ηλικίας σας;
Σταυρούλα Πήττα: Παρόλο τον μεγάλο αριθμό γυναικών που ασκούν το επάγγελμα του δικηγόρου, δυστυχώς παραμένει ακόμη μικρός ο αριθμός των γυναικών που διεκδικούν θέσεις Προέδρου και λοιπών μελών Διοικητικών Συμβουλίων των Δικηγορικών Συλλόγων. Η ανάληψη καθηκόντων Προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου από γυναίκα κάτω των 40 ετών σε έναν επαρχιακό σύλλογο ήταν πραγματικά ιδιαίτερο για την περιοχή γεγονός, με αρνητικά και θετικά κοινωνικά σχόλια επ’ αυτού, αλλά με ευοίωνο χαρακτήρα, κατά την άποψή μου, για την παρουσία των γυναικών σε θεσμικές θέσεις, αν αναλογιστεί κάποιος ότι δεν είχε προηγηθεί ποτέ στο παρελθόν ανάλογη εκλογή στον Δικηγορικό Σύλλογο της Άμφισσας.
Ανήκετε στην γενιά των νέων δικηγόρων που επλήγησαν άμεσα από την οικονομική κρίση. Τι απαιτούν οι καιροί από εσάς; Τι θα λέγατε στους συναδέλφους σας;
Πράγματι, ανήκω στην ηλικιακή αυτή κατηγορία των δικηγόρων που έχουν υποστεί πολύ άμεσα και επιθετικά τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και ειδικότερα της κρίσης στον χώρο της μαχόμενης δικηγορίας. Δεν υπάρχει ούτε χώρος στην υπάρχουσα κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας, ούτε χρόνος για μεμψιμοιρία, καθώς βρισκόμαστε στην πιο παραγωγική και αποτελεσματική περίοδο της καριέρας μας, η γενιά των «σαραντάρηδων» δικηγόρων. Η απαίτηση των καιρών είναι η αποδοχή της αλλαγής των δεδομένων και η διαμόρφωση νέων προς όφελός μας. Ας μην φοβηθούμε την αλλαγή στον τρόπο άσκησης της δικηγορίας, ας μην τρομάζουμε με την επέλευση της ψηφιακής εποχής και στη Δικαιοσύνη, ας εκπαιδευτούμε σε νέα αντικείμενα. Η επανάπαυση και η παραίτηση δεν συνάδουν με την φύση του λειτουργήματος του μαχόμενου δικηγόρου.
Πως βλέπετε το νέο νόμο για τη διαμεσολάβηση;
Η θέση του Δικηγορικού Συλλόγου Άμφισσας ταυτίζεται με την πάγια θέση της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων, σύμφωνα με την οποία ο χαρακτήρας της υποχρεωτικότητας αναιρεί την ίδια την φύση της διαμεσολάβησης και καταστρατηγεί την ευόδωση των σκοπών της. Δεν είμαστε αρνητικοί σε εναλλακτικές μορφές επίλυσης των διαφορών των πολιτών. Αντιθέτως, θεωρούμε ότι είναι υποχρέωση του δικηγόρου να εξετάζει την καταλληλότητά τους ανά περίπτωση και να τις προτείνει στον πελάτη του και αυτό θα πρέπει να είναι παγιωμένη τακτική των δικηγόρων, αμέσως με την αποδοχή της εντολής από τον πελάτη. Η εξεύρεση μίας συμβιβαστικής επίλυσης των διαφορών – και μέσω της διαδικασίας της διαμεσολάβησης – εξασφαλίζει στον πολίτη και χρόνο και χρήμα και ψυχική ηρεμία. Αυτό που μας βρίσκει αντίθετους είναι ο υποχρεωτικός χαρακτήρας που προσδίδεται σε αυτήν τη διαδικασία και η αύξηση του κόστους για τον πολίτη, σχετικά με την προστασία των έννομων συμφερόντων του. Και μάλιστα επιλεκτικά όσον αφορά τις διαδικασίες στις οποίες επιβάλλεται, καθώς θα ήταν επιθυμητή –αν όχι επιβεβλημένη- η εφαρμογή της και βάσιμα σκόπιμη, κυρίως σε κάποιες διαφορές του πολίτη με το Κράτος, π.χ αποζημίωση εξαιτίας παράνομης διοικητικής ενέργειας. Η αποδοχή από τη κοινωνία ενός μη συνήθους θεσμού επίλυσης των διαφορών δεν επιβάλλεται. Χρειάζεται να προηγηθεί συστηματική οικειοθελής εφαρμογή της και μακροχρόνια «γαλούχηση» στις τακτικές της και στην αφομοίωση των θετικών συνεπειών της. Και σε αυτό το επίπεδο φυσικά έχει ευθύνη ο δικηγορικός κόσμος, ο οποίος καλείται να συνεισφέρει θεωρητικά και πρακτικά. Δεν είναι ορθή λοιπόν, ούτε η αποστροφή προς την διαμεσολάβηση, ούτε όμως και η επιβεβλημένη υποχρεωτικότητα στην εφαρμογή της.
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Δικηγορικός Σύλλογος της Άμφισσας, κληθείς και εκείνος, όπως και οι υπόλοιποι Σύλλογοι της χώρας να εφαρμόσουν τη διαμεσολάβηση;
Στην περιφέρεια μας, οι δυσκολίες στην εφαρμογή της υποχρεωτικής διαμεσολάβησης είναι κατά κύριο λόγο πρακτικές και όχι απλώς θεωρητικές. Αφενός μιλάμε για μέχρι στιγμής υφιστάμενο μικρό αριθμό διαπιστευμένων διαμεσολαβητών και αυξημένο κόστος σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να διαπιστευτεί, καθώς θα πρέπει να μεταβεί σε άλλη πόλη, όπου υφίσταται Φορέας Κατάρτισης για να εκπαιδευτεί και να δώσει τις απαιτούμενες εξετάσεις. Αφετέρου κατά την εφαρμογή της διαδικασίας θα υπάρξουν δυσχέρειες λόγω των κοινωνικών και προσωπικών σχέσεων των παραγόντων (πελατών, πληρεξούσιων δικηγόρων και διαμεσολαβητών), οι οποίες συγχέονται αναπόφευκτα. Και τέλος, ακόμη και οι απαιτούμενοι χώροι διεξαγωγής της διαδικασίας μπορούν να αποτελέσουν ζήτημα για την εφαρμογή της, σε αρκετούς από τους δικηγόρους της επαρχίας. Η πλειοψηφία των συναδέλφων, (διαπιστευμένων διαμεσολαβητών και μη), δεν αριθμούν πλήθος ανεξάρτητων χώρων στα γραφεία τους, ώστε να πραγματοποιηθεί η ενδεδειγμένη διαδικασία.
Ποια είναι η κατάσταση στα δικαστήρια της περιφέρειας σας όσον αφορά στην στελέχωσή τους;
Σημαντικό ζήτημα στην στελέχωση των δικαστηρίων μας είναι ο ελλιπής αριθμός γραμματέων. Είναι παγιωμένη κατάσταση πλέον η εξυπηρέτηση – κατά την ίδια δικάσιμο – δύο ή και τριών δικαστών από τον ίδιο γραμματέα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της διαδικασίας και η υπέρμετρη επιβάρυνση των δικαστικών υπαλλήλων. Γενικότερα, το ανθρώπινο δυναμικό σε όλες τις γραμματείες είτε του Πρωτοδικείου είτε της Εισαγγελίας είτε του Ειρηνοδικείου, χρειάζεται ενίσχυση. Περαιτέρω, θεωρώ ότι τεράστια ελάφρυνση στην καθημερινότητά μας θα επιφέρει η κατά το συντομότερο δυνατή παροχή ψηφιακών υπηρεσιών από το Πρωτοδικείο μας. Κάτι που διεκδικούμε από τους αρμόδιους φορείς συστηματικά και σε συνεργασία με την προϊστάμενη αρχή αυτού.
Ποιος είναι, κατά μέσο όρο, ο χρόνος έκδοσης των αποφάσεων από τα δικαστήρια της περιφέρειας σας;
Η κατάσταση δεν διαφοροποιείται σε σχέση με τα υπόλοιπα δικαστήρια της χώρας, δυστυχώς. Έχουμε κατά καιρούς «υποφέρει» από αναιτιολόγητες καθυστερήσεις στην έκδοση αποφάσεων, αλλά και από αποφάσεις που προφανώς δεν στοιχειοθετούνται επαρκώς στη νομική τους βάση ή και είναι προφανώς αβάσιμες και αντίθετες με το γράμμα του νόμου. Αυτό που έχουμε καθιερώσει βέβαια ως Σύλλογος τα τελευταία χρόνια είναι η μη «άνευ ετέρου» ανοχή, ακόμη και αν αυτό σημαίνει δυσαρέσκεια εκ μέρους των δικαστών. Κανείς εκ των παραγόντων της Δικαιοσύνης δεν πρέπει να διεκδικεί το αλάνθαστο. Ουδείς περαιτέρω δεν θα πρέπει να διεκδικεί και το απυρόβλητο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δικαστές και δικηγόροι οφείλουμε στην κοινωνία σεμνή και ηθική ενάσκηση των καθηκόντων μας και διαρκή επιμόρφωση.
Ποια είναι η θέση σας για την σχέση μεταξύ δικαστών και δικηγόρων;
Μου δίνετε την ευκαιρία να τοποθετηθώ σε αυτό το ζήτημα και με αφορμή τις τελευταίες προσβλητικές δηλώσεις του Προέδρου της Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων, κ. Σεβαστίδη, σε βάρος του Προέδρου της Ολομέλειας κ. Βερβεσού. Η κριτική στους χώρους της Δικαιοσύνης θα πρέπει να είναι καλόπιστη και ευπρεπής, είτε αυτή προέρχεται από τον δικαστή προς το δικηγόρο, είτε από τον δικηγόρο προς το δικαστή. Με αυτή την μορφή της η κριτική – της παραγωγικής αλληλεπίδρασης – μπορεί να επιφέρει τεράστια αναβάθμιση στην ποιότητα της απονομής της Δικαιοσύνης.
Ποια είναι η γνώμη σας για την επαναφορά του δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές, αρμοδιότητας του Πολυμελούς Πρωτοδικείου;
Η επαναφορά του δικαστικού ενσήμου επιφέρει αναιτιολόγητη επιβάρυνση στον πολίτη και εξυπηρετεί μόνο την καταναγκαστική είσπραξη εσόδων από το κράτος. Ήδη, λόγω της οικονομικής κρίσης, οι πολίτες αδυνατούν να καλύψουν τα βασικά έξοδα στην διεκδίκηση προστασίας των δικαιωμάτων τους μέσω της δικαστικής οδού. Η δικαιολογία ότι είναι περιορισμένη η εφαρμογή της επαναφοράς σε υποθέσεις του Πολυμελούς, δεν υπερκαλύπτει την επιβάρυνση του πολίτη που τυγχάνει να πλήττεται και να διεκδικεί την αναγνώριση ενός δικαιώματός του. Εάν μάλιστα αναλογιστεί κάποιος ότι επιβαρύνονται υποθέσεις με αντικείμενο την καταβολή αποζημίωσης, π.χ λόγω ιατρικού λάθους ή ατυχήματος, σχηματοποιείται και γίνεται αντιληπτό σε κάθε πολίτη, ποιες είναι οι υποθέσεις οι οποίες θα σταματήσουν να εκδικάζονται στα δικαστήρια της χώρας, επειδή δεν θα είναι δυνατή η καταβολή του δικαστικού ενσήμου.
Ποια είναι τα προβλήματα με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωπα καθημερινά οι δικηγόροι, μέλη του Συλλόγου σας κατά την άσκηση των καθηκόντων τους;
Τα προβλήματα δεν διαφέρουν στην πλειοψηφία τους από αυτά που αντιμετωπίζει και ο Δικηγόρος της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. Δεν αντιμετωπίζουμε βέβαια την καθημερινή ανάλωση πολύτιμου χρόνου σε αναμονή στις γραμματείες μας ή στις δημόσιες υπηρεσίες. Και αυτό σημαίνει στοιχειώδη ποιότητα στην καθημερινότητα μας. Από την άλλη ο δικηγόρος που ασκεί το λειτούργημα του σε μια επαρχιακή πόλη καλείται πολλές φορές να διαγράψει ως ενδεχόμενο την εξειδίκευση του σε κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο. Αφού καλείται να φέρει σε πέρας, λόγω του μικρού πληθυσμού στον οποίο απευθύνεται ως επαγγελματίας, πάσης φύσεως υποθέσεις. Οι μετακινήσεις σε άλλες πόλεις για την εκδίκαση σε ανώτερο βαθμό των υποθέσεων μας, είναι επίσης ένα πρακτικό ζήτημα το οποίο εκτός από χρόνο, απαιτεί και οικονομική επιβάρυνση.
Που κατά την γνώμη σας θα πρέπει να εστιάσει η Πολιτεία, δηλαδή το υπουργείο Δικαιοσύνης, όσον αφορά στον κλάδο σας και δη τους δικηγόρους της επαρχίας;
Τα προβλήματά μας σε επίπεδο ποσότητας δικηγορικής ύλης, ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών από τα Δικαστήρια, φορολογικής μεταχείρισης και ασφαλιστικών εισφορών, δεν διαφέρουν από αυτά του μέσου δικηγόρου ενός μεγάλου αστικού κέντρου. Τα ζητήματα αυτά έχουν ήδη διατυπωθεί ουκ ολίγες φορές από τα θεσμικά όργανα των δικηγόρων και δυστυχώς αποτελούν τροχοπέδη για οποιονδήποτε συνάδελφο επιθυμεί να παραμείνει ως μαχόμενος δικηγόρος στην Ελλάδα των τελευταίων ετών της οικονομικής και ηθικής κρίσης. Κάποια από τα ζητήματα που πρέπει να βρουν διέξοδο επίλυσης και εφαρμογής με αποφάσεις της Πολιτείας είναι: Η κατάργηση του δικαστικού ενσήμου καθολικά στις αναγνωριστικές αγωγές, η εξυγίανση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, αφού κατά γενική ομολογία του νομικού κόσμου, οι ριζικές αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν με το Ν.4335/2015 δεν επέφεραν τα προσδοκώμενα θετικά αποτελέσματα στην παροχή έννομης προστασίας, η μείωση του Φ.Π.Α στην παροχή νομικών υπηρεσιών, η αναβάθμιση του επιπέδου σπουδών που παρέχουν οι Νομικές Σχολές της χώρας η οποία θα πρέπει να στοχεύει προς νέες μορφές νομικών υπηρεσιών και σε σύγχρονα επί μέρους μαθησιακά αντικείμενα και η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας στις καθημερινές μας εργασίες και συναλλαγές με τα δικαστήρια και τις δημόσιες υπηρεσίες. Τέλος, ένα ακόμη τεράστιο πρόβλημά ειδικά των δικηγόρων των επαρχιακών Συλλόγων, είναι η πρόσβαση και η συναλλαγή με τον ασφαλιστικό φορέα μας, (πρώην Ταμείο Υγείας Δικηγόρων Επαρχιών και Ταμείο Νομικών), όπου η υφιστάμενη κατάσταση και ποιότητα παροχής υπηρεσιών είναι τραγική και χρήζει άμεσης παρέμβασης.
Στ. Πήττα στο L&O: Η επαναφορά του δικαστικού ενσήμου επιφέρει αναιτιολόγητη επιβάρυνση στον πολίτη
