Η Μονή της Χώρας, το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο από την εποχή των Παλαιολόγων στην Κωνσταντινούπολη, από σήμερα Δευτέρα 6 Μαΐου επαναλειτουργεί ως τζαμί, με απόφαση Ερντογάν.
Πρόκειται για ένα από τα πιο εμβληματικά καλλιτεχνικά δημιουργήματα της βυζαντινής τέχνης, το οποίο από το 1945 μέχρι το 2020 λειτουργούσε ως μουσείο εξαιτίας των μοναδικών τοιχογραφιών και ψηφιδωτών.
Η προκλητική αυτή κίνηση του Τούρκου προέδρου έρχεται μόλις μία εβδομάδα πριν τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Άγκυρα στις 13 Μαΐου και σε ένα κλίμα ομαλοποιημένο το περασμένο διάστημα μεταξύ των δύο χωρών.
Σε επίπεδο διπλωματίας η συνεργασία για την προετοιμασία της συνάντησης των δύο ηγετών είναι άριστη, ωστόσο πάντα υπάρχει επιφύλαξη μήπως κάτι προκύψει, που δεν έχει συμφωνηθεί και αυτό κυρίως στο κεφάλαιο Κυπριακό, το οποίο στην δεδομένη χρονική συγκυρία και μεσούντος του πολέμου στη Μέση Ανατολή έχει βαρύνοντα γεωστρατηγικό ρόλο.
Φιέστα για τα εγκαίνια
Η Μονή της Χώρας είναι το τρίτο βυζαντινό μνημείο σε τουρκικό έδαφος το οποίο λειτουργεί ως τέμενος, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, που έχει μετατραπεί σε τζαμί με την ονομασία Φετχιγέ.
Ο Ερντογάν ετοιμάζει ειδική φιέστα για τα εγκαίνια της επαναλειτουργίας της Μονής, στο συνεδριακό κέντρο του προεδρικού μεγάρου στην Άγκυρα, όπου θα συνδεθεί απευθείας με το μνημείο.
Η Μονή της Χώρας μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, 58 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης, αλλά με σχετική απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της Τουρκίας, το 1945 έπαψε να λειτουργεί και έγινε μουσείο.
Ακολούθως της απόφασης, ειδικοί από τις ΗΠΑ εκτέλεσαν τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των μοναδικών ψηφιδωτών και νωπογραφιών ξηλώνοντας σοβάδες που τα κάλυπταν, ενώ οι εργασίες, που ξεκίνησαν το 1948, ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα, το 1958.
Στο σήμερα, το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας (Danistay) της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945, έτσι έναν χρόνο αργότερα ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι ακόμα ένα βυζαντινό μνημείο θα επαναλειτουργήσει ως τζαμί.
Οι τοιχογραφίες της Μονής
Το καθολικό της Μονής της Χώρας χτίστηκε μεταξύ 1077 και 1081 από τη Μαρία Δούκαινα, την πεθερά του αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ Κομνηνού, πάνω σε παλαιότερο κτίσμα.
Το 1120 επισκευάστηκε ριζικά από τον γιο του Αλέξιου, τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό. Πολύ αργότερα, μεταξύ 1316 και 1321, ο Θεόδωρος Μετοχίτης, Λογοθέτης του Γενικού επί Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου και λόγιος με σημαντικό συγγραφικό έργο, ανακαινίζει το κτήριο, προσθέτει τον εξωνάρθηκα και το νότιο παρεκκλήσι και τα διακοσμεί με μωσαϊκά και τοιχογραφίες.
Το νότιο παρεκκλήσι προσαρτήθηκε και διακοσμήθηκε στα 1315-20 με δαπάνη του Μετοχίτη, με σκοπό να συμπεριλάβει τον τάφο του κτήτορα.
