Ηχηρό μήνυμα εξέπεμψε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), μπλοκάροντας οριστικά με απόφασή της το δικαίωμα όσων είχαν καταπατήσει δημόσιες εκτάσεις να τις εξαγοράσουν, επικαλούμενοι σχετική διάταξη του νόμου 4061/2012.
Με τη διάταξη αυτή, την οποία τώρα η Ολομέλεια ΣτΕ έκρινε με την απόφασή της αντισυνταγματική, οι αυθαιρέτως κατέχοντες δημόσια κτήματα τα οποία διαχειρίζεται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης όχι μόνο είχαν τη δυνατότητα να τα εξαγοράσουν αλλά μπορούσαν να το κάνουν και με …ευκολίες!
Συγκεκριμένα, η επίμαχη διάταξη προέβλεπε πως όσοι είχαν καταπατήσει δημόσια κτήματα ή ακόμη και ακίνητο τουλάχιστον από την 5.6.1993 και μετά, είχαν δικαίωμα να τα εξαγοράσουν με μηνιαίες μάλιστα δόσεις σε ύψος ίσο προς τις αντικειμενικές ή αγοραίες αξίες τους. Ο ενδιαφερόμενος το μόνο που θα έπρεπε να κάνει ήταν να υποβάλλει αίτηση εξαγοράς του κτήματος ή του ακινήτου, εφόσον αποδείκνυε ότι το κατείχε πριν την 5.6.1993 και η επιφάνειά του δεν υπερβαίνει τα 10 στρέμματα.
Το δε τίμημα εξαγοράς των κατεχομένων ακινήτων ορίζεται στο ύψος της αντικειμενικής τους αξίας! Μάλιστα, για τις περιοχές που δεν ισχύει το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού, το τίμημα καθορίζεται βάσει της αγοραίας τους αξίας. Για τις περιπτώσεις εκείνες που ο ενδιαφερόμενος είναι κατ’ επάγγελμα αγρότης και ασκεί αγροτική χρήση στο ακίνητο, το τίμημα εξαγοράς ορίζεται στο 1/3 της αντικειμενικής αξίας του ή στο 1/3 της αγοραίας αξίας. Επιπλέον, προβλέπονταν ότι το τίμημα καταβάλλεται τέσσερις εξαμηνιαίες άτοκες δόσεις. Για τα ακίνητα που βρίσκονται εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου ή σε παραλιακές ή τουριστικές περιοχές, το τίμημα καταβάλλεται σε 8 εξαμηνιαίες δόσεις, ενώ σε περίπτωση που το τίμημα εξοφληθεί εφάπαξ, τότε παρέχεται έκπτωση 10%.
Επιβράβευση των καταπατητών!
Εξετάζοντας τη συγκεκριμένη υπόθεση η Ολομέλεια ΣτΕ έκρινε πως πρόκειται για νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο παραβιάζει τις συνταγματικές αρχές της ισότητας των πολιτών και του κράτους δικαίου και επί της ουσίας επιβραβεύει τους καταπατητές της δημόσιας περιουσίας, παρέχοντάς τους το δικαίωμα να αποκτήσουν νόμιμο τίτλο κυριότητας.
Στην υπ΄ αριθμ. 709/2020 απόφαση που εξέδωσε για το επίμαχο θέμα η Ολομέλεια, αναφέρει πως οι ρυθμίσεις του άρθρου 23 του ν. 4061/2012 αποσυνδέουν το δικαίωμα εξαγοράς των δημοσίων εκτάσεων από πρόσωπα τα οποία δικαιούνται αποκατάστασης, όπως είχε συμβεί κατά το παρελθόν. Ωστόσο, με τον τρόπο αυτό, σύμφωνα με την Ολομέλεια ΣτΕ, παραβιάζονται οι συνταγματικές αρχές της ισότητας των πολιτών και του κράτους δικαίου, κ.ά.
Μάλιστα, σε σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε η Ολομέλεια γίνεται αναφορά και σε αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις π.χ. του 1951 ή του 1977. Οι διατάξεις αυτές – όπως σημειώνει η Ολομέλεια – είχαν γνήσιο αποκαταστατικό σκοπό και αφετέρου υπήρχε διάκριση μεταξύ αστικών και αγροτικών ακινήτων. Ακόμη, σημειώνει η Ολομέλεια ΣτΕ το παλαιό νομοθετικό πλαίσιο, έθετε προϋποθέσεις ως προς την κατοχή του ακινήτου του δημοσίου. Δηλαδή, εάν επρόκειτο για γεωργική έκταση απαιτείτο η συστηματική καλλιέργειά της και εάν επρόκειτο για πρόσωπο που είχε το δικαίωμα αποκατάστασης, έπρεπε κατά κύριο επάγγελμα να είναι γεωργός , κ.ά.
Αντίθετα με το νόμο του 2012 τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει. Η νομοθεσία του 2012, σύμφωνα με τους ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς του ΣτΕ, εξομοιώνει ανόμοιες μεταξύ τους καταστάσεις, γεγονός που παραβιάζει βασικές διατάξεις του Συντάγματος.
ΣτΕ: Τέλος στην εξαγορά καταπατημένων δημοσίων εκτάσεων!
