Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία, όπου οι ισορροπίες αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς. O καθηγητής Γεωστρατηγικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και στο τμήμα Τουρκικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, Κώστας Γρίβας, συνομιλώντας με τον Γιώργο Σαχίνη στον ραδιοφωνικό σταθμό 98,4, ανέλυσε τις σύγχρονες προκλήσεις και τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας.
Η συζήτηση εστίασε στις δυναμικές της Τουρκίας, την πολιτική αδράνεια της χώρας, καθώς και στις νέες παγκόσμιες εξελίξεις που απαιτούν από τη χώρα μας να αναλάβει ενεργό ρόλο ως γεωπολιτικός παράγοντας σταθερότητας και αποτροπής.
Η τουρκική επέκταση και η «γεωπολιτική τάφρος»
Η Τουρκία, σύμφωνα με τον κ. Γρίβα, προωθεί μια πολυδιάστατη γεωπολιτική στρατηγική, η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία μιας «γεωπολιτικής τάφρου» γύρω από τα σύνορά της.
Αυτό το δόγμα περιλαμβάνει την αποσταθεροποίηση των γειτνιαζόντων κρατών, όπως η Συρία και αμφότερα η Ελλάδα, και τη μετατροπή τους σε περιοχές που δεν μπορούν να εργαλειοποιηθούν ως ζώνες επιρροής των μεγάλων δυνάμεων. Επ’ αυτού, προσθέτει ότι «η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν τους τελευταίους στόχους αυτής της πολιτικής, με την Άγκυρα να επιδιώκει την πολιτική και στρατιωτική τους υποταγή».
Ταυτόχρονα, σημειώνει πως αυτή η στρατηγική της Τουρκίας ενισχύεται επί του συριακού θεάτρου επιχειρήσεων, μέσω της συμμαχίας της με το Κατάρ, ενώ την ίδια στιγμή η Άγκυρα προωθεί τον εαυτό της ως περιφερειακό διαμεσολαβητή, για να ενισχύσει τη θέση της. Η «Γαλάζια Πατρίδα» και οι αναθεωρητικές θέσεις της για τη Συνθήκη της Λοζάνης και οι παρερμηνεύσεις της περί του δικαίου της θάλασσας είναι ενδεικτικές της επιθετικής της πολιτικής, ενώ οι κινήσεις της στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, στη Συρία και τη Λιβύη επιβεβαιώνουν τη στρατηγική της υπερέκτασης.
Ωστόσο, όπως επεξηγεί ο κ. Γρίβας, αυτή η υπερέκταση καθιστά την Τουρκία δυνητικά επικίνδυνη, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για μεγάλες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Όσο ισχυρότερη γίνεται η Τουρκία, τόσο περισσότερο απειλεί τα συμφέροντα των υπόλοιπων γεωπολιτικών δρώντων, δημιουργώντας ευκαιρίες για την Ελλάδα να αναλάβει έναν ρόλο αποτροπής και εξισορρόπησης.
Η Ελλάδα ως γεωπολιτικός παράγοντας αποτροπής
Η ελληνική εξωτερική πολιτική, ωστόσο, χαρακτηρίζεται από αδράνεια, ακολουθώντας μια επικίνδυνη αφήγηση περί «ηρεμίας και συμφιλίωσης» με την Τουρκία. Ο κ. Γρίβας υπογραμμίζει ότι «η στρατηγική του διαλόγου για τα ζητήματα της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας δεν εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά αντίθετα συμβάλλει στην ενίσχυση των τουρκικών θέσεων, καθώς ενσωματώνει τις αναθεωρητικές αξιώσεις της Άγκυρας στη διπλωματική ατζέντα».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει μια πολυπαραγοντική εξωτερική πολιτική, που να εξυπηρετεί πρωτίστως τα εθνικά συμφέροντα και να αποτρέψει την τουρκική επιθετικότητα. Αντί να περιορίζεται σε μονοδιάστατες συμμαχίες με τη Δύση, η χώρα μας μπορεί να αναζητήσει νέες συνεργασίες, όπως με την Ινδία, έναν αναδυόμενο πόλο ισχύος που είναι φιλελληνικός και αντιτουρκικός. Παράλληλα, η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει τη γεωπολιτική της θέση για να αναδειχθεί ως γέφυρα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, ενισχύοντας τη διαπραγματευτική της ισχύ.
