ΗΠΑ-Ιράν: Αποκλιμάκωση ή νέα φάση της σύγκρουσης; Η διπλή ανάγνωση των ιρανικών αντιποίνων στη δολοφονία Σουλεϊμανί

Η επόμενη μέρα των ιρανικών αντιποίνων, απάντηση στην εκτέλεση του Κασέμ Σουλεϊμανί, αφήνει περιθώρια στις δυο πλευρές να την ερμηνεύσουν όπως τις εξυπηρετεί. Το ζήτημα είναι αν αυτό αρκεί, για ουσιαστική αποκλιμάκωση.
Η Τεχεράνη κάνει λόγο για απάντηση με «μετρημένα και συμμετρικά στρατιωτικά αντίποινα»
Στον αντίποδα των οργισμένων δηλώσεων του διαδόχου του δολοφονημένου Σουλεϊμανι στην επίλεκτη ομάδα Αλ Κουντς, ταξίαρχου Εσμαΐλ Καανί, ο οποίος πέντε μόλις ημέρες πριν καλούσε τις ΗΠΑ να «ετοιμαστούν για πολλά αμερικανικά πτώματα στη Μέση Ανατολή», αλλά και των αρχικων αναφορών της ιρανικής τηλεόρασης για «80 νεκρούς Αμερικανούς», η Τεχεράνη πλέον υποστηρίζει πως σκοπίμως δεν έπληξε ανθρώπινες ζωές στην επίθεση αντιποίνων καθώς «δεν επιδιώκει κλιμάκωση του πολέμου». Γεγονός για το οποίο διαβεβαίωσε και ο πρεσβευτής της Ισλαμικής Δημοκρατίας στα Ηνωμένα Έθνη το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες. «Η επιχείρηση ήταν ακριβής και είχε στόχο στρατιωτικές εγκαταστάσεις, χωρίς να υπάρξουν έτσι παράπλευρες απώλειες μεταξύ των αμάχων» ή ζημιές «σε πολιτικές εγκαταστάσεις» στις περιοχές του Ιράκ οι οποίες επλήγησαν από τους Φρουρούς της Επανάστασης με βαλλιστικούς πυραύλους χθες,Τετάρτη, ανέφερε χαρακτηριστικά ο ο πρεσβευτής, Ματζίντ Ταχτ Ραβανσί στη σχετική επιστολή του. Πρόσθεσε δε πως η Τεχεράνη άσκησε το «δικαίωμά της στην αυτοάμυνα» βάσει του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ «αρχίζοντας και ολοκληρώνοντας μετρημένα και συμμετρικά στρατιωτικά αντίποινα» για τη δολοφονία του «μάρτυρα» υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί.
Ο Τραμπ «βλέπει» υποχώρηση του Ιράν, αλλά «ρίχνει τους τόνους» και ο ίδιος
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, απ’ την πλευρά του, εκτίμησε πως το Ιράν υποχωρεί, ερμηνεύοντας το γεγονός της μη απώλειας ανθρώπινων ζωών και της πρόκλησης της ελάχιστης δυνατής ζημιάς ως δείγμα οπισθοχώρησης. Ωστόσο, τόνισε πως «οι ΗΠΑ δεν θέλουν να χρησιμοποιούν τη στρατιωτική τους ισχύ, η οικονομική τους δύναμη είναι ο καλύτερος αποτρεπτικός παράγοντας». Συμπλήρωσε ακόμη, κατά το χθεσινό του διάγγελμα, πως θα ζητήσει από το ΝΑΤΟ να εμπλακεί περισσότερο στην Μέση Ανατολή, λέγοντας πως οι παγκόσμιες δυνάμεις μπορεί να εργαστούν για μια νέα συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά όπλα και πως πρέπει να στείλουν ένα ξεκάθαρο και ενωτικό μήνυμα στην Τεχεράνη για να καταλήξει σχετικά: «Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να ασπαστούν την ειρήνη με όλους που την επιδιώκουν», επισημαίνοντας ότι το Ιράν πρέπει να συνεργαστεί σε κοινές προτεραιότητες όπως η μάχη ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. To Aljazeera δεν παρέλειψε να σχολιάσει πως το διάγγελμα Τραμπ κινήθηκε σε «αισθητά διαφορετικό τόνο» από τα tweets του ιδίου μετά την αμερικανική επίθεση, οπότε απειλούσε με «ολική αντεπίθεση» εάν το Ιράν έπληττε Αμερικανό πολίτη ή περιοχή. Αντ’ αυτών ο Αμερικανός πρόεδρος εξήγγειλε νέες ισχυρές οικονομικές κυρώσεις εις βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, πολιτική που έως τώρα ακολουθούσε.
Οδηγούμαστε σε αποκλιμάκωση ή σε νέα φάση της σύγκρουσης;
Κατά μια εκτίμηση η Τεχεράνη με τα «μετρημένα και συμμετρικά στρατιωτικά αντίποινα» όπως τα χαρακτηρίζει ικανοποιεί το κοινό περί δικαίου αίσθημα στο εσωτερικό της χώρας, ενώ στέλνει μήνυμα στις ΗΠΑ πως οι Αμερικανοί είναι απολύτως ευάλωτοι στους πυραύλους της, οπότε -με δεδομένο πως κανείς δεν επιθυμεί απώλεια ανθρώπινων ζωών- απομακρύνεται το ενδεχόμενο μιας γενικευμένης σύγκρουσης. Τα ζητήματα βέβαια που παραμένουν ανοιχτά δεν είναι λίγα:
1. Η απάντηση εκ μέρους του Ιράν ικανοποιεί τα πλήθη που βίωσαν έναν πρωτοφανούς ακόμη και για τα δεδομένα της Ισλαμικής Δημοκρατίας μεγέθους φόρο τιμής στον δολοφονημένο Σουλεϊμανί (ανάδειξη σε μάρτυρα, πολλαπλές κηδείες κ.λπ.) ή μπροστά στον κίνδυνο σημαντικής απώλειας του επιρροής του στο εσωτερικό της χώρας, το καθεστώς θα σκληρύνει εκ νέου τη στάση του;
2. Μήπως το πεδίο της σύγκρουσης μεταφερθεί πλέον στο ίδιο το Ιράκ, στην πλήρη επιρροή του οποίου στοχεύσει ευθέως η Τεχεράνη, προκειμένου να «εκδικηθεί» διά αυτής της οδού τους Αμερικανούς;
3. Τι στάση θα κρατήσουν οι ουκ ολίγοι «άλλοι παίκτες» που δεν είναι της απολύτου επιρροής του Ιράν ούτε χρεώνονται ευθέως οι κινήσεις τους στην κυβέρνηση σε σχέση με τη δολοφονία Σουλεϊμανί;