Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανέτρεψε την Παρασκευή την απόφαση «Ρόου εναντίον Γουέιντ», κρίνοντας ότι δεν υπάρχει πλέον ομοσπονδιακό συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση.
Η γνωμοδότηση είναι η πιο σημαντική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου εδώ και δεκαετίες και θα μεταμορφώσει το τοπίο της αναπαραγωγικής υγείας των γυναικών στην Αμερική, σύμφωνα με την έκτακτη είδηση του CNN.
Στο εξής, τα δικαιώματα στις αμβλώσεις θα καθορίζονται από τις Πολιτείες, εκτός αν το Κογκρέσο ενεργήσει διαφορετικά. Ήδη, σχεδόν οι μισές πολιτείες έχουν ή θα ψηφίσουν νόμους που απαγορεύουν τις αμβλώσεις, ενώ άλλες έχουν θεσπίσει αυστηρά μέτρα που ρυθμίζουν τη διαδικασία.
«Η Ρόου ήταν εξ αρχής κατάφωρα λανθασμένη», έγραψε ο δικαστής Σάμιουελ Αλίτο στη γνώμη της πλειοψηφίας. «Το σκεπτικό του ήταν εξαιρετικά αδύναμο και η απόφαση είχε επιζήμιες συνέπειες. Και μακριά από το να επιφέρει μια εθνική διευθέτηση του ζητήματος των αμβλώσεων, η Roe και η Casey έχουν φουντώσει τη συζήτηση και έχουν βαθύνει τη διαίρεση».
Το τελευταίο οχυρό έπεσε στις ΗΠΑ
Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν σχετικοί ομοσπονδιακοί νόμοι, η απόφαση ορόσημο του Ανώτατου Δικαστηρίου, που έχει μείνει στην ιστορία ως «Ρόου εναντίον Γουέιντ», ήταν εκείνη που εγγυόταν ως σήμερα το δικαίωμα μιας γυναίκας στην άμβλωση στις ΗΠΑ.
Μια δικαστική απόφαση του 1992 επιτρέπει την πρόσβαση στην άμβλωση όσο το έμβρυο δεν είναι ακόμη βιώσιμο, δηλαδή περί την 22η ως την 24η εβδομάδα της κύησης.
Οι πολιτείες δεν επιτρέπεται να θεσπίσουν νόμους που θα «επιβάρυναν ασκόπως» μια γυναίκα που επιθυμεί να υποβληθεί σε άμβλωση.
Αυτό το νομικό πλαίσιο πιθανόν να ανατραπεί σύντομα.
Εν αναμονή της ανατροπής του νόμου, οι βουλευτές σε 13 πολιτείες υπό ρεπουμπλικανική διακυβέρνηση είχαν προετοιμάσει ήδη πολιτειακούς νόμους που θα τεθούν άμεσα σε ισχύ σε περίπτωση που, όπως και έγινε, το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεπε την απόφαση «Ρόου εναντίον Γουέιντ».
Με γονική συναίνεση
Οι συντηρητικές πολιτείες έχουν επί μακρόν δοκιμάσει τα όρια της «άσκοπης επιβάρυνσης» για να επιβάλλουν νόμους που περιορίζουν την άμβλωση υποχρεώνοντας πολλές κλινικές να κλείσουν.
Οι πολιτείες της Δυτικής Βιρτζίνια και του Μισσισιπή, για παράδειγμα, έχουν η καθεμία από μια κλινική για άμβλωση, ενώ στην Καλιφόρνια υπάρχουν περισσότερες από 150.
Κάποιες πολιτείες υποχρεώνουν τις ανήλικες να έχουν γονεϊκή συναίνεση προτού υποβληθούν σε άμβλωση ή να ακούσουν τον χτύπο της καρδιάς του εμβρύου.
Από την 1η Σεπτεμβρίου το Τέξας, έπειτα από έναν μακρύ δικαστικό αγώνα, έχει απαγορεύσει τις αμβλώσεις μετά τις έξι εβδομάδες, προτού κάποιες γυναίκες συνειδητοποιήσουν ότι είναι έγκυες.
Τα χρήματα είναι ένας άλλος παράγοντας.
Σχεδόν 12 πολιτείες απαγορεύουν την αποζημίωση μιας γυναίκας που υποβάλλεται σε άμβλωση από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Όμως άλλες 15 πολιτείες αποζημιώνουν από τα δημόσια ταμεία τις γυναίκες χαμηλού εισοδήματος που προβαίνουν σε αυτή τη διαδικασία.
Φτώχεια και μειονότητες
Το 2020 πραγματοποιήθηκαν πάνω από 930.000 αμβλώσεις στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία από το Ινστιτούτο Guttmacher, το οποίο παρατήρησε αύξηση πρόσφατα έπειτα από 30 χρόνια σταθερής μείωσης του αριθμού τους.
Αυτό αναλογεί σε 14,4 αμβλώσεις για κάθε 1.000 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, περίπου ίδιο ποσοστό με εκείνο στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.
Σχεδόν το 50% των γυναικών που υποβάλλονται σε άμβλωση ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας με τις μαύρες και ισπανόφωνες γυναίκες να υπερτερούν αριθμητικά με 29% και 24% αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τα Αμερικανικά Κέντρα για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών, το 92,2% των αμβλώσεων στις ΗΠΑ πραγματοποιείται κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης.
Διχασμένη η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ
Ποσοστό μεγαλύτερο του 60% των Αμερικανών θεωρεί ότι η άμβλωση θα πρέπει να παραμείνει νόμιμη σε κάθε περίπτωση ή στις περισσότερες περιπτώσεις, ένα ποσοστό το οποίο έχει παραμείνει σχετικώς σταθερό τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με μια έρευνα του Ερευνητικού Κέντρου Pew.
Αλλά υπάρχουν τεράστιες διαφορές με βάση τις πολιτικές πεποιθήσεις: το 80% των Δημοκρατικών πιστεύει ότι η άμβλωση θα πρέπει να παραμείνει νόμιμη σε όλες ή στις περισσότερες περιπτώσεις, ενώ μόλις το 35% των Ρεπουμπλικανών εκτιμά το ίδιο.
Και το χάσμα διευρύνεται. Τα ποσοστά αυτά ήταν 72% και 39% αντίστοιχα το 2016.
Μεγάλο ρόλο παίζουν και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις. Το 77% των λευκών Ευαγγελιστών πιστεύει ότι η άμβλωση θα πρέπει να είναι παράνομη στις περισσότερες περιπτώσεις.
Μια συντηρητική «επέλαση»
Κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 2016, ο ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε να προσελκύσει πολλούς ψηφοφόρους από την θρησκευόμενη Δεξιά με την υπόσχεσή του να διορίσει δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο που έχουν ίδιες απόψεις με εκείνους και που θα ήταν έτοιμοι να ακυρώσουν την ιστορική απόφαση.
Κατά την τετραετή παραμονή του στον Λευκό Οίκο ο Τραμπ διόρισε τρεις δικαστές στο Ανώτατο Δικαστήριο χαρίζοντας έτσι στους συντηρητικούς μια ισχυρή πλειοψηφία 6-3.
