Τρία δωμάτια, τρεις παπαγάλοι, ένα Xbox: η δίκη του Αντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ κατά του κράτους της Νορβηγίας με αντικείμενο το καθεστώς της φυλάκισής του φέρνει στο φως συνθήκες κράτησης που θα έκαναν τους φυλακισμένους όλου του κόσμου να χάσουν το χρώμα τους από ζήλεια.
Από το 2022, ο Μπρέιβικ εκτίει την ποινή του στην φυλακή υψίστης ασφαλείας του Ρίνγκερικε, στις όχθες της λίμνης όπου βρίσκεται και η Ουτόγια, το νησί όπου σκότωσε 69 ανθρώπους, εφήβους στο μεγαλύτερο μέρος τους, στις 22 Ιουλίου 2011. Λίγο νωρίτερα, είναι ανατινάξει βόμβα στο Οσλο, σκοτώνοντας οκτώ ανθρώπους.
Ο 44χρονος έχει στην διάθεσή του τρία δωμάτια -έναν χώρο διαβίωσης, έναν χώρο μελέτης και έναν χώρο εκγύμνασης – στον επάνω όροφο. Στον κάτω όροφο έχει στην διάθεσή του μία κουζίνα, μία αίθουσα τηλεόρασης με κονσόλα παιγνιδιών, μία τραπεζαρία και έναν χώρο επισκέψεων, τον οποίο μοιράζεται, όχι ταυτόχρονα, με έναν άλλο κρατούμενο.
«Ο Μπρέιβικ διαθέτει πολύ περισσότερο χώρο από οποιονδήποτε άλλον κρατούμενο στην φυλακή του Ρίνγκερικε», δήλωνε τον Δεκέμβριο ο διευθυντής της φυλακής, ο Έιρικ Μπέργκστεντ στο νορβηγικό πρακτορείο ειδήσεων NTB.
Αν και το ντεκόρ είναι λίγο λιτό, τα δωμάτια είναι πολύ καλά εξοπλισμένα με πολλά όργανα γυμναστικής, με μεγάλη τηλεόραση flat screen, πολλές πολυθρόνες για να παίζει Xbox με τους φύλακες και αφίσες του Πύργου του Άιφελ.
Παρά την προκλητική αυτή παροχή ανέσεων, ο Μπρέιβικ, που καταδικάσθηκε το 2012 σε 21ετή κάθειρξη που μπορεί να επεκτείνεται επ’ αόριστον, κατέθεσε αγωγή κατά του νορβηγικού κράτους διαμαρτυρόμενος για το καθεστώς κράτησής του.
Οι αρχές επιδιώκουν να με ωθήσουν στην αυτοκτονία, δήλωσε χθες δακρυσμένος.
Αν και συνηθίζει τις προκλήσεις – το 2014, με επιστολή του στο AFP, είχε απειλήσει με απεργία πείνας αν δεν έπαιρνε, ανάμεσα σε άλλα, το Playstation 3 αντί του PS2 – δεν διαμαρτύρεται για τις ανέσεις που διαθέτει.
Στην αγωγή του κατά του νορβηγικού κράτους δηλώνει ότι η απομόνωση του εδώ και σχεδόν 11 χρόνια παραβιάζει το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που απαγορεύει «τις απάνθρωπες και ταπεινωτικές ποινές», καθώς και το άρθρο της Σύμβασης που εγγυάται το δικαίωμα στην αλληλογραφία.
«Πύργος… ή μήπως παλάτι;
«Εχουν χτίσει έναν πύργο γύρω μου για να με εντοιχίσουν», δήλωσε χθες. «Δεν είμαι χάμστερ, έχω ανάγκη από πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις».
Η απομόνωσή του δεν είναι παρά σχετική: εκτός των επαφών με τους φύλακες με τους οποίους μπορεί να παίζει χαρτιά, να μαγειρεύει ή να συντρώγει, ο Μπρέιβικ μπορεί να βλέπει συστηματικά έναν πάστορα, ένα φυσιοθεραπευτή, έναν ψυχίατρο ή μία επισκέπτρια του Ερυθρού Σταυρού μαζί με έναν σκύλο τον οποίο μπορεί να χαϊδεύει.
Ο Μπρέιβικ έδωσε ο ίδιος τέλος στις επαφές με έναν επισκέπτη που είχε ορισθεί από τις αρχές, αλλά έχει την δυνατότητα, για μία ώρα την εβδομάδα, να συναντά έναν άλλο κρατούμενο, επίσης επιλεγμένο, με τον οποίο μπορεί να κάνει βάφλες, για παράδειγμα.
Γενικά, οι συναντήσεις αυτές γίνονται γύρω από ένα τραπέζι, το οποίο αποκαλεί «το τραπέζι του Πούτιν», διότι, για λόγους ασφαλείας, φύλακες κάθονται ανάμεσα στους δύο κρατούμενους.
Εκτός από τις διάφορες δραστηριότητες (μπάσκετ, περίπατοι, βιβλιοθήκη…), οι αρχές του έχουν εμπιστευτεί τρεις παπαγάλους για να καλύψουν την ανάγκη του για ένα ζώο συντροφιάς.
«Είχα ζητήσει έναν σκύλο, μία κατσίκα ή ένα γουρούνι νάνο με τα οποία μπορείς να συνάψεις σχέσεις ενσυναίσθησης, που μπορούν να είναι μία καλή λύση υποκατάστασης για άτομα που βρίσκονται σε απομόνωση», είπε ο Μπρέιβικ στο δικαστήριο.
«Αλλά παπαγάλοι, είναι καλύτερα από το τίποτε».
Μεγάλα θηλαστικά «δεν είναι πρακτικό σε μία πτέρυγα υψίστης ασφαλείας», απάντησε ο συνήγορος του νορβηγικού κράτους Κρίστοφερ Νέρλαντ. «Και επίσης, οι κτηνιατρικές αρχές θα είχαν αντιρρήσεις».
Στα μέσα της δικτύωσης, τα σχόλια αναφέρονται σε φυλάκιση σε ξενοδοχείο ή παλάτι. «Αλλοι παίρνουν ομήρους τους φύλακες για μια πίτσα», έγραψε ένας Σουηδός στο Χ (Twitter).
«Το νορβηγικό σύστημα είναι όπως είναι, αλλά ως μαμά της οποίας την κόρη σκότωσε, είναι σκληρό να τον βλέπεις να διαμαρτύρεται για το ωραίο του διαμέρισμα», σχολίασε η Λίσμπετ Κριστίν Ρέινελαντ, μητέρα της 18χρονης Ζίνε, που δολοφονήθηκε στην Ουτόγια.
«Αλλά τουλάχιστον είναι πίσω από τα κάγκελα και δεν θα ξαναβγεί ποτέ».
