Για τα ψηφιακά άλματα που έχει κάνει η Ελλάδα στην δημόσια διοίκηση μίλησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συζήτησή του με την πρόεδρο του Δ.Σ. του ΣΕΠΕ στο πλαίσιο του Digital Economy Forum 2021. Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα έχει καταφέρει να μπει στον παγκόσμιο χάρτη σημαντικών επενδύσεων.
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους αποτελεί σήμερα το σημείο εκείνο, που συγκεντρώνει θετικά πρόσημα αξιολόγησης από το σύνολο της κοινωνίας. Αποδείξαμε πως η ελληνική δημόσια διοίκηση μπορεί να κάνει ψηφιακά άλματα, που φάνταζαν αδύνατα πριν από κάποιο χρονικό διάστημα», υπογράμμισε ο κ. Μητσοτάκης.
«Τη σύσταση του συγκεκριμένου υπουργείου σχεδιάζαμε δύο χρόνια πριν από τις εκλογές. Η απλοποίηση των διαδικασιών συνενώνεται με το gov.gr. Επίσης έσπασαν όλα τα στεγανά των Υπουργείων και τώρα όλα θέλουν να συνεργάζονται με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης γιατί πλέον έχουν όφελος από αυτό», ανέφερε.
Η Ελλάδα έχει καταφέρει να μπει στον παγκόσμιο χάρτη σημαντικών επενδύσεων
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη «τώρα πλέον η Ελλάδα έχει καταφέρει να μπει στον παγκόσμιο χάρτη σημαντικών επενδύσεων, καθώς εγχώρια και ξένα κεφάλαια αντελήφθησαν πως ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας είναι το ανθρώπινο δυναμικό της».
Παράλληλα ανέφερε «θέλω να χαιρετίσω τη σημαντική κινητικότητα που καταγράφεται στο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων».
Θα καταρτίσουμε τους δημοσίους υπαλλήλους με ψηφιακές δεξιότητες
Στη συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε «θα δουλέψουμε πολύ και στην κατάρτιση των δημοσίων υπαλλήλων γιατί ψηφιακές δεξιότητες θα πρέπει να έχει πάνω από όλα το ίδιο το Κράτος και για να ρυθμίζει τα του οίκου του. Οφείλουμε να δείξουμε ισχυρά σημάδια εξωστρέφειας. Όσο ενισχύεται το brand Ελλάδα τόσο πιο εύκολη θα είναι η δική σας δουλειά να διεκδικήσετε δουλειές και στο εξωτερικό».
Γέφυρες με τις ξένες αγορές δημιουργούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις
«Η δυνατότητα των νεοφυών επιχειρήσεων να προσελκύουν Έλληνες που έχουν φύγει στο εξωτερικό, δημιουργεί γέφυρες με τις ξένες αγορές κεφαλαίων. Όσο έχουμε ιστορίες επιτυχίας από το οικοσύστημα των startups, ήτοι πολύ μεγάλες αποτιμήσεις και εξαγορές από μεγάλες επιχειρήσεις του εξωτερικού τόσο περισσότερα παιδιά θα τολμούν να μπουν στον κόσμο της καινοτομίας», σημείωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η πανδημία προσφέρει ευκαιρίες
«Και η πανδημία, που δυστυχώς δε μας έχει αφήσει ακόμη προσφέρει ευκαιρίες, όπως η προσέλκυση ψηφιακών νομάδων. Γρήγορη διασυνδεσιμότητα είναι μία απαραίτητη προϋπόθεση για να “παίξουμε μπάλα” σε αυτό το γήπεδο, ώστε να προσελκύσουμε και μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και μεμονωμένους εργαζομένους», σημείωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η μεγάλη επανάσταση στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η διαλειτουργικότητα
«Μπορούμε να εξάγουμε και εμείς ψηφιακή τεχνογνωσία e government, και πίσω από αυτό να έλθουν και επιχειρήσεις να προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες. Αυτό το έχουμε πετύχει γιατί έχουμε μία πολύ καλή συνεργασία ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Η μεγάλη επανάσταση στον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι η διαλειτουργικότητα, που σημαίνει πως άπαντες πρέπει να καταλάβουν πως πρέπει να δουλέψουν μαζί. Κανείς δεν είναι αποκλειστικός ιδιοκτήτης ούτε συστημάτων, ούτε δεδομένων, ιδίως σε μία κυβέρνηση που της αρέσει η λογική των ανοιχτών δεδομένων, πράγμα, που έχουμε κάνει και για τα δεδομένα της πανδημίας, σημείωσε ο πρωθυπουργός».
Ακολουθεί η ομιλία του πρωθυπουργού
-Η Ελλάδα πάντα είχε ένα σημαντικό υπόβαθρο εταιρειών και ανθρώπων στον τομέα των τεχνολογιών και των επικοινωνιών. Τώρα, όμως, νομίζω ότι έχει καταφέρει να μπει αξιόπιστα στον διεθνή χάρτη των σημαντικών επενδύσεων, είτε μιλάμε για επενδύσεις σε υποδομές, είτε μιλάμε για επενδύσεις σε υπηρεσίες. Διότι εγχώρια αλλά και ξένα κεφάλαια αντιλήφθηκαν ότι ένα από τα σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας είναι το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό της: Έλληνες μηχανικοί, άνθρωποι του χώρου της πληροφορικής και των επικοινωνιών οι οποίοι μπορούν να παρέχουν εξαιρετικές υπηρεσίες, οι οποίοι μετά από μια μακρά περίοδο μιας δεκαετίας όπου η χώρα περνούσε από οικονομική κρίση οι ίδιοι αναζητούσαν μια διέξοδο να είναι πιο δημιουργικοί.
-Προσωπικά θέλω να χαιρετίσω με ενθουσιασμό τη μεγάλη κινητικότητα η οποία παρατηρείται στο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας, οι οποίες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να έχουν ιδιαίτερη δυναμική, να προσελκύσουν σημαντικά ξένα κεφάλαια, να επαναπατρίσουν κόσμο από το εξωτερικό ο οποίος είναι διατεθειμένος πια να έρθει και να δουλέψει στην Ελλάδα. Κάτι το οποίο θα αποτελέσει πρόκληση για όλες τις μεγάλες εταιρείες πληροφορικής.
-Όσο ενισχύεται το brand Ελλάδα, ως μία χώρα η οποία έχει τεχνολογική υποδομή και παιδεία, τόσο πιο εύκολη γίνεται η δική σας η δουλειά όταν θα πάτε να διεκδικήσετε δουλειά στο εξωτερικό, να μην σας κοιτάνε σαν να ήρθατε από μία χώρα η οποία είναι γνωστή στην υφήλιο μόνο για τον τουρισμό της και για τις ωραίες της παραλίες. Γιατί δεν είναι έτσι. Άρα, η συνολικότερη ενίσχυση της εικόνας της χώρας διευκολύνει τη δική σας εξωστρέφεια.
-Η δημιουργικότητα ειδικά των νέων ελληνικών επιχειρήσεων και η δυνατότητα να μπορούν να προσελκύσουν και ταλέντο Ελλήνων που έχουν φύγει από την Ελλάδα δημιουργεί και αυτόματες γέφυρες με τις αγορές του εξωτερικού: αγορές προϊόντων αλλά και αγορές κεφαλαίων.
-Μιλώντας για εξαγωγή τεχνογνωσίας πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε πολύ σοβαρά το πώς θα αρχίσουμε να εξάγουμε και τη δική μας τεχνογνωσία πια, ως προς αυτό το οποίο έχουμε πετύχει, τουλάχιστον στις χώρες της περιφέρειας.
-Το κράτος πρέπει να είναι ο καταλύτης. Αυτός ο οποίος θέτει το πλαίσιο για τις επιχειρήσεις να κινηθούν, δρομολογεί μία σειρά από μεγάλα έργα τα οποία εξακολουθούν να είναι πολύ σημαντικά ως προς τις βασικές υποδομές, γιατί δεν τις έχουμε ολοκληρώσει. Εκεί έρχεται και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο το RRF και φυσικά οι ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό θα κληθούν να υλοποιήσουν τα έργα αυτά.
-Όσο ακούγεται η Ελλάδα ως παραγωγός καινοτομίας και όχι μόνο ως καταναλωτής υπηρεσιών, τόσο πιο εύκολη θα γίνεται η δυνατότητά της να γίνει ένα πραγματικό digital hub, να συνεισφέρουμε πολύ περισσότερο από αυτό που ήδη συνεισφέρει ο κλάδος τεχνολογίας και επικοινωνιών στο ΑΕΠ της χώρας. Και βέβαια, από αυτό να είναι ωφελημένοι πρώτα και πάνω από όλα θα είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.
*Ακολουθεί ολόκληρη η συζήτηση που είχε ο Πρωθυπουργός με την Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΠΕ, Γιώτα Παπαρίδου:*
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση -για ακόμα μια φορά- να βρεθώ μαζί σας σε αυτή την πολύ σημαντική συνάντηση των ανθρώπων του κόσμου της τεχνολογίας και των επικοινωνιών της πατρίδας μας. Έστω και σε αυτή την υβριδική μορφή η οποία επιβάλλεται από την αναγκαιότητα της συγκυρίας.
Αισθάνομαι ότι στην εισαγωγή σας καλύψατε ουσιαστικά όλο το θεματολόγιο που αφορά τις προκλήσεις του παρόντος αλλά και τις ευκαιρίες του μέλλοντος. Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω λέγοντας ότι αυτός ο πολύ σημαντικός ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους αποτελεί σήμερα, κατά την άποψή μου, το σημείο εκείνο το οποίο συγκεντρώνει θετικά πρόσημα αξιολόγησης από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας.
Αυτό νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό διότι αποδείξαμε σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ότι η ελληνική δημόσια διοίκηση μπορεί πραγματικά να κάνει ψηφιακά άλματα, υποστηριζόμενη προφανώς από τις εταιρείες τεχνολογίας και επικοινωνιών της πατρίδας μας, άλματα τα οποία φάνταζαν αδύνατα πριν από κάποιο διάστημα.
Και νομίζω ότι αυτό έγινε σε μεγάλο βαθμό διότι σχεδιάστηκε σωστά εξαρχής. Τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη δημιουργία του Υπουργείου Ψηφιακής Μεταρρύθμισης τον σχεδιάζαμε δυο χρόνια πριν -όσο βρισκόμασταν στην αντιπολίτευση- και πιστεύω ότι η επιτυχία του όλου εγχειρήματος έγκειται στο γεγονός ότι αφενός αντιληφθήκαμε ότι η ψηφιοποίηση του κράτους δεν αφορά μόνο τη δημιουργία ενός καινούργιου τρόπου ψηφιακής επικοινωνίας με τους πολίτες, αλλά πρέπει να αφορά και τις ίδιες τις διαδικασίες του κράτους. Άρα, η απλοποίηση των διαδικασιών έρχεται και συνενώνεται με το ψηφιακό interface, αυτό το οποίο όλοι γνωρίζουμε ως gov.gr.
Επίσης, το γεγονός ότι πια έχουμε τη δυνατότητα να συγκεντρώνουμε τις βασικές βάσεις δεδομένων κάτω από έναν ιδιοκτήτη έσπασε όλα τα παραδοσιακά σιλό των Υπουργείων τα οποία στο παρελθόν είχαν πολύ μεγάλη αντίρρηση στο να συνεργάζονται και να μοιράζονται την πληροφορία και τα ανοιχτά δεδομένα.
Έχουμε δημιουργήσει τώρα έναν ενάρετο κύκλο όπου όλα τα Υπουργεία θέλουν να συνεργάζονται με το Υπουργείο Ψηφιακής Μεταρρύθμισης, διότι αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει όφελος από αυτή τη συνεργασία.
Μια δεύτερη εισαγωγική παρατήρηση πριν μπούμε στον κύκλο των ερωτήσεων, και αυτό έχει να κάνει με την ψηφιακή επανάσταση και τη θέση της Ελλάδος στον ψηφιακό κόσμο ο οποίος αλλάζει με πολύ μεγάλη ταχύτητα.
Η Ελλάδα πάντα είχε ένα σημαντικό υπόβαθρο εταιρειών και ανθρώπων στον τομέα των τεχνολογιών και των επικοινωνιών. Τώρα, όμως, νομίζω ότι έχει καταφέρει να μπει αξιόπιστα στον διεθνή χάρτη των σημαντικών επενδύσεων, είτε μιλάμε για επενδύσεις σε υποδομές, είτε μιλάμε για επενδύσεις σε υπηρεσίες. Διότι εγχώρια αλλά και ξένα κεφάλαια αντιλήφθηκαν ότι ένα από τα σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας είναι το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό της: Έλληνες μηχανικοί, άνθρωποι του χώρου της πληροφορικής και των επικοινωνιών οι οποίοι μπορούν να παρέχουν εξαιρετικές υπηρεσίες, οι οποίοι μετά από μια μακρά περίοδο μιας δεκαετίας όπου η χώρα περνούσε από οικονομική κρίση οι ίδιοι αναζητούσαν μια διέξοδο να είναι πιο δημιουργικοί.
Προσωπικά θέλω να χαιρετίσω με ενθουσιασμό τη μεγάλη κινητικότητα η οποία παρατηρείται στο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας, οι οποίες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να έχουν ιδιαίτερη δυναμική, να προσελκύσουν σημαντικά ξένα κεφάλαια, να επαναπατρίσουν κόσμο από το εξωτερικό ο οποίος είναι διατεθειμένος πια να έρθει και να δουλέψει στην Ελλάδα. Κάτι το οποίο θα αποτελέσει πρόκληση για όλες τις μεγάλες εταιρείες πληροφορικής, διότι θα συζητήσουμε στη συνέχεια και τα μεγάλα έργα τα οποία έχουμε μπροστά μας.
Και κάπου αισθάνομαι ότι σε προσωπικό επίπεδο, 20 χρόνια μετά την πρωτοβουλία που είχα αναλάβει τότε, ως Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Επιχειρηματικών Συμμετοχών, να δημιουργήσω το πρώτο technology fund στην Ελλάδα, ότι έχει έρθει η ώρα πια η χώρα να μπει δυναμικά και σε αυτόν τον τομέα της ψηφιακής επανάστασης. Δηλαδή να μην καλύπτει μόνο τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς, τον εγχώριο ψηφιακό μετασχηματισμό, αλλά να παράγει προστιθέμενη αξία για την παγκόσμια αγορά. Διότι πολλές από τις εταιρείες τεχνολογίας οι οποίες διακρίνονται πια, τις μεγάλες αλλά και τις μικρότερες που αναπτύσσονται πολύ γρήγορα, δεν στοχεύουν μόνο στην ελληνική αγορά. Παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες που είναι διεθνώς ανταγωνιστικά, γι’ αυτό και μπορούν να έχουν και αποτιμήσεις αντίστοιχες άλλων εταιρειών του εξωτερικού.
*Γιώτα Παπαρίδου:* Σας ευχαριστώ θερμά. Χαίρομαι ιδιαίτερα και κρατάμε την πεποίθηση σας για τον κλάδο της ψηφιακής τεχνολογίας και το πόσο πολύ στηρίζει τα πράγματα στην χώρα. Και θα ήθελα, έτσι, να ξεκινήσω τις ερωτήσεις με το μέλλον της εργασίας. Είναι γνωστό ότι σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, με βάση και την τέταρτη ψηφιακή επανάσταση, η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση είναι ένα από τα κύρια θέματα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε και το σχέδιό της για την περίοδο 2021-2027 στο κομμάτι της ποιότητας, της κατάρτισης. Άρα εσείς, πέραν της τηλεκπαίδευσης, ποιοι είναι πιστεύετε οι βασικοί άξονες οι οποίοι θα μπορέσουν να στηρίξουν τη ψηφιακή αναβάθμιση και των πολιτών και των επιχειρήσεων και της κοινωνίας γενικότερα, κάτω από μία εθνική στρατηγική;
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Αναφέρεστε στη μεγαλύτερη πρόκληση την οποία ενδεχομένως να πρέπει να αντιμετωπίσουμε και αφορά τη συνολική βελτίωση των ψηφιακών μας δεξιοτήτων. Μία στρατηγική η οποία έχει πάρα πολλές εκφάνσεις, δεν αφορά μόνο τον ίδιο τον κόσμο της εργασίας, αφορά την εκπαίδευση, αφορά τον όλο τομέα της επανακατάρτισης, αφορά τη δυνατότητά μας να μπορούμε να επανεκπαιδεύσουμε ενδεχομένως ανθρώπους οι οποίοι προέρχονται από το «οικοσύστημα» των θετικών επιστημών και να τους δώσουμε δεξιότητες και γρήγορη πιστοποίηση. Επιμένω πολύ στην πιστοποίηση, έτσι ώστε να μπορούν να απασχοληθούν σε εταιρείες που θα ζητούν ανθρώπους με αυτές τις δυνατότητες, παραδείγματος χάρη βασικές δυνατότητες προγραμματισμού.
Αλλά, βέβαια, έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία και η ίδια η εκπαίδευση, το πώς μπορούμε να εξοικειώνουμε τα νέα παιδιά με την τεχνολογία. Γίνεται νομίζω μία πολύ σημαντική δουλειά στο Υπουργείο Παιδείας, και στις ζώνες των δεξιοτήτων αλλά και μέσα από την ίδια την αναβάθμιση του βασικού προγράμματος σπουδών, η οποία θα δείξει -πιστεύω- δείγματα γραφής σε κάποια χρόνια από τώρα. Αυτές είναι εκ των πραγμάτων μακροπρόθεσμες επενδύσεις.
Στο κομμάτι, όμως, αυτό που λέμε reskilling και upskilling, ένα μεγάλο κομμάτι από αυτό έχει να κάνει με τεχνολογικές δεξιότητες κι αυτό το οποίο πρέπει να πω -φαντάζομαι θα σας τα είπαν και οι συναρμόδιοι Υπουργοί, και ο κ. Πιερρακάκης και ο κ. Χατζηδάκης- υπάρχουν σημαντικότατοι πόροι διαθέσιμοι και μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), οι οποίοι είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν στη σωστή κατεύθυνση.
Κι όταν λέω να αξιοποιηθούν στη σωστή κατεύθυνση, στο παρελθόν η όλη αυτή διαδικασία πολλές φορές ήταν ένας -θα έλεγα- συμβατικός μηχανισμός απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων, χωρίς να μετράμε το παραγόμενο αποτέλεσμα. Αυτό δεν μπορεί να μας καλύψει στη σημερινή εποχή. Εδώ πρέπει να συζητήσουμε για προγράμματα τα οποία να έχουν ένα πραγματικό αποτύπωμα και να καλύψουμε όλο το εύρος της ελληνικής κοινωνίας, όλες τις ανάγκες και όλα τα κενά που έχουμε στον ψηφιακό αναλφαβητισμό.
Να σας δώσω ένα παράδειγμα ενδεικτικό. Είχαμε συζητήσει με τον Υπουργό και υπάρχει, έχω εδώ την λίστα με τα έργα του RRF, υπάρχει ένα έργο ψηφιακών δεξιοτήτων για τους στρατεύσιμούς μας. Γιατί προέκυψε αυτό; Διότι κάνοντας μια συζήτηση λέμε, «έχουμε ουσιαστικά το μισό ελληνικό πληθυσμό ο οποίος περνάει από το στρατό, τι τους μαθαίνουμε πραγματικά σε αυτόν τον ένα χρόνο που θα υπηρετήσουν τη θητεία τους;». Δεν είναι μία ευκαιρία για παιδιά 18 ετών, πολλά από τα οποία μπορεί να μην έχουν καμία σχέση με την πληροφορική; Αν κάποιος γίνει αγρότης αύριο, δεν χρειάζεται να έχει ένα βασικό επίπεδο ψηφιακής κατάρτισης για να αξιοποιήσει στη συνέχεια τις ευκαιρίες της ψηφιακής γεωργίας;
Σχεδιάσαμε λοιπόν -και έχουμε σημαντικούς πόρους- προγράμματα τα οποία θα μας επιτρέψουν να αξιοποιήσουμε αυτό το χρόνο για να προσθέσουμε ψηφιακές δεξιότητες. Οπότε για εμένα αυτό είναι μία πάρα πολύ ενδιαφέρουσα και δυναμική πρόκληση. Θα την κάνουμε σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και με τις ίδιες τις επιχειρήσεις, που θα πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο.
Και βέβαια θα δουλέψουμε πολύ και στην κατάρτιση των δημοσίων υπαλλήλων, μέσα από πολύ συγκεκριμένα προγράμματα. Διότι ψηφιακές δεξιότητες πρέπει να έχει πρώτα και πάνω από όλα το ίδιο το κράτος εάν θέλει να μπορεί και να ρυθμίζει τα του οίκου του -το πώς δουλεύει ο ίδιος ο κρατικός μηχανισμός- και βέβαια το πώς επικοινωνεί με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
*Γιώτα Παπαρίδου:* Αναφερθήκατε προηγουμένως στο ότι αυτή τη στιγμή οι νεοφυείς επιχειρήσεις και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις κάνουν πράγματα για να τα προωθήσουμε στο εξωτερικό. Άρα, πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε στο νέο εργασιακό περιβάλλον να διεκδικήσουμε μία θέση παραγωγού ψηφιακών προϊόντων, τα οποία θα μπορούσαμε να τα μεταπουλήσουμε παντού. Αυτό είναι πάρα πολύ βασικό και για εμάς. Το brand Ελλάδα και η υποστήριξη και από την πολιτεία, ώστε να μπορέσουμε να κινηθούμε διεθνώς.
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Το θεωρώ όχι απλά αυτονόητο, το θεωρώ υποχρέωσή δική μας ως πολιτεία και δικής σας ως κλάδου να δείξουμε παραπάνω εξωστρέφεια. Η εικόνα της Ελλάδος ενισχύεται, π.χ. μία επένδυση σαν αυτή της Microsoft, πέραν της σημασίας αυτής καθ’ αυτής της επένδυσης, ακούγεται στο εξωτερικό.
Όσο ενισχύεται το brand Ελλάδα, ως μία χώρα η οποία έχει τεχνολογική υποδομή και παιδεία, τόσο πιο εύκολη γίνεται η δική σας η δουλειά όταν θα πάτε να διεκδικήσετε δουλειά στο εξωτερικό, να μην σας κοιτάνε σαν να ήρθατε από μία χώρα η οποία είναι γνωστή στην υφήλιο μόνο για τον τουρισμό της και για τις ωραίες της παραλίες. Γιατί δεν είναι έτσι. Άρα, η συνολικότερη ενίσχυση της εικόνας της χώρας διευκολύνει τη δική σας εξωστρέφεια.
Και, βέβαια, νομίζω ότι η δημιουργικότητα ειδικά των νέων ελληνικών επιχειρήσεων και η δυνατότητα να μπορούν να προσελκύσουν και ταλέντο Ελλήνων που έχουν φύγει από την Ελλάδα δημιουργεί και αυτόματες γέφυρες με τις αγορές του εξωτερικού: αγορές προϊόντων αλλά και αγορές κεφαλαίων.
Έχουμε, ακόμα, τεράστιο δυναμικό στη διάθεσή μας που δεν έχουμε εκμεταλλευτεί επαρκώς, έρχεται όμως η ώρα του, Και αυτό είναι το reverse brain drain. Το βλέπουμε ήδη να γίνεται. Φαντάζομαι και οι μεγάλες επιχειρήσεις που εκπροσωπούνται εδώ όταν αρχίζουν και βάζουν αγγελίες, γιατί όλοι ψάχνετε για προσωπικό αυτή την εποχή, βλέπετε ότι αρχίζετε να έχετε πολύ μεγαλύτερη ροή βιογραφικών από το εξωτερικό. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι νέα παιδιά που έφυγαν την εποχή της κρίσης θέλουν να γυρίσουν στην Ελλάδα. Θα γυρίσουν αν έχουν μία καλή δουλειά και αν είναι αισιόδοξοι για τη συνολική πορεία της χώρας. Πιστεύω ότι σε αυτή τη συγκυρία και οι δύο προϋποθέσεις πληρούνται.
Και όσο έχουμε και ιστορίες επιτυχίας από το οικοσύστημα των startups, δηλαδή πολύ υψηλές αποτιμήσεις, εξαγορές από μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, τόσο περισσότερα νέα παιδιά θα τολμήσουν να κάνουν το βήμα, να φτιάξουν τη δική τους εταιρεία. Έχουμε διευκολύνει, πιστεύω, κανονιστικά πολύ αυτή τη νέα επιχειρηματικότητα. Καταφέραμε, και έχει γίνει πολύ σημαντική δουλειά και από το Υφυπουργείο Ανάπτυξης, από τον κ. Δήμα, να χαρτογραφήσουμε το οικοσύστημα της καινοτομίας το οποίο σε μεγάλο βαθμό -όχι αποκλειστικά- συνδέεται με την τεχνολογία και με τις επικοινωνίες, να απλοποιήσουμε τη νομοθεσία γύρω από ζητήματα όπως τα stock options τα οποία τα θεωρώ ένα τεράστιο εργαλείο συμμετοχικού καπιταλισμού, ειδικά για τις εταιρείες τεχνολογίας.
Όπως βέβαια έχουμε δώσει και σημαντικά κίνητρα για ανθρώπους οι οποίοι θα έρθουν από το εξωτερικό, οι οποίοι ήταν φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού, Έλληνες αλλά και όχι μόνο, για να έρθουν στην Ελλάδα και να εγκατασταθούν μόνιμα εδώ.
Τέλος, να πω ότι η πανδημία, που δυστυχώς δεν μας έχει αφήσει ακόμα, προσφέρει και αυτή με τη σειρά της μεγάλες ευκαιρίες. Ευκαιρίες για να προσελκύσουμε τους λεγόμενους «ψηφιακούς νομάδες», ευκαιρίες για να κάνουμε την Ελλάδα ελκυστική όχι μόνο ως έναν τόπο τον οποίο θα επισκέπτεται κάποιος το καλοκαίρι αλλά έναν τόπο από τον οποίο θα δουλεύει. Κι όταν κάποιος θα έρθει εδώ να φτιάξει τη δουλειά του ή να παρέχει τις υπηρεσίες του από την Ελλάδα όλο και περισσότερο μπορεί να σκεφτεί να επενδύσει στη χώρα, να αναπτύξει συνέργειες με τοπικές εταιρείες.
Εξελίξεις όπως αυτές θα γεννήσει η νέα πραγματικότητα της πανδημίας, όπου οι άνθρωποι θα θέλουν να δουλεύουν από τόπους που δίνουν έμφαση στην ποιότητα ζωής αλλά ταυτόχρονα δίνουν έμφαση και στην ποιότητα των διασυνδέσεων: 5G, Ultra-fast Broadband, γρήγορη διασυνδεσιμότητα. Είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορούμε -να το πω απλά- να παίξουμε μπάλα σε αυτό το γήπεδο. Η Ελλάδα θα γίνει πόλος προσέλκυσης πολλών εταιριών αλλά και μεμονωμένων ανθρώπων οι οποίοι θα θέλουν να δουλέψουν από τη χώρα.
*Γιώτα Παπαρίδου:* Πρέπει να φτάσουμε εκεί που ήμασταν το 2007, ξέρετε σύμφωνα με το World Economic Forum Report, το 2007 η Ελλάδα ήταν 4η διεθνώς στη διαθεσιμότητα μηχανικών και επιστημόνων τεχνολογίας. Δυστυχώς, λόγω του μεγάλου brain drain, πέσαμε, χάσαμε αρκετές θέσεις. Αλλά ακόμα και σήμερα που είμαστε εδώ που είμαστε, είμαστε 11οι στον κόσμο με τη Γερμανία 12η και την Αγγλία 18η. Αν λοιπόν μπορέσουμε και φέρουμε και τον κόσμο μας πίσω μας νομίζω ότι θα αποκτήσουμε πάλι τη θέση που μας αρμόζει. Τώρα, βέβαια, έχουν γίνει πάρα πολλά πράγματα στον κλάδο, κινηθήκαμε, κάναμε ψηφιακά άλματα ετών, καταφέραμε κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Νομίζω και ο Υπουργός πρέπει να πάρει ένα μεγάλο κομμάτι από τα εύσημα για αυτό. Ακόμα και ο απλός πολίτης τώρα πλέον ξέρει τι σημαίνουν τα ψηφιακά θέματα. Όμως, αυτό δεν αντικατοπτρίζεται στους δείκτες. Άρα, μήπως θα πρέπει να δουλέψουμε λίγο αντίστροφα; Να δούμε λίγο το θέμα της αντίστροφης μηχανικής, το reverse engineering όπως το λέμε; Και να δούμε τι βλέπουν οι περισσότεροι δείκτες, τι αναγνωρίζουν. Δεν το λέμε μόνο για τον κλάδο της ψηφιακής τεχνολογίας, ίσως γενικότερα για όλους τους κλάδους. Και να τους έχουμε όχι σαν κύριο στόχο αν θέλετε αλλά σαν έναν μετρήσιμο στόχο, ώστε να μπορούμε οι κινήσεις που κάνουμε της ανάπτυξης να αντικατοπτρίζονται και σε αυτούς τους δείκτες. Κοιτώντας βέβαια ταυτόχρονα και στον κάθε τομέα ποιες είναι οι πρώτες χώρες, τι βήματα κάνουν και πως μπορούμε κι εμείς. Γιατί είναι κρίμα να κάνουμε τόσα βήματα και στους δείκτες να μην αντικατοπτρίζεται αυτή η ανάπτυξη που έχουμε δώσει.
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Το έχουμε συζητήσει πολλές φορές με τον Υπουργό, υπάρχουν κάποιες στρεβλώσεις στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) που δεν νομίζω ότι αντικατοπτρίζουν την πρόοδο η οποία έχει επιτευχθεί. Προσωπικά πιστεύω ότι πρώτον θα έρθει και η πρόοδος στους δείκτες. Αλλά να σας πω ότι έχω συναντήσει πάρα πολλούς επενδυτές από το χώρο της τεχνολογίας που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην Ελλάδα, κανείς δεν μου ανέφερε το θέμα των δεικτών. Αντίθετα, στέκονται στις ευκαιρίες. Γιατί οι ευκαιρίες συνδέονται και με μία κυβέρνηση η οποία δείχνει ότι προτεραιοποιεί -μαζί με την πράσινη μετάβαση- το ψηφιακό άλμα το οποίο πρέπει να κάνουμε. Που καταλαβαίνει το πόσο σημαντικές είναι οι πολιτικές αυτές. Που μπορεί να λύνει τα προβλήματα των επενδυτών, μεγάλων και μικρών. Και που έχει ένα ξεκάθαρο όραμα αλλά και μία στρατηγική για το πώς θα κινηθεί για να κάνει πράξη το ψηφιακό άλμα.
Θα έρθει και η άνοδος των δεικτών. Αλλά το γεγονός ότι σήμερα έχουν γίνει παραπάνω από 500 εκατομμύρια ηλεκτρονικές συναλλαγές από τους πολίτες και από τις επιχειρήσεις από μόνο του είναι είναι μια επανάσταση, είναι μια απίστευτη εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος για τις επιχειρήσεις.
Και μιας και μιλάμε για εξαγωγή τεχνογνωσίας πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε πολύ σοβαρά το πώς θα αρχίσουμε να εξάγουμε και την δική μας τεχνογνωσία πια, ως προς αυτό το οποίο έχουμε πετύχει, τουλάχιστον στις χώρες της περιφέρειας.
Ήμουν σήμερα το πρωί στην Βουλγαρία. Μια χώρα η οποία έχει σημαντική ψηφιακή υποδομή και όπου μπορεί να υπάρχουν ενδεχομένως και περιθώρια για συνέργειες. Υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για αυτό το οποίο έχουμε πετύχει συνολικά. Δεν βλέπω το λόγο γιατί, δηλαδή, μόνο η Εσθονία μπορεί να εξάγει ψηφιακή τεχνογνωσία e-government και να μην μπορούμε και εμείς να το κάνουμε. Και βέβαια ίσως πίσω από αυτό να έρθουν να κολλήσουν και ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες θα μπορούν να παρέχουν τις σχετικές υπηρεσίες.
Έχουμε κάθε λόγο να είμαστε πολύ χαρούμενοι και υπερήφανοι για αυτό το οποίο έχουμε πετύχει και το έχουμε πετύχει γιατί έχουμε δουλέψει κράτος και ιδιωτικός τομέας μέσα από ένα ενιαίο πλαίσιο, πάντα με γνώμονα το να παρέχουμε καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες.
*Γιώτα Παπαρίδου:* Και σίγουρα εμείς θα μπορούμε να παρέχουμε, αν θέλετε, και καλύτερες υπηρεσίες από την Εσθονία, γιατί η Εσθονία έφτιαξε τα πάντα από την αρχή. Αυτό είναι πιο απλό από το να κάνεις μετατροπές…
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Κληρονομήσαμε συστήματα εξαιρετικά περίπλοκα, στα οποία μερικές φορές πρέπει να μπορείς να παρεμβαίνεις με έξυπνο και δημιουργικό τρόπο για να αντιμετωπίζεις προβλήματα.
Θέλω να σας δώσω ένα παράδειγμα το οποίο σχετίζεται -έχει ενδιαφέρον- και με την όλη συζήτηση για την άνοδο των τιμών της ενέργειας. Έρχεται το κράτος και παρεμβαίνει δίνοντας μια πολύ σημαντική επιδότηση για να συγκρατήσει την άνοδο των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος και ζήτησα από τους παρόχους, ξεκινώντας από την ΔΕΗ, αυτή η έκπτωση να φαίνεται ξεκάθαρα στον λογαριασμό: «πληρώνεις τόσα, θα πλήρωνες τόσα και η επιδότηση του κράτους είναι αυτή». Μου λένε «μα έχουμε legacy συστήματα και δεν μπορούμε να το δείξουμε καλά αυτό». Λέω «να βρείτε ένα τρόπο να το κάνετε».
Είναι ακόμα ένα παράδειγμα πώς τα συστήματα τα οποία μερικές φορές κληρονομούμε από το παρελθόν απαιτούν άλλου είδους λύσεις και άλλου είδους προσεγγίσεις σε σχέση με κάποιον -σωστά το είπατε- που ξεκινάει από το μηδέν.
Αλλά να πω και κάτι; Όταν σχεδιάζουμε κάτι καινούριο το σχεδιάζουμε από το μηδέν. Σχεδιάσαμε την εμβολιαστική εκστρατεία από το μηδέν, το σχεδιάσαμε ως μία ψηφιακή υπηρεσία end-to-end. Νομίζω ότι είναι μία μεγάλη επιτυχία ότι μπορέσαμε να τη διεκπεραιώσουμε σε όλα τα επίπεδα, στο ψηφιακό αλλά και φυσικά -γιατί το ψηφιακό από μόνο του δεν αρκεί. Αλλά εκεί ξεκινήσαμε και σχεδιάσαμε μία διαδικασία από την αρχή, κάνοντας bypass τον τρόπο με τον οποίον ενδεχομένως θα δουλεύαμε.
Φτιάξαμε ομάδες εργασίας οι οποίες να ήταν διαλειτουργικές, διότι αυτή νομίζω ότι είναι η μεγάλη επανάσταση στην κουλτούρα την ψηφιακή, ότι πρέπει να καταλάβουμε πως πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί. Το Υπουργείο Ψηφιακής Μεταρρύθμισης από μόνο του δεν μπορεί να κάνει κάτι, πρέπει να δουλέψει με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, π.χ., για να απλοποιήσουμε τη διαδικασία ανανέωσης των διπλωμάτων. Αναφέρω το παράδειγμα μιας υπηρεσίας την οποία παρουσιάσαμε πολύ πρόσφατα. Και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία: το πώς θα περάσουμε αυτήν την κουλτούρα της διαλειτουργικότητας και της συνεργασίας σε όλους τους φορείς του κράτους και δεν θα βλέπει ο καθένας το δικό του «βιλαέτι» ως αποκλειστικό.
Δεν είναι κανείς αποκλειστικός ιδιοκτήτης, ούτε συστημάτων ούτε δεδομένων, ειδικά σε μία κυβέρνηση της οποίας της αρέσει η λογική των ανοιχτών δεδομένων. Και είμαστε πολύ ανοιχτοί και για τα δεδομένα της πανδημίας -έχουμε δώσει πάρα πολλά δεδομένα στον δημόσιο χώρο προς ευρύτερη αξιοποίηση- αλλά και με μια σειρά από οριζόντιες πολιτικές οι οποίες έχουν αποτέλεσμα. Όταν, ας πούμε, έρχεται η κυβέρνηση και λέει «είμαστε cloud-first», αυτόματα οι πάροχοι υποδομών και υπηρεσιών γύρω από αυτές τις υπηρεσίες το προσέχουν, γιατί σου λένε εδώ, αν μη τι άλλο, υπάρχει ένας πρώτος βασικός μεγάλος πελάτης, ο οποίος μπορεί να δικαιολογεί σημαντικές επενδύσεις -ας πούμε στο κομμάτι των data centers, όπου δημιουργείται μία δυναμική η οποία είναι πολύ ενδιαφέρουσα και πολύ ενθαρρυντική για τη χώρα.
*Γιώτα Παπαρίδου:* Κύριε Πρωθυπουργέ, όταν ήμασταν στη Βουλή για τα 200 χρόνια από την επανάσταση, στην ομιλία σας για τη Λευκή Βίβλο είπατε κάτι που όταν το άκουσα εγώ ανατρίχιασα τουλάχιστον, είπατε ότι «για τον κάθε πολίτη η πρόσβαση στην τεχνολογία είναι απαραίτητη και είναι σαν την πρόσβαση στο νερό». Αυτό, ειδικά προερχόμενο από το στόμα του Πρωθυπουργού, είναι ένα πάρα, πάρα, πάρα πολύ δυνατό μήνυμα. Συγκρίνουμε την πρόσβαση στην τεχνολογία με την πρόσβαση στο νερό. Είναι ένα τεράστιο όραμα αυτό που έχετε. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να υλοποιηθεί;
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Το ζήτημα δεν αφορά μόνο αυτή καθ’ αυτή την πρόσβαση στην τεχνολογία. Δείτε τι γίνεται στις νέες γενιές: Μιλάμε πια για παιδιά που ζουν σε δύο παράλληλους «κόσμους». Ζουν στο φυσικό κόσμο, ζουν και στον ψηφιακό κόσμο. Οπότε το ζήτημα για εμένα δεν είναι μόνο αυτή καθ’ αυτή η πρόσβαση, είναι η πρόσβαση σε καλές τιμές και σε ανταγωνιστικές ταχύτητες, με καλή ποιότητα υπηρεσιών.
Αλλά το βασικό ζητούμενο είναι να αξιοποιηθεί η τεχνολογία ως βασικό εργαλείο για να αυξήσουμε την παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα, να μπορούμε να παρέχουμε πια υπηρεσίες που θα φάνταζαν τελείως ξένες πριν από κάποιο διάστημα.
Και να μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε πού πηγαίνει η τεχνολογία, ένα, δύο, τρία, πέντε, δέκα -ίσως πρέπει να είναι κανείς μάντης για να ξέρει πού θα πάει. Αλλά, ας πούμε, πρέπει να είναι κανείς τυφλός να μη βλέπει, παραδείγματος χάρη, το πόσο σημαντικές δυνατότητες μας δίνουν στον τομέα της δημόσιας υγείας οι φορητές (wearable) συσκευές. Αν έχουμε τη δυνατότητα, παραδείγματος χάρη, να μπορούμε να μετράμε το ζάχαρο των πολιτών με έναν πολύ απλό τρόπο, μπορούμε να σχεδιάζουμε και δημόσιες πολιτικές οι οποίες θα βελτιώσουν την δημόσια υγεία και θα έχουν άμεσο, πολύ μετρήσιμο αποτέλεσμα.
Άρα, το κράτος πρέπει να είναι ο καταλύτης. Αυτός ο οποίος θέτει το πλαίσιο για τις επιχειρήσεις να κινηθούν, δρομολογεί μία σειρά από μεγάλα έργα τα οποία εξακολουθούν να είναι πολύ σημαντικά ως προς τις βασικές υποδομές, γιατί δεν τις έχουμε ολοκληρώσει. Εκεί έρχεται και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο το RRF και φυσικά οι ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες σε μεγάλο βαθμό θα κληθούν να υλοποιήσουν τα έργα αυτά.
Εδώ επιτρέψτε μου, θα πω ότι υπάρχουν έργα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για αυτό. Και νομίζω το βασικό μας πρόβλημα αυτή τη στιγμή δεν θα είναι να βγούνε δουλειές, είναι να υλοποιηθούν με το ανθρώπινο δυναμικό το οποίο πρέπει να έχουμε στη διάθεσή μας, εντός χρονοδιαγράμματος και εντός του προϋπολογισμού, όπως τα έχουμε σχεδιάσει.
Οπότε, δεν μπορώ να φανταστώ πια πολιτική ηγεσία η οποία να μην καταλαβαίνει πού πηγαίνει ο κλάδος της τεχνολογίας και να μην προσαρμόζει τις πολιτικές της σε αυτόν τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ο οποίος αλλάζει τα πάντα. Αλλάζει τον ίδιο το δημόσιο διάλογο. Δηλαδή όλη αυτή η συζήτηση γύρω από τα fake news, γύρω από τα υπέρ και τα κατά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι μία συζήτηση που τελικά αφορά την ίδια τη δημοκρατία μας. Αφορά τον ίδιο το δημόσιο χώρο. Αφορά τον πυρήνα του τρόπου λήψης αποφάσεων, της λογοδοσίας και βέβαια της διαφάνειας.
Κάθε φορά που απομακρύνουμε ανθρώπινους παράγοντες, περιορίζουμε περιττές διαδικασίες, περιορίζουμε κάποιες εν δυνάμει εστίες διαφθοράς. Άρα και η τεχνολογία ως εργαλείο διαφάνειας και λογοδοσίας μας δίνει πολύ μεγάλες δυνατότητες. Και βγάζουμε στη δημόσια σφαίρα πολλά από τα πράγματα τα οποία κάνουμε. Πολύς κόσμος ακόμη δεν ξέρει πόσο ανοιχτοί είμαστε ως κυβέρνηση σε όλα τα δεδομένα τα οποία δημοσιοποιούμε, και σχετικά με τις δημόσιες πολιτικές μας.
*Γιώτα Παπαρίδου:* Λοιπόν, επενδύσεις έχουμε πλέον και φαίνονται στην ψηφιακή τεχνολογία. Επιχειρήσεις βραβεύονται από οργανισμούς διεθνώς, έχουμε 24 βραβεία μέχρι στιγμής από το World Information Technology and Services Alliance τον Παγκόσμιο Οργανισμό Πληροφορικής. Μήπως είναι η ώρα να αποφασίσουμε να γίνει η χώρα ένας διεθνής κόμβος καινοτομίας στην ψηφιακή τεχνολογία; Τι λέτε;
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Νομίζω ότι γίνεται ήδη αυτό το οποίο περιγράφετε, νομίζω ότι αυτό συμπυκνώνει όλα αυτά τα οποία συζητήσαμε. Αυτό για να γίνει πρέπει να δουλέψει το κράτος -όπως σας είπα- και οι επιχειρήσεις μαζί.
Και βέβαια τα βραβεία είναι πολύ σημαντικά διότι αλλάζουν τις αντιλήψεις. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που ακόμα κουβαλάει στο εξωτερικό τα τραύματα μιας δεκαετούς κρίσης. Αλλά ταυτόχρονα είναι μια χώρα που μέσα σε δύο χρόνια έχει αλλάξει σημαντικά την εικόνα στο εξωτερικό προς το καλύτερο. Και μία χώρα η οποία παίζει, μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε πολιτικές που να έχουν ένα ευρωπαϊκό αποτύπωμα. Το ψηφιακό πιστοποιητικό, ήταν δική μας πρωτοβουλία.
Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία πως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του περασμένου Δεκεμβρίου, μέσα στη μαυρίλα του τότε δεύτερου κύματος της πανδημίας, έθεσα μετ΄ επιτάσεως το θέμα και είπα ότι “το καλοκαίρι θα θέλουν οι πολίτες να ταξιδέψουν και πρέπει να έχουμε ένα ψηφιακό εργαλείο το οποίο να εναρμονίζει τις πολιτικές μας και να μεταφέρει τις βασικές πληροφορίες γύρω από τον εμβολιασμό, την ασθένεια, τα τεστ”. Και έτσι πείσαμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με πολλή προσπάθεια. Γιατί τότε κανείς δεν ήθελε να δει τι θα γίνει σε έξι μήνες. Και είναι μια τεράστια, είναι μια επιτυχία ευρωπαϊκή, η οποία διαφημίζεται παντού από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά ταυτόχρονα οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι έρχονται και λένε ότι αυτό είναι ελληνική πρωτοβουλία.
Όσο, λοιπόν, λέγονται αυτά και όσο ακούγεται η Ελλάδα ως παραγωγός καινοτομίας και όχι μόνο ως καταναλωτής υπηρεσιών, τόσο πιο εύκολη θα γίνεται η δυνατότητα της Ελλάδος να γίνει ένα πραγματικό digital hub, να συνεισφέρουμε πολύ περισσότερο από αυτό που ήδη συνεισφέρει ο κλάδος τεχνολογίας και επικοινωνιών στο ΑΕΠ της χώρας. Και βέβαια, από αυτό να είναι ωφελημένος πρώτα και πάνω από όλα οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.
*Γιώτα Παπαρίδου:* Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, κύριε πρωθυπουργέ, πιστεύετε ότι έφτασε πλέον η ώρα ο κλάδος ψηφιακής τεχνολογίας να αγκαλιάσει θεσμικά την κοινωνία, την οικονομία και την Πολιτεία όπως ένας κοινωνικός εταίρος;
*Κυριάκος Μητσοτάκης:* Αυτό είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση αλλά είστε εταίροι. Και κοινωνικοί εταίροι τολμώ να πω. Τώρα, η τυπική κατηγοριοποίηση μπορεί να έχει τη σημασία της, αλλά αυτό το οποίο με ενδιαφέρει είναι να έχουμε έναν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας πολύ, πολύ τακτικό και πολύ ουσιαστικό. Ο οποίος πιστεύω ότι υπάρχει με το Υπουργείο, υπάρχει με το δικό μας γραφείο, υπάρχει με την κοινωνία. Και βέβαια είναι τόσο οριζόντια πια η παρέμβαση της τεχνολογίας σε όλα τα ε
Μητσοτάκης: «Η Ελλάδα έχει καταφέρει να μπει στον παγκόσμιο χάρτη σημαντικών επενδύσεων» (βίντεο & εικόνες)
