Ένας βασικός όρος αλλά και λόγος που συμφωνήθηκε η πώληση των αμερικανικών F-16 στην Τουρκία, αφού πέτυχε ο εκβιασμός της γείτονα σχετικά με την εισδοχή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και την άρση του εμπάργκο, ήταν η μη χρήση των μαχητικών αεροσκαφών εναντίον της χώρας μας και, βεβαίως, η μη χρήση τους για παραβιάσεις στο Αιγαίο.
Αυτό είχε ανακοινωθεί, έστω κι αν δεν διαβάσαμε κάτι τέτοιο στην επίσημη συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας.
Ωστόσο, από την τουρκική πλευρά, διαψεύδεται ότι υπάρχει ο οποιοσδήποτε όρος σχετικά με τη χρήση των F-16.
Συγκεκριμένα, το τουρκικό ΥΠΕΞ έπειτα από επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων, διαψεύδει κατηγορηματικά ότι υπάρχουν όροι κι ότι τα μαχητικά, όταν παραληφθούν, δεν θα μπορούν να πετάνε πάνω από τα νησιά του Αιγαίου.
Σε άτυπη ενημέρωση μέσω διαρροών στους διπλωματικούς συντάκτες, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει μάλιστα ότι είναι «αδιανόητο να δέχτηκε ο Ερντογάν έναν τέτοιον όρο, καθώς αν ίσχυε, τότε τίθεται θέμα «εθνικής κυριαρχίας»!
Παράλληλα, στην Τουρκία έχει ανοίξει ο διάλογος -και η… όρεξη- για προμήθεια των F-35, μετά τον εξοβελισμό της χώρας από το πρόγραμμα, λόγω της προμήθειας των πυραύλων S-400 από τη Ρωσία.
Αυτό συνέβη μετά την επίσκεψη της αναπληρώτριας Υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Βικτόρια Νούλαντ, στην Τουρκία, τα τουρκικά Μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν πως «αν η Ουάσινγκτον θέλει να μάς στείλει τα F–35, πρέπει να δώσει και αντιαεροπορικά συστήματα». Για τους ρωσικούς πυραύλους S–400, θέτουν το ερώτημα: «Μήπως να τους στείλουμε στη Λιβύη, στο Κατάρ ή στη Σομαλία;».
Πάντως, ο Έντι Ζεμενίδης αναφέρει ότι «δεν υπάρχει περίπτωση» η Τουρκία να πάρει τα F-35.
Μυστική επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Οι «όροι» από τις ΗΠΑ στην Τουρκία για τα F-16
Πάντως, όροι για τη χρήση των F-16 από την Τουρκία τίθενται με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε επιστολή προς το Κογκρέσο, σύμφωνα με την Καθημερινή.
Στην επιστολή που απευθύνεται, σύμφωνα με το δημοσίευμα της «Κ», από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τις τέσσερις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων τόσο της Βουλής των αντιπροσώπων όσο και της Γερουσίας, αναφέρεται ότι τα F-16 που θα παραλάβει η Τουρκία δεν πρέπει να χρησιμοποιοηθούν παρά μόνο για σκοπούς της συμμαχίας του ΝΑΤΟ.
Ειδικότερα αναφέρεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση πτήσεις πάνω από νησιά – υπερπτήσεις – δεν είναι συμβατές με αυτόν τον όρο. Οι ίδιες πηγές υπογράμμιζαν στην «Κ» ότι η επιστολή έχει χαρακτηριστεί εμπιστευτική και δεν μπορεί να δοθεί στη δημοσιότητα ούτε και στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία είναι προφανές ότι έχει κάθε λόγο να θέλει να την έχει υπόψη.
Αν παραβιαστούν οι όροι
Σε περίπτωση που παραβιαστεί ο συγκεκριμένος όρος, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεσμεύεται να αναλάβει διπλωματική πρωτοβουλία για την επίλυση του θέματος. Σε περίπτωση που ο συγκεκριμένος όρος συνεχίζει να παραβιάζεται, η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύεται να προχωρήσει σε διακοπή της υλοποίησης του προγράμματος προμήθειας των F-16 στην Άγκυρα, με βάση τις πολύ λεπτομερείς προβλέψεις της νομοθεσίας για τον έλεγχο στην παροχή εξοπλισμών από τις ΗΠΑ.
Οι όροι που τίθενται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν κυρίως έναν εσωτερικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την έγκριση του προγράμματος εξαγωγής των F-16 προς την Τουρκία, έναντι ενός Κογκρέσου που τα προηγούμενα χρόνια παρουσιαζόταν ιδιαίτερα σκεπτικό για τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και στο Ουκρανικό, η Άγκυρα.
