Βατερλό για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η κατρακύλα της τουρκικής λίρας, η οποία και σήμερα Τετάρτη (24/11) οδηγείται προς νέο χαμηλό ρεκόρ, την ώρα που αυξάνεται η ανησυχία για εκτίναξη του πληθωρισμού.
Υπενθυμίζεται ότι την Τρίτη (23/11) το εθνικό νόμισμα της γείτονας κατέγραψε βουτιά μέχρι και 15% μετά από δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος υπεραμύνθηκε των πρόσφατων μεγάλων μειώσεων των επιτοκίων.
Από την αρχή του χρόνου, η τουρκική λίρα έχει χάσει περίπου 43% της αξίας της με αποτέλεσμα να μειωθεί δραστικά η αγοραστική δύναμη των πολιτών.
Για ποιο λόγο κατέρρευσε η λίρα;
Σε αντίθεση με τις κλασικές οικονομικές θεωρίες, ο πρόεδρος Ερντογάν πιστεύει ότι τα υψηλά επιτόκια ευνοούν τον πληθωρισμό. Συμμορφούμενη με τις επιθυμίες του προέδρου, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας –επισήμως ανεξάρτητη—μείωσε έτσι εκ νέου το βασικό επιτόκιο την περασμένη εβδομάδα (από το 16% στο 15%) για τρίτη φορά μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες, κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού που πλησιάζει το 20% σε ετήσια βάση.
Ο Ερντογάν, όπως σημειώνει σε δημοσίευμά του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, έχει αποπέμψει από τον Ιούλιο του 2019 τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας και έχει αντικαταστήσει τον υπουργό Οικονομικών του δύο φορές από τον Νοέμβριο του 2020. Οι αποφάσεις αυτές έχουν οδηγήσει κάθε φορά σε πτώση της λίρας.
Ο πρόεδρος Ερντογάν απορρίπτει, ωστόσο, κάθε ευθύνη για την πτώση της λίρας: «Απορρίπτω πολιτικές που θα καταδικάσουν τον λαό μας στην ανεργία, την πείνα και τη φτώχεια», δήλωσε τη Δευτέρα για να δικαιολογήσει την πολιτική του για ανάπτυξη με κάθε κόστος.
Ποιες είναι οι συνέπειες;
Ενώ αρκετοί παρατηρητές εκτιμούν ότι ο τουρκικός τραπεζικός κλάδος είναι ισχυρότερος μετά την οικονομική κρίση του 2001, η κατάσταση των τραπεζών προκαλεί ανησυχίες.
«Ο κίνδυνος είναι ότι η λίρα θα υποστεί νέες βίαιες πτώσεις και θα προκαλέσει προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο. Μια πιστωτική κρίση μπορεί να ακολουθήσει και θα αυτό θα βαρύνει σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα», είπε ο Τζέισον Τάβεϊ, αναλυτής της Capital Economics.
«Μια σημαντική απειλή βρίσκεται επίσης στις καταθέσεις ξένου συναλλάγματος. Η ένδειξη αύξησης στα αιτήματα για ανάληψη μπορεί να προκαλέσει στροφή προς πιο επιθετικές μορφές ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων», προσθέτει ο οικονομολόγος, ειδικός στις αναδυόμενες αγορές. Πάνω από τις μισές καταθέσεις στις τουρκικές τράπεζες είναι σε ξένο συνάλλαγμα, κυρίως σε δολάρια.
Η πτώση της λίρας τροφοδοτεί επίσης τον πληθωρισμό, με την Τουρκία να εξαρτάται ιδιαίτερα από τις εισαγωγές, κυρίως για την ενέργεια και τις πρώτες ύλες. Ο επίσημος ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 19,89% τον Οκτώβριο, ένα επίπεδο τέσσερις φορές υψηλότερο από τον αρχικό στόχο της κυβέρνησης.
Δεκαοκτώ μήνες πριν από την επόμενη προεδρική θητεία, μια συνεχής επιδείνωση της οικονομίας μπορεί να πλήξει τη δημοτικότητα του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος έχει οικοδομήσει τις εκλογικές του νίκες τις δύο τελευταίες δεκαετίες σε υποσχέσεις για ευημερία.
Τι επιδιώκει ο Ερντογάν;
Ο πρόεδρος Ερντογάν, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, φαίνεται να στοιχηματίζει σε ανάπτυξη με κάθε κόστος (η τουρκική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 9% το 2021 και 3,5% το 2022) και να απορρίπτει τους φόβους για νομισματική κρίση, λέγοντας ότι η κυβέρνηση «ενθαρρύνει τις επενδύσεις, την παραγωγή και τις εξαγωγές».
Κατά τη διάρκεια της νομισματικής κρίσης του 2018, η κεντρική τράπεζα είχε αυξήσει σημαντικά το βασικό της επιτόκιο, αλλά μια τέτοια πιθανότητα φαίνεται σήμερα μικρή, καθώς ο αρχηγός του κράτους φαίνεται περισσότερο αποφασισμένος από ποτέ να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά.
Ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν ότι ο πρόεδρος επιδιώκει έτσι να ενισχύσει την ελκυστικότητα της Τουρκίας και να ενθαρρύνει τις ξένες εταιρίες να μεταφέρουν την παραγωγή τους στη χώρα, λόγω του χαμηλού εργατικού κόστους. Ο κατώτατος καθαρός μηνιαίος μισθός στην Τουρκία (2.825,90 λίρες) ισοδυναμούσε την 1η Ιανουαρίου με περίπου 380 δολάρια. Σήμερα δεν άξιζε πάνω από 222.
«Εως πρόσφατα, οι ‘στόχοι του 2023’ της ομάδας τους Ερντογάν περιελάμβαναν τη μετατροπή σε μια μεταβιομηχανική δύναμη και σε ηγέτη υψηλής τεχνολογίας. Σήμερα αφορούν το να γίνει η Τουρκία πηγή πολύ φθηνού εργατικού δυναμικού», σχολίασε στο Twitter ο Τιμούρ Κουράν, καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο Duke.
Στους δρόμους πολίτες, ζητούν παραίτηση της κυβέρνησης
Οι πολίτες ξεχυλλίζουν από οργή και διαδηλώσεις μικρής κλίμακας ξέσπασαν το βράδυ της Τρίτης (23/11) στην Αγκυρα και την Κωνσταντινούπολη με τους πολίτες να καλούν την κυβέρνηση του Ερντογάν να παραιτηθεί, μετά το νέο καταποντισμό του εθνικού νομίσματος κατά 15% έναντι του δολαρίου.
Στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, οι ετικέτες που κυριαρχούν μεταξύ των χρηστών στην Τουρκία είναι αρκετά ενδεικτικοί του κλίματος: «Βυθιζόμαστε», «Κυβέρνηση παραιτήσου», «Δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα».
Στην πόλη Ντιγιάρμπακιρ, έμποροι έκαψαν ψεύτικα δολάρια στον δρόμο. «Δεν μπορούμε να κλείσουμε μάτι, δεν ξέρουμε ποιο είναι το μέλλον μας», είπε ένας.
Döviz kurundaki sert yükselişin ardından Ankara’da yurttaşlar sokağa çıktı: AKP istifa!https://t.co/FoWBk3hXSv pic.twitter.com/471lcgbac9
— BirGün Gazetesi (@BirGun_Gazetesi) November 23, 2021
Kadıköy’deki eylem sürüyor: “AKP mezara halk iktidara” pic.twitter.com/3e8ZjbUyE5
— fırat (@firatfstk) November 23, 2021
Οικονομική ανάπτυξη με «εντολή προέδρου»
Ο Ερντογάν είπε ότι θα άρει το βάρος των επιτοκίων από τους πολίτες, ενώ κάλεσε τις επιχειρήσεις να επενδύουν, να κάνουν προσλήψεις και να αυξάνουν τις εξαγωγές τους.
«Θα άρουμε αυτή τη μάστιγα των επιτοκίων από τις πλάτες του κόσμου. Ασφαλώς δεν μπορούμε να αφήσουμε τους πολίτες μας να συνθλιβούν από τα επιτόκια», είπε σε βουλευτές του κόμματός του στη Βουλή. «Δεν μπορώ και δεν θα ακολουθήσω αυτόν τον δρόμο με όσους υπερασπίζονται τα επιτόκια», πρόσθεσε.
Μία ημέρα πριν από τη συνεδρίαση της Κεντρικής Τράπεζας, η οποία αναμένεται να μειώσει ξανά τα επιτόκια, ο Ερντογάν επανέλαβε την ανορθόδοξη άποψή του ότι τα υψηλότερα επιτόκια είναι η αιτία του πληθωρισμού και αναρωτήθηκε γιατί οι επιχειρηματίες δεν πήραν δάνεια για να επενδύσουν, αφού τα επιτόκια μειώθηκαν τους τελευταίους μήνες.
Φεύγοντας από την Αγκυρα, δήλωσε ότι η Κεντρική Τράπεζα θα αποφασίσει ανεξάρτητα για τα επιτόκια, όταν συνεδριάσει αύριο το μεσημέρι.
Οι επενδυτές φεύγουν από την Τουρκία τα τελευταία χρόνια και η τουρκική λίρα έχει με διαφορά τη χειρότερη επίδοση στις αναδυόμενες αγορές.
Κατάρρευση της οικονομίας και των επενδύσεων
Για τους επενδυτές, ο Ερντογάν, ο οποίος αυτοαποκαλείται από καιρό «εχθρός των επιτοκίων», επηρεάζει τη νομισματική πολιτική με τις συχνές εκκλήσεις του για στήριξη και τις γρήγορες αλλαγές των επικεφαλής της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας.
H κεντρική τράπεζα, η οποία θεωρεί προσωρινές τις πιέσεις στις τιμές, πήγε αντίθετα στις προσδοκίες της αγοράς και μείωσε το βασικό επιτόκιό της κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες από τον Σεπτέμβριο, παρά το ότι ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε σχεδόν στο 20%, προσφέροντας τη στήριξη που ζητούσε από καιρό ο Ερντογάν.
Αναμένεται δε να μειώσει τα επιτόκια κατά μία ακόμη ποσοστιαία μονάδα, στο 15% αύριο, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Reuters.
Η υποτίμηση της λίρας αυξάνει τον πληθωρισμό μέσω των υψηλότερων τιμών των εισαγωγών και παράλληλα αυξάνει τους κινδύνους χρεοκοπίας εταιρειών που έχουν δάνεια σε συνάλλαγμα. Η υποτίμηση, σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό, έχει εν τω μεταξύ διαβρώσει τα εισοδήματα των Τούρκων.
Τουρκία: «Μπλόκο» στα iPhones και άλλα ηλεκτρονικά
Οι Τούρκοι που προσπαθούσαν να αγοράσουν iPhones και άλλα ηλεκτρονικά έλαβαν διαδικτυακά μηνύματα για μη διαθεσιμότητα προϊόντων, μεταξύ άλλων και από την τοπική ιστοσελίδα της Apple, ύστερα από την ιστορική βουτιά κατά 15% της λίρας χθες.
Το τουρκικό νόμισμα υποχώρησε και πάλι προς το ιστορικά χαμηλό επίπεδό του, λόγω των ανησυχιών για τον ευρύτερο αντίκτυπο για την οικονομία, αφού ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν υπεραμύνθηκε των πρόσφατων μειώσεων επιτοκίων παρά την εκτεταμένη κριτική και τις εκκλήσεις για αλλαγή πλεύσης. Η λίρα έχει χάσει το 43% της αξίας της φέτος και πάνω από το 22% από την αρχή της περασμένης εβδομάδας.
Τα προϊόντα που αποτιμώνται σε τοπικό νόμισμα προσφέρονται σε σημαντική έκπτωση σε σχέση με τις τιμές αλλού, με τις εταιρίες λιανικής πώλησης να προσπαθούν να συμβαδίσουν με τις προσαρμογές στις τιμές εν μέσω αναταραχής στην αγορά. Τούρκος εκπρόσωπος της Apple δεν ήταν άμεσα διαθέσιμος για σχόλιο.
Η τουρκική ιστοσελίδα της Apple δεν επέτρεπε να προχωρήσουν οι πωλήσεις των περισσότερων προϊόντων, εμφανίζοντας το μήνυμα «Μη διαθέσιμο αυτή τη στιγμή», σύμφωνα με έρευνα του Reuters. Οι τοπικές τιμές τηλεφώνων και ηλεκτρονικών υπολογιστών ήταν περίπου κατά 10% χαμηλότερες από τις αμερικανικές τιμές.
Στέλεχος πωλήσεων στο κατάστημα της Apple στην Κωνσταντινούπολη είπε ότι ο κόσμος σκέπτεται τα ηλεκτρονικά ως επένδυση όσο και ως κάτι χρήσιμο.
«Είναι αρκετά σουρεαλιστικό με την οικονομία και την όλη κατάσταση, αλλά ο κόσμος θεωρεί ότι πρόκειται για ένα απόθεμα με αξία και σπεύδει στα καταστήματα. Γνωρίζει ότι θα μπορεί να το πουλήσει ένα χρόνο αργότερα σε υψηλότερη τιμή από αυτή που πλήρωσε», δήλωσε το πρόσωπο αυτό που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Οι πελάτες, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στρέφονται σε γνωστές μάρκες εισαγωγής, κυρίως ηλεκτρονικά και καλλυντικά, δήλωσε στέλεχος τουρκικής εταιρίας ηλεκτρονικού εμπορίου.
Η κατάρρευση της λίρας συμπίπτει με τις πωλήσεις της Black Friday και την έναρξη της περιόδου εκπτώσεων της νέας χρονιάς, δημιουργώντας φόβους ότι κάποια καταναλωτικά προϊόντα δεν θα είναι διαθέσιμα ή θα υπάρξουν μεγάλες αυξήσεις τιμών.
Ο Κανέρ, γραφίστας στην Κωνσταντινούπολη που θέλει να αγοράσει ηλεκτρικό σκούτερ, είπε: «Είναι η χειρότερη στιγμή για να ξοδέψει κανείς χρήματα, αλλά δεν θα υπάρξει καλύτερη περίοδος. Οι τιμές ίσως φαίνονται τώρα ακριβές αλλά είναι φθηνότερες από αυτές που θα είναι την επόμενη εβδομάδα».
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
«Καλπάζει» ο κορονοϊός: Γρεβενά, Αρτα και Αιτωλοακαρνανία μπαίνουν στο «βαθύ κόκκινο»!
Ιδρύεται Ακαδημία Πολιτικής Προστασίας – Στυλιανίδης: «Συμμαχία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής»
Θεοδωρικάκος: «Αλλο ένα βήμα για την ασφάλεια των πολιτών» – 280 νέα οχήματα στο στόλο της ΕΛ.ΑΣ. (εικόνες)
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε SMS στον Ζόραν Ζάεφ – Ο λόγος
Aκολουθήστε το law&order.gr στο Google News, για να ενημερώνεστε για όλες τις ειδήσεις.
«Καζάνι» που «βράζει» η Τουρκία κατά Ερντογάν: Καταρρέει η λίρα, αγανακτισμένοι πολίτες στους δρόμους (βίντεο)
