Θεσσαλονίκη: Ελεύθεροι με όρους οι 39 συλληφθέντες για τα δύο κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας – 50.000 ευρώ εγγύηση στους δύο «αρχηγούς»

Ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους αφέθηκαν, έπειτα από μαραθώνια διαδικασία τεσσάρων ημερών, οι 39 συλληφθέντες που εμπλέκονται στην πολύκροτη υπόθεση των δύο κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας, την εξάρθρωση των οποίων είχε ανακοινώσει την περασμένη εβδομάδα η Ελληνική Αστυνομία.

Οι απολογίες ενώπιον της 3ης ειδικής ανακρίτριας Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκαν ανά ομάδες, με τους κατηγορούμενους να απολογούνται για τις πράξεις που τους αποδίδονται, αρνούμενοι τις κατηγορίες. Ανάμεσά τους βρίσκονταν και οι δύο φερόμενοι ως «εγκέφαλοι» των κυκλωμάτων – ένας 66χρονος κι ένας 43χρονος – στους οποίους επιβλήθηκαν, εκτός από την απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και την υποχρεωτική εμφάνιση στο αστυνομικό τμήμα, χρηματικές εγγυήσεις ύψους 50.000 ευρώ για τον καθένα.

Το modus operandi των κυκλωμάτων

Σύμφωνα με το πολυσέλιδο κατηγορητήριο, οι δύο άνδρες κατηγορούνται ότι αγόραζαν αρχαιότητες που είχαν προέλθει από λαθρανασκαφές σε διάφορες περιοχές της χώρας και τις διοχέτευαν στο εξωτερικό, όπου και τις διέθεταν σε γνωστούς οίκους δημοπρασιών. Για τη διακίνηση και εκτίμηση των αρχαίων αντικειμένων είχαν στηθεί δίκτυα «μεσαζόντων» με ρόλο την αξιολόγηση των ευρημάτων – κυρίως νομισμάτων – και τη μεσολάβηση μεταξύ πωλητών και αγοραστών, είτε δια ζώσης είτε μέσω φωτογραφιών και ψηφιακής επικοινωνίας.

Η πολύμηνη έρευνα της Υποδιεύθυνσης Δίωξης και Εξιχνίασης Εγκλημάτων Πατρών, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023, αποκάλυψε ένα οργανωμένο πλέγμα επικοινωνίας μεταξύ των εμπλεκομένων, το οποίο βασιζόταν σε κωδικοποιημένες λέξεις και φράσεις. Η παράνομη ανασκαφή αποκαλούνταν «βόλτα για σπαράγγια» ή «ψάρεμα», ενώ οι ίδιες οι αρχαιότητες προσδιορίζονταν με «αθώες» λέξεις όπως «βύσματα», «στριφώνια», «παξιμάδια», «τράκτορες», «τσίπουρο» και «ψάρια». Τα ασημένια νομίσματα περιγράφονταν ως «άσπρα», τα χρυσά ως «κίτρινα», ενώ τα χάλκινα χαρακτηρίζονταν «πράσινα» ή «κόκκινα». Η φράση «πάμε στα κορίτσια» σήμαινε προετοιμασία για μεταφορά ευρημάτων στο εξωτερικό.

Η εμπλοκή κρατικών υπαλλήλων και το διεθνές αποτύπωμα

Αίσθηση προκαλεί η εμπλοκή κρατικών υπαλλήλων στην υπόθεση. Ανάμεσα στους κατηγορούμενους περιλαμβάνεται ένας αρχαιοφύλακας που υπηρετεί σε Εφορεία Αρχαιοτήτων και εμφανίζεται διατεθειμένος να διαπραγματευτεί την πώληση αντικειμένου που είχε αφαιρεθεί παράνομα από αρχαιολογικό χώρο. Παράλληλα, στη δικογραφία εμπλέκεται και ένας σωφρονιστικός υπάλληλος, από τους αρχικά συλληφθέντες, ο οποίος σύμφωνα με καταγεγραμμένες συνομιλίες επιχειρούσε να μεσολαβήσει σε πώληση αρχαίου αντικειμένου – χωρίς τελικά να επιτευχθεί συμφωνία.

Στο δίκτυο φαίνεται πως συμμετείχαν και πρόσωπα στο εξωτερικό, με τα δύο κυκλώματα να διατηρούν συνεργάτες στη Γερμανία. Ανάμεσά τους και ένας υπάλληλος σε οίκο δημοπρασιών, ελληνικής καταγωγής, με ποινικό παρελθόν για παρόμοια αδικήματα. Ενδεικτικό της διεθνούς δραστηριότητας είναι και η εμπλοκή ενός οδηγού φορτηγού, ο οποίος – σύμφωνα με τη δικογραφία – μετέφερε για λογαριασμό του 66χρονου νομίσματα προς πώληση στο εξωτερικό.

Οι κατασχέσεις και η επόμενη μέρα

Η επιχείρηση των ελληνικών αρχών σε συντονισμό με τις γερμανικές οδήγησε στην κατάσχεση 1.800 αρχαιοτήτων, εκ των οποίων τα 800 εντοπίστηκαν σε έρευνες στη Γερμανία. Στα κατασχεθέντα περιλαμβάνονται νομίσματα διαφόρων εποχών, ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ειδώλια, αντικείμενα που παραπέμπουν σε αρχαία προσωπεία, περικεφαλαίες, αλλά και άλλα τεκμήρια ιδιαίτερης αρχαιολογικής σημασίας. Όλα τα ευρήματα έχουν μεταφερθεί στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, όπου ειδικοί αρχαιολόγοι έχουν αναλάβει την εξέτασή τους ώστε να διαπιστωθεί η προέλευση και η αρχαιολογική τους αξία.

Οι συλληφθέντες αρνήθηκαν όλες τις κατηγορίες ενώπιον της ανακρίτριας, υποστηρίζοντας ότι επρόκειτο για συλλεκτικά νομίσματα που αποκτήθηκαν και διακινήθηκαν νόμιμα στο πλαίσιο δημοπρασιών. Η υπόθεση ωστόσο παραμένει ανοιχτή και αναμένεται να έχει συνέχεια τόσο σε δικαστικό όσο και σε ερευνητικό επίπεδο, καθώς η δικογραφία θεωρείται από τις μεγαλύτερες του είδους τα τελευταία χρόνια.