Τα κρατητήρια στο Αστυνομικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης κατασκευάστηκαν πριν από πολλά χρόνια με τη φιλοσοφία της προσωρινής φύλαξης ατόμων που συλλαμβάνονται από τις αστυνομικές αρχές για αξιόποινες πράξεις μέχρι να αποφασίσει η δικαιοσύνη για την περαιτέρω ποινική τους μεταχείριση.
Οι συλληφθέντες κρατούνται στα κελιά που βρίσκονται στον 3ο όροφο του Αστυνομικού Μεγάρου μέχρι να οδηγηθούν στις δικαστικές αρχές. Αφού ολοκληρώσουν τις απολογίες τους μετά και τις σχετικές προθεσμίες που λαμβάνουν και εφόσον κριθούν προφυλακιστέοι επιστρέφουν στα κρατητήρια μέχρι να μεταφερθούν σε κάποιοι σωφρονιστικό κατάστημα.
Εδώ ακριβώς ξεκινούν τα προβλήματα καθώς τα κρατητήρια είναι σχεδιασμένα για 80 άτομα και ανά περιόδους μπορεί να γεμίσουν με περισσότερους παραβατικούς μέχρι να αδειάσουν θέσεις στα σωφρονιστικά καταστήματα.
Σε χώρους όμως που δεν σχεδιάστηκαν στα πρότυπα μιας φυλακής ούτε έχουν τους ίδιους κανονισμούς λειτουργίας αυτό επιφέρει μια σειρά από ζητήματα τόσο για τις συνθήκες κράτησης, όσο και για την ασφάλεια των ίδιων των κρατουμένων, αλλά και των αστυνομικών – σκοπών που επιφορτίζονται για την φύλαξη τους.
Τα κρατητήρια βρίσκονται στον 3ο όροφο του κτηρίου σχηματίζοντας χωροταξικά ένα πι. Είναι διαμπερή με κάγκελα και χωρίζονται στη μέση με έναν τοίχο με τους διαδρόμους να έχουν δύο μέτρα πλάτος.
Υπάρχουν 7 κελιά χωρητικότητας των τριών ατόμων, 4 των οκτώ και 3 μονά τα οποία χρησιμοποιούνται σε εξαιρετικές περιπτώσεις κακοποιών, οι οποίοι έχουν διαπράξει ένα σοβαρό αδίκημα και έχει κριθεί ότι πρέπει να κρατηθούν μόνοι τους. Ξεχωριστά είναι τα 4 κελιά των γυναικών και 2 των ανηλίκων που για ευνόητους λόγους δεν έχουν άμεση επαφή με τα υπόλοιπα.
Υπάρχουν επίσης χωριστές τουαλέτες και ντουζιέρες για τους άνδρες και τις γυναίκες, που αν και καθαρίζονται καθημερινά εντούτοις υπάρχουν ζητήματα καθαριότητας και μη τήρησης των συνθηκών υγιεινής.
Να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει χώρος προαυλισμού αλλά ένα αίθριο περίπου 30 τετραγωνικών μέτρων όπου οι κρατούμενοι μπορούν να περπατήσουν για να ξεμουδιάσουν.
Κάμερες ασφαλείας είναι τοποθετημένες στους διαδρόμους και στο αίθριο, όχι όμως στα κελιά, με έμπειρους αστυνομικούς να σημειώνουν στη Voria.gr ότι, αν υπήρχαν, ο έλεγχος θα ήταν καλύτερος και θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί σοβαρά περιστατικά όπως για παράδειγμα απόπειρες αυτοχειρίας.
Για ευνόητους λόγους οι έγκλειστοι δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν ξυραφάκια αλλά μόνο ξυριστικές μηχανές, ενώ τους δίνονται μόνο κουβέρτες και όχι σεντόνια, τα οποία σκίζονται εύκολα και μπορούν να μετατραπούν σε θηλιά, για περίπτωση αυτοκτονίας, γεγονός που έχει συμβεί τουλάχιστον μία φορά κατά το παρελθόν.
Οι κρατούμενοι δέχονται επισκεπτήριο και συνομιλούν με τους συγγενείς ή τους δικηγόρους τους σε χώρο με οπτική επαφή πίσω από ένα τζάμι και με εσωτερικό τηλέφωνο.
Να σημειωθεί ότι οι επισκέπτες ελέγχονται πριν μπουν στον ειδικό χώρο, αφήνουν τα κινητά τους τηλέφωνα, ενώ τα πράγματα που φέρνουν για τους κρατούμενους ελέγχονται από ειδικό σκύλο ανιχνευτή σε περίπτωση που γίνει προσπάθεια να περάσουν αιχμηρά αντικείμενα ή ναρκωτικά.
Δεδομένου ότι τα κρατητήρια βρίσκονται στον 3ο όροφο του αστυνομικού μεγάρου, συγγενείς ή δικηγόροι που θέλουν να επισκεφτούν κάποιον έγκλειστο, αφού πρώτα δώσουν τα στοιχεία τους στην είσοδο, χρησιμοποιούν τα ίδια ασανσέρ με τους αστυνομικούς και το πολιτικό προσωπικό της ΕΛΑΣ, στο πολυδαίδαλο κτήριο της ΓΑΔΘ.
Οι πολλαπλοί ρόλοι των αστυνομικών – σκοπών
Οι αστυνομικοί- σκοποί που είναι επιφορτισμένοι στη βάρδια τους με την επιτήρηση των κρατητηρίων, έρχονται αντιμέτωποι με πολλά προβλήματα και καλούνται να επιτελέσουν ρόλους που δεν εμπίπτουν ούτε στην αρμοδιότητά τους, ούτε στο γνωστικό τους αντικείμενο.
Καλούνται να κάνουν τις παραγγελίες για φάρμακα, να τα παραλάβουν, να τα ελέγξουν, να τα αρχειοθετήσουν και φυσικά να τα χορηγήσουν στους κρατούμενους ανάλογα με τη δοσολογία, σύμφωνα πάντα με τη συνταγή του γιατρού.
Για παράδειγμα σε περίπτωση κρατούμενου-τοξικομανή σε κρίση, περιπολικό της αστυνομίας τον μεταφέρει στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο, ο γιατρός τον εξετάζει και γράφει ,αν κριθεί απαραίτητο, μια συνταγή με φάρμακα συνήθως κατασταλτικά.
Στη συνέχεια ο αστυνομικός τα παραλαμβάνει από το φαρμακείο του νοσοκομείου, επιστρέφουν στα κρατητήρια, τα καταχωρεί και τα χορηγεί στον έγκλειστο ανάλογα με την προβλεπόμενη δοσολογία, σημειώνοντας παράλληλα τη δόση και την ώρα που την έδωσε, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με όσους αντιμετωπίζουν κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας.
Οι σκοποί πολλές φορές έρχονται αντιμέτωποι με στερητικά σύνδρομα, με κρατούμενους εκτός εαυτού που ζητούν μεγαλύτερη δόση.
Οι αστυνομικοί επισημαίνουν στη Voria.gr ότι υπάρχουν περιπτώσεις που καλούνται να παίξουν τον ρόλο του ψυχολόγου και ενίοτε να γίνονται υποστηρικτικοί, όταν έχουν να αντιμετωπίσουν ειδικές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα οροθετικούς ή οροθετικές.
Ζητούμενο παραμένει η μη λειτουργία οργανωμένου ιατρείου με την παρουσία γιατρού ή νοσηλευτή, καθώς και η έλλειψη απινιδωτή με τους σκοπούς να καλούνται σε κάποιες περιπτώσεις να κάνουν τους γιατρούς χωρίς όμως να έχουν τις κατάλληλες γνώσεις.
Είναι χαρακτηριστικό πως κρατούμενος με σοβαρό αναπνευστικό πρόβλημα, που έπρεπε να λαμβάνει οξυγόνο, έμεινε στο κελί μόνος του με το ειδικό μηχάνημα, το οποίο τροφοδοτούνταν με ρεύμα από μπαλαντέζα που έβαλαν οι φρουροί στο δικό τους γραφείο.
Ένα επιπλέον πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζουν οι αστυνομικοί που κάνουν βάρδιες στα κρατητήρια, λόγω έλλειψης ξεκάθαρου πλαισίου κανονισμών, είναι το κάπνισμα. Όπως αναφέρουν, από την στιγμή που οι κρατούμενοι δεν προαυλίζονται, «δεν μπορείς να τους στερήσεις το τσιγάρο». Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα εντός του κλειστού χώρου να δημιουργείται μια αποπνικτική ατμόσφαιρα από τον καπνό που επιβαρύνει την υγεία όλων.
Το τελευταίο διάστημα, όπως αναφέρουν αστυνομικές πηγές στη Voria.gr ο χρόνος παραμονής στα κρατητήρια έχει μειωθεί στη μία εβδομάδα, ωστόσο παρατηρείται αύξηση του αριθμού των κρατουμένων, καθώς μεταφέρονται στη ΓΑΔΘ οδηγοί που συνελήφθησαν υπό την επήρεια μέθης, καθώς και άλλοι παραβάτες, που δεν κρατούνται στα τοπικά αστυνομικά τμήματα.
