Για αναρμοδιότητα της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) να διαχειριστεί αίτημα των πολιτών που ζητούν να μάθουν αν έχουν πέσει θύματα τηλεφωνικών υποκλοπών για λόγους εθνικής ασφάλειας κάνει λόγο σε γνωμοδότησή του ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ισίδωρος Ντογιάκος, επικαλούμενος την ισχύουσα νομοθεσία.
Ειδικότερα με 20σελιδη γνωμοδότησή του, ο πρώτος τη τάξει εισαγγελικός λειτουργός της χώρας «απαντά» στο αίτημα τηλεφωνικού παρόχου (ομίλου ΟΤΕ), μετά την επίσκεψη κλιμάκιου της ΑΔΑΕ για να διαπιστωθεί η καταγγελλόμενη παρακολούθηση του ανεξάρτητου ευρωβουλευτή Γιώργου Κύρτσου και του δημοσιογράφου Τάσου Τέλογλου.
Στην εγκύκλιό του ο κ. Ντογιάκος αναφέρει πως η ΑΔΑΕ δεν έχει καμία αρμοδιότητα να διαχειρίζεται αιτήματα των πολιτών για τυχόν παρακολούθησή τους και δεν μπορεί να απευθύνεται -προκειμένου να απαντήσει τα αιτήματα αυτά – σε τηλεφωνικούς παρόχους. Κατά τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, η αρμοδιότητα διαχείρισης τέτοιου είδους αιτημάτων των πολιτών ανήκει, σύμφωνα με την νομοθεσία, σε Τριμελές Όργανο, το οποίο απαρτίζουν δυο εισαγγελείς και ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ.
Συγκεκριμένα, στην εγκύκλιό του ο κ. Ντογιάκος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η ενημέρωση του πολίτη για τη λήψη του συγκεκριμένου μέτρου άρσεως του απορρήτου σε βάρος του για λόγους εθνικής ασφάλειας έχει ανατεθεί πλέον αποκλειστικά στο Τριμελές Όργανο του άρθρου 4 παρά & του νόμου 5002 του 2022, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός λειτουργός. Ουδείς άλλος φορέας νομιμοποιείται προς τούτο ούτε και προβλέπεται από το Νόμο, άλλος τρόπος ή διαδικασία ενημέρωσης. Η ΑΔΑΕ δεν έχει πλέον αρμοδιότητα για έλεγχο στους παρόχους ώστε να απαντήσει σε θιγόμενο ιδιώτη. Κυριαρχικός είναι ο ρόλος του Τριμελούς Οργάνου, στο οποίο προεδρεύει Εισαγγελικός Λειτουργός και ο Πρόεδρος της ΑΔΑΕ είναι μέλος».
Όπως επισημαίνει ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ο πολίτης εφόσον ζητεί να πληροφορηθεί εάν έχει πέσει θύμα τηλεφωνικής παρακολούθησης θα πρέπει να απευθυνθεί στο Τριμελές Όργανο και εν συνεχεία να ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία με σχετική απόφαση του συγκεκριμένου Οργάνου μετά την παρέλευση τριετίας, αν η παρακολούθηση έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας και υπό την προϋπόθεση, πως από την ενημέρωση δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο αυτή έγινε. Μάλιστα, ενημέρωση έχει δικαίωμα να ζητήσει μόνο το πρόσωπο που θίγεται και κανείς άλλος, όπως για παράδειγμα, αρχηγός πολιτικού κόμματος η άλλος πολιτικός παράγοντας. Να σημειωθεί πως εκκρεμεί αίτημα του Αλέξη Τσίπρα προς την ΑΔΑΕ με το οποίο ο αρχηγός του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζητεί από την συγκεκριμένη Αρχή ενημέρωση για «το περιεχόμενο των εισαγγελικών διατάξεων άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών που έχουν κοινοποιηθεί στην Αρχή από τις αρμόδιες υπηρεσίες το χρονικό διάστημα μεταξύ Ιουλίου 2019 μέχρι σήμερα και ενδεχομένως αφορούν σε πολιτικά πρόσωπα, δηλ. εν ενεργεία βουλευτές, ευρωβουλευτές και μέλη της κυβέρνησης, καθώς και δημοσιογράφους, δικαστικούς λειτουργούς και τους Αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
Τώρα στην εγκύκλιό του ο κ. Ντογιάκος αναφέρει πως όσοι παραβιάζουν τη σχετική διαδικασία απειλούνται με ποινές ακόμα και δέκα χρόνια κάθειρξης. Συγκεκριμένα ο κ. Ντογιάκος υπογραμμίζει: «Λόγω του ιδιαίτερα ευαίσθητου χαρακτήρα του θέματος τη άρσεως του απορρήτου των επικοινωνιών, οι προβλεπόμενες από το ήδη ισχύον νομοθετικό καθεστώς ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των σχετικών διατάξεων τόσο εκ μέρους κάποιου μέλους της ΑΔΑΕ όσο και εκ μέρους άλλων προσώπων, τα οποία αναφέρονται σαφώς στο Νόμο, είναι ιδιαίτερα σοβαρές, με προβλεπόμενη ποινή, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, ακόμα και πρόσκαιρης κάθειρξης».
Ακόμη, στη γνωμοδότησή του ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου αναφέρει πως η ΑΔΑΕ δεν χρειάζεται να απευθύνεται σε τηλεφωνικούς παρόχους καθώς έχει στη διάθεση της όλες τις διατάξεις για άρση απορρήτου είτε πρόκειται για παρακολουθήσεις της ΕΥΠ για λόγους εθνικής ασφάλειας είτε για παρακολουθήσεις που διατάσσονται για τη διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων. «Ολόκληρο το κείμενο των Διατάξεων και των Βουλευμάτων που επιβάλλουν την άρση του απορρήτου η απορρίπτουν σχετικό αίτημα, παραδιδόταν αμελλητί στην ΑΔΑΕ και υπό το πρίσμα των διατάξεων του προϊσχύσαντος νόμου 2225 του 1994» αναφέρει ο κ. Ντογιάκος και προσθέτει: «Το κείμενο των εν λόγω Διατάξεων και Βουλευμάτων προβλέπεται και με τη θέση σε ισχύ του νόμου 5002 του 2022 να παραδίδεται και πάλι αμελλητί στην ΑΔΑΕ, σε μη επεξεργάσιμη μορφή με ηλεκτρονικό κρυπτογραφημένο μήνυμα το οποίο καλύπτει τις προϋποθέσεις ασφάλειας του απορρήτου του περιεχομένου του. Οι Διατάξεις και τα Βουλεύματα που αποστέλλονται στην ΑΔΑΕ αποθηκεύονται και τηρούνται σε ειδικά ηλεκτρονικά αρχεία που βρίσκονται σε σύστημα βάσης δεδομένων, όπως προβλέπει ο νόμος».
Τέλος, στη γνωμοδότηση αναφέρονται οι αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ όπως προκύπτουν από τον ιδρυτικό της νόμο του 2003 και τονίζεται πως η συγκεκριμένη ανεξάρτητη αρχή ιδρύθηκε με συνταγματική διάταξη αλλά το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει ότι οι αρμοδιότητες και η λειτουργία της καθορίζονται από κοινό νόμο. «Είναι πρόδηλο, ότι ο νομοθέτης δεν αναγνωρίζει στην ΑΔΑΕ «λευκή επιταγή», σημειώνει ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου για να επισημάνει ακόμη τα εξής: «Ειδικότερα, δεν απονέμεται απευθείας εκ του Συντάγματος στην ΑΔΑΕ η ελεγκτική της αρμοδιότητα. Το Σύνταγμα προβλέπει το σκοπό και την αποστολή της που συνίσταται στη διασφάλιση του απόρρητου των επικοινωνιών. Ο τρόπος εκπλήρωσης και υλοποίησης της αποστολής της, όμως προβλέπονται από το Νόμο, όπως επίσης οι όροι και η διαδικασία άρσης του απορρήτου. Το Σύνταγμα αν και καθιδρύει τη συγκεκριμένη Αρχή (ΑΔΑΕ) καταλείπει στον κοινό νομοθέτη το εύρος και τον τρόπο της άσκησης των αρμοδιοτήτων της, μολονότι δε ανεξάρτητη δεν είναι κανονιστικά αυτόνομη, ούτε legibus solutus, αλλά ενεργεί σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους».
