Ένα σημαντικό βιβλίο με τίτλο «Πoλεμώντας στη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό, 1941 – 1944, Πόρτο Ράφτη – Αλεξάνδρεια “Σύρματα”, Πειραιάς» της Σοφίας Γκλιάτη – Χασιώτη, κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό. Η συγγραφέας παρουσιάζει την ιστορία του πατέρα της Γιώργου Χασιώτη, που ήταν φαντάρος στην Αλβανία.
Με την κατάρρευση του μετώπου το 1941, μην αντέχοντας την Κατοχή, διέφυγε, διακινδυνεύοντας εκτέλεση, με καΐκι από το Πόρτο Ράφτη προς την ουδέτερη Τουρκία. Με την απελευθέρωση γύρισε στο χωριό, την αγαπημένη και τους γονείς του, όχι όμως και στον αδερφό του, που τον είχαν εκτελέσει οι Ιταλοί ως όμηρο στο Κούρνοβο σαν Ακροναυπλιώτη.
Μέσω αυτής της καταγραφής παρουσιάζονται σημαντικά ιστορικά στοιχεία για τη συγκεκριμένη περίοδο στο θέμα των διαφυγών ενώ η συγγραφέας έδωσε συνέντευξη στην ΕΡΤ για τους βασικούς άξονες του βιβλίου.
Ακολουθεί η συνέντευξη:
Πως γίνονταν οι διαφυγές από την περιοχή στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου;
Από την περιοχή μετά την εισβολή των Γερμανών και τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας, έφυγαν πρώτα οι σύμμαχοι τους οποίους τους υποδέχονταν σύνδεσμος στο εκκλησάκι του Άη Νικόλα και ακολούθως με τη συνοδεία είτε κάποιου παιδιού, είτε κάποιου ηλικιωμένου, τους οδηγούσαν στη σπηλιά της Συκιάς στο Αυλάκι στο Πόρτο Ράφτη, όπου κρύβονταν μέχρι να φυγαδευτούν με υποβρύχιο.
Με ποιο τρόπο έφυγε ο πατέρας σας;
Ο πατέρας μου με άλλους 33 Έλληνες έφυγαν σταδιακά σε ομάδες περίπου 10 ατόμων η κάθε μία, με το ψαροκάικο “Τσολιάς” που είχε άδεια αλιείας από τους Γερμανούς, γιατί τους προμήθευε ψάρια για τη σίτισή τους. Τόσο ο πατέρας μου όσο και άλλοι κρύβονταν μέχρι να μπορέσουν να επιβιβαστούν, αλλά ο πατέρας μου είχε κτήμα και σπιτάκι κοντά στο λιμάνι και αυτό τον διευκόλυνε. Το καΐκι το είχαν οι Ανδρέου που είχαν και μία αδελφή στο Λαύριο τη “Μπουμπουλίνα” που και αυτή από εκεί και από μία ψαροταβέρνα που είχε, οργάνωνε διαφυγές.
Είχαν προβλήματα στο ταξίδι;
Ταξίδευαν κρυμμένοι στο αμπάρι και όταν στο Κάβο Ντόρο τους σταμάτησε η γερμανική ακτοφυλακή, ο ψαράς έδειξε την άδεια αλιείας και έτσι δεν έγινε έλεγχος και συνέχισαν. Αντιμετώπισαν πρόβλημα κακοκαιρίας και έσπασε το τιμόνι, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιήσουν σαν τιμόνι ένα από τα κουπιά. Έφτασαν στα Αντίψαρα, όπου υπήρχε μόνο ένας βοσκός που τους έψησε ένα κατσικάκι και έφαγαν. Από εκεί έφτασαν στον Τσεσμέ όπου τους περίμεναν οι Τούρκοι και οι Εγγλέζοι που τους μετέφεραν στο προξενείο τους στη Σμύρνη. Την αποστολή την περίμεναν και δεν αντιμετώπισαν προβλήματα και ταλαιπωρίες όπως αυτά που αντιμετώπισαν Έλληνες πρόσφυγες την ίδια περίοδο. Οι Τούρκοι παρήγαγαν χρώμιο που χρειάζονταν για τα αεροπλάνα και είχαν συμφωνίες και με τους Γερμανούς και με τους Εγγλέζους.
Ποια ήταν η συνέχεια;
Στη συνέχεια εντάχθηκαν στις ένοπλες δυνάμεις και ο πατέρας μου στο Πολεμικό Ναυτικό σαν πολυβολητής παίρνοντας μέρος σε πολλές (αερο)ναυμαχίες. Συμμετείχε στο κίνημα του ελληνικού στρατού που οδήγησε αρκετούς στα λεγόμενα “σύρματα”, ο ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος, φυλακίστηκε, θεωρήθηκε «παρασυρθείς», ανένηψε και ξανανέβηκε στο καράβι του.
Στη διάρκεια της κατοχής οι ψαράδες που οργάνωναν τις διαφυγές αντιμετώπισαν προβλήματα;
Φυλακίστηκαν από τους Γερμανούς γιατί υπήρχαν καταγγελίες σε βάρος τους, αλλά τους έπεισαν να τους αφήσουν για να συνεχίσουν να τους προμηθεύουν με αλιεύματα για τη σίτισή τους, τα καλύτερα ψάρια έτρωγαν οι Γερμανοί στη διάρκεια της κατοχής. Βέβαια μετά την αποφυλάκισή τους δεν ξαναέκαναν διαφυγές, για να μην εντοπιστούν, αλλά διεκπεραίωναν μόνο αλληλογραφία και μηνύματα συνδέσμων από την Πάνορμο.
Από το Μαρκόπουλο είχαν διαφύγει στη Μέση Ανατολή οι:
1) Χασιώτης Γεώργιος, 2) Σωτηρίου Ιωάννης, 3) Σουλιώτης Ιωάννης, 4) Ευαγγελίου Πέτρος, 5) Ορφανός Ιωάννης, 6) Γέγος Γεώργιος, 7) Μπούκης Σπυρίδων του Ιωάννη, 8) Κιμπιζής Γεώργιος, 9) Φράγγος Ιωάννης, 10) Μπάρτζης Παναγιώτης, 11) Κορτέσης Γεώργιος, 12) Μπούκης Σπυρίδων του Γεωργίου, 13) Ντούνης Σταμάτης, 14) Καραμίχας Μιχαήλ, 15) Παπασωτηρίου Γεώργιος, 16) Νικολάου Χαράλαμπος, 17) Μπίστας Γεώργιος, 18) Κόλιας Γεώργιος, 19) Πίνης Ιωάννης, 20) Παπασωτηρίου Ιωάννης, 21) Βασιλείου Περικλής, 22) Καραγιάννης Δημήτριος, 23) Παπαγιαννάκος Παναγιώτης, 24) Δράκος Σταύρος, 25) Αλλαγιάννης Δημήτριος (είναι ενταφιασμένος στο Ρίμινι), 26) Μπιμπίκος Ιωάννης, 27) Αντωνίου Αντώνιος, 28) Πετούρης Θεόδωρος, 29) Μαντάλας Κωνσταντίνος, 30) Γιαννάκης Δημήτριος, 31) Στουραΐτης Κωνσταντίνος, 32) Νικολάου Παναγιώτης, 33) Παπαγιαννάκος Βασίλειος, 34) Δράκος Γεώργιος, 35) Μαγουλάς Χριστόφορος.
Πότε επέστρεψε ο πατέρας σας;
Με τη λήξη του πολέμου σαν στρατευμένος με το πλοίο Αβέρωφ.
