Το ηθικό δίλημμα της υπόθεσης Μπελέρη

Οι ΕλληνοΑλβανικές σχέσεις τα τελευταία χρόνια ήταν σχετικά καλές, κυρίως λόγω της προσπάθειας που έκαναν οι ελληνικές κυβερνήσεις για να τις διατηρούν σε ένα καλό επίπεδο, κάνοντας συχνά τα στραβά μάτια σε δηλώσεις και ενέργειες της άλλης πλευράς, όπως π.χ. του Έντι Ράμα, που θα μπορούσαν να παρεξηγηθούν.

Θα περίμενε κανείς από την αλβανική κυβέρνηση να επιδιώκει μια στενή σχέση συνεργασίας με την Ελλάδα, καθώς θέλει να ενταχθεί στην Ε.Ε. και η ενταξιακή της πορεία εξαρτάται σε έναν βαθμό (όσο υπάρχει ακόμα το βέτο) και από τη χώρα μας. Οι στενοί δεσμοί του Έντι Ράμα με τον Ταγίπ Ερντογάν, όμως, καθώς και το γεγονός ότι θεωρεί πως έχει την προστασία των ΗΠΑ και της Γερμανίας, κάνουν τον Αλβανό πρωθυπουργό να αισθάνεται αρκετά ισχυρός και ως εκ τούτου πιο αδιάφορος για τη σχέση καλής γειτονίας με την Ελλάδα.

Η ελληνική κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, ως η πιο ώριμη δημοκρατία των Βαλκανίων, διαπιστώνει ότι οι Ευρωπαίοι έχουν την απαίτηση από αυτήν να επιδεικνύει «ευρωπαϊκή ανωτερότητα» και να μην μπλέκει σε βαλκανικούς καβγάδες. Αλλά και η ίδια δεν θέλει να την κατηγορούν ως μέρος του βαλκανικού προβλήματος. Η στάση όλων των κρατών, βέβαια, καθορίζεται πρωτίστως από τα συμφέροντά τους. Τα Βαλκάνια είναι κι αυτά μια σκακιέρα όπου παίζουν σκάκι οι μεγαλύτεροι παίκτες και δεν θέλουν τους μικρότερους τοπικούς παίκτες να μπερδεύονται στα πόδια τους.

Το αποτέλεσμα της υπόθεσης δεν εξαρτάται μόνο από τις κινήσεις που θα κάνει η ελληνική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, γιατί προσπάθεια έχει γίνει και μάλιστα κόντρα σε όσους συμβούλευαν το αντίθετο.

Μπελέρης: Εντονότατες επιφυλάξεις

Ο Έλληνας πρωθυπουργός παραδέχθηκε στην προχθεσινή συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ την επιδείνωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων λόγω της καταδίκης του μειονοτικού εκλεγμένου δημάρχου της Χειμάρρας, Φρέντι Μπελέρη. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε χαμηλούς τόνους, μίλησε για «εντονότατες επιφυλάξεις» που υπάρχουν σχετικά με το αν ήταν μια δίκαιη δίκη, αναφέροντας ότι ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε η Αλβανία το θέμα έχει επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις των δύο χωρών και ότι αυτό δεν είναι κάτι το οποίο ήθελε.

Είναι αλήθεια ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θέλει καθόλου να υπάρχουν προβλήματα με την Αλβανία, γι’ αυτό και σε αντίθεση με τον Έντι Ράμα δεν ρίχνει λάδι στη φωτιά και τηρεί ήπιους τόνους, παρότι θα μπορούσε να παραθέσει πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν τους πολιτικούς χειρισμούς που έγιναν και τις σκοπιμότητες της δίκης.

Δεν μπορεί όμως ούτε να κλείσει τα μάτια σε μια υπόθεση κατάφωρης παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, καθώς η υπόθεση Μπελέρη δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά εντάσσεται στο μεγαλύτερο ζήτημα υφαρπαγής γης της μειονότητας στη Χειμάρρα.

Τα μέλη της μειονότητας, τα οποία ήρθαν σε επαφή προσωπικά με τον πρωθυπουργό στην επίσκεψη που έκανε πριν από μερικούς μήνες (και στην οποία προσπάθησε να βάλει εμπόδια ο Ράμα), δεν έχουν να ελπίζουν σε τίποτα, παρά μόνο στην υποστήριξη της Ελλάδας, όπως του είπαν, και του παρέθεσαν όλα όσα έχουν υποστεί σχετικά με τις περιουσίες τους και τα δικαιώματά τους.

Ο πρωθυπουργός δεν θέλει ούτε την επιδείνωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων ούτε να εκνευρίσει τους Ευρωπαίους βάζοντας βέτο, αλλά δεν θέλει και να εγκαταλείψει την ελληνική μειονότητα. Το μόνο μέσο που έχει πλέον είναι να βάλει βέτο στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας για να την πιέσει να σεβαστεί τα δικαιώματα της μειονότητας (αν και υποτίθεται ότι ο σεβασμός των δικαιωμάτων των μειονοτήτων είναι από μόνος του προϋπόθεση για τη συνέχιση της ενταξιακής πορείας). Αυτό, όμως, διστάζει να το κάνει, και η απειλή της χρήσης του βέτο ως τώρα δεν έφερε κάποιο αποτέλεσμα, αφού ο Ράμα δεν πίστεψε ποτέ ότι θα το έκανε.

Γιατί δεν φοβάται η Αλβανία τη χρήση βέτο από την Ελλάδα; Επειδή αυτό δεν το θέλει με τίποτα η Γερμανία, αλλά ούτε και άλλες χώρες όπως, π.χ., η Ιταλία, καθώς η Μελόνι συνεργάζεται στενά με τον Ράμα.

Από την πλευρά της Γερμανίας έχει μεταφερθεί πολύ ξεκάθαρα προς την ελληνική κυβέρνηση η ενόχλησή της, ακόμα και για την απειλή της χρήσης βέτο που άφησε να εννοηθεί. Επιπλέον, στην κυβέρνηση υπάρχουν συνεργάτες του πρωθυπουργού οι οποίοι από την αρχή ήταν επιφυλακτικοί, θεωρώντας ότι δεν έπρεπε να ξοδέψει διπλωματικό κεφάλαιο για μια υπόθεση που δεν θα κερδίσει, καθώς ο Ράμα δεν προβλέπεται να αλλάξει στάση και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν είναι με το μέρος του σε αυτό.

Οι συμμαχικές πιέσεις που δέχθηκε το προηγούμενο διάστημα ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να μη βάλει εμπόδια στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας και να μη θέτει το θέμα στα ευρωπαϊκά όργανα είναι πολλές και μεγάλες. Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική κυβέρνηση συνέχισε να θέτει το ζήτημα, ενοχλώντας τους και χωρίς να βρίσκει ανταπόκριση, αλλά χωρίς να το πηγαίνει πιο πέρα.

Το αποτέλεσμα της υπόθεσης δεν εξαρτάται μόνο από τις κινήσεις που θα κάνει η ελληνική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, γιατί προσπάθεια έχει γίνει και μάλιστα κόντρα σε όσους συμβούλευαν το αντίθετο. Θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει κάνει περισσότερα για να πιέσει και να αναδείξει το θέμα, όμως η στάση των μεγάλων παικτών δεν θα άλλαζε, καθώς κινούνται με βάση τα συμφέροντά τους και όχι τις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η υπόθεση Μπελέρη εξελίσσεται σε ένα ηθικό δίλημμα για τον Έλληνα πρωθυπουργό. Αν επιμείνει, θα έχει κόστος με αμφίβολο αποτέλεσμα. Αν υποχωρήσει, δεν θα θεωρεί ότι έχει κάνει το σωστό και θα έχει απογοητεύσει τη μειονότητα, η οποία ελπίζει σε αυτόν.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO