Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας αναφέρει σε άρθρο του στην Ειδική Έκδοση “Turning Points – Global Agenda 2024” του Euro2day.gr και των New York Times:
«Ζούμε πράγματι σε μια εποχή μεγάλων γεωπολιτικών αλλαγών, η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη ρευστότητα και αδυναμία προβλεψιμότητας.
Μόνο στην ευρύτερη περιοχή μας λαμβάνουν χώρα δύο συγκρούσεις με χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, ένστολους, αλλά και αμάχους.
Η πρώτη σύγκρουση αφορά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και η δεύτερη την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ, πριν από λίγους μήνες, και τη συνακόλουθη αντίδραση του Ισραήλ.
Την ίδια στιγμή, νέες προκλήσεις εμφανίζονται διαρκώς.
Προκλήσεις οι οποίες χρήζουν συλλογικής αντιμετώπισης. Η τρομοκρατία, οι κυβερνοεπιθέσεις, οι εκστρατείες παραπληροφόρησης, η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, η κλιματική αλλαγή, το οργανωμένο έγκλημα, ο εξτρεμισμός, η ξενοφοβία, ο αντισημιτισμός, η εμπορία ανθρώπων, την ώρα που η Τεχνητή Νοημοσύνη μάς θέτει ενώπιον νέων, «προμηθεϊκού» χαρακτήρα, διλημμάτων.
Η Ελλάδα απέναντι σε όλες αυτές τις αλλαγές, απειλές και προκλήσεις, συμβατικές ή υβριδικές, αντιδρά σε δύο διαφορετικά επίπεδα στον τομέα ευθύνης μου:
1.Λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να ανταποκριθούν οι Ένοπλες Δυνάμεις της στις προκλήσεις των καιρών. Στην κατεύθυνση αυτή, διαμορφώνει την «Ατζέντα 2030» για την πλήρη αναδιοργάνωση της Δομής και της Λειτουργίας των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Στόχος της, ένα οργανωτικά σύγχρονο, ευέλικτο και επιχειρησιακά αποτελεσματικό σχήμα. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης Ατζέντας προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η συγκρότηση Μονάδων Διττού ρόλου, για την Άμυνα και την Πολιτική Προστασία, με στόχο τη συνδρομή στον κρατικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών, των οποίων η συχνότητα έχει αυξηθεί λόγω της κλιματικής κρίσης.
Παράλληλα, επικαιροποιεί το εξοπλιστικό της πρόγραμμα, κατά τρόπο που λαμβάνει υπόψη τα διδάγματα Ουκρανίας, Καυκάσου και Μέσης Ανατολής, τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας. Προωθείται, επίσης, η ανάπτυξη τεχνολογικά προηγμένων λύσεων, αποτελεσματικών και με καλύτερη αναλογία κόστους-οφέλους, όπως και η δημιουργία οικοσυστήματος καινοτομίας, το οποίο θα χρηματοδοτεί την παραγωγή των μέσων που οι Ένοπλες Δυνάμεις χρειάζονται ενισχύοντας, παράλληλα, την ελληνική αμυντική βιομηχανία και την οικονομία της χώρας.
2. Αξιοποιεί την αμυντική διπλωματία και ενισχύει τη θέση της ως σταθεροποιητικού παράγοντα, έχοντας ως βασικό συστατικό της πολιτικής της την περιφερειακή συνεργασία. Στην κατεύθυνση αυτή η Ελλάδα αξιοποιεί τον στρατηγικό της ρόλο στην περιοχή, ως μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, και τη διεύρυνση των συμμαχιών της επί Κυβέρνησης Μητσοτάκη. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω τις Συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας που είχα την τιμή να υπογράψω ως Υπουργός Εξωτερικών με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία, όπως και τις Συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Επιδίωξη της χώρας μας είναι να λειτουργεί πάντοτε ως παράγοντας ασφάλειας και σταθερότητας στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.
Πάγια επιδίωξη της Ελλάδας είναι επίσης, όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ανάδειξη του γεωπολιτικού ρόλου της, ως «γέφυρας» με τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Η δημιουργία της Ε.Ε. αποτελεί το πιο πετυχημένο παράδειγμα εθελούσιας ένωσης κρατών στην ιστορία. Είναι ώρα να αναδείξει τον ρόλο της στη διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας.
Άλλωστε, ανέκαθεν υπήρξε σκοπός της Ευρωπαϊκής Ένωσης η διαφύλαξη των κοινών αξιών και αρχών, των θεμελιωδών συμφερόντων, της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της Ένωσης, η ενίσχυση της ασφάλειάς της, η διατήρηση της ειρήνης και η ενδυνάμωση της διεθνούς ασφάλειας, σύμφωνα με τις αρχές του Χάρτη των Η.Ε., την Τελική Πράξη του Ελσίνκι και τους στόχους της Χάρτας των Παρισίων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν στα εξωτερικά σύνορα.
Οφείλει συνεπώς να εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα όχι μόνον αυτής καθ’ αυτής ως διεθνούς οντότητας, αλλά και των κρατών που την απαρτίζουν. Για αυτό είναι σήμερα αναγκαίο, η ΕΕ να αποκτήσει τελικά τον δικό της αυτόνομο αμυντικό βραχίονα. Έναν αμυντικό βραχίονα ο οποίος θα συνεργάζεται με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, εντός του Ευρω – Ατλαντικού πλαισίου, αλλά θα ενισχύσει παράλληλα την αμυντική αυτάρκεια της Ευρώπης.
Η Επιχείρηση ΑSPIDES, στη δημιουργίας της οποίας η Ελλάδα πρωτοστάτησε και έχει αναλάβει τη χερσαία Διοίκησή της, για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα, είναι ένα σημαντικό βήμα προς αυτόν τον στόχο, μετά και την Επιχείρηση IRINI, επίσης με ελληνικό όνομα, στη Μεσόγειο.
Να υπενθυμίσω ότι η ΕΕ υιοθετώντας τη Στρατηγική Πυξίδα για την Ασφάλεια και την Άμυνα, προβάλλει τη θέλησή της να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως παράγοντας αποτροπής, ασφάλειας και σταθερότητας. Να υπενθυμίσω επίσης ότι τον Ιανουάριο του 2023, με την τρίτη Κοινή Δήλωση ΕΕ και ΝΑΤΟ επεκτάθηκε η συνεργασία σε νέους τομείς πλην της Άμυνας, όπως στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στις νέες τεχνολογίες.
Καταλήγοντας, επιθυμώ να επισημάνω ότι το πιο κρίσιμο σημείο καμπής (“turning point”) σήμερα είναι η αντίδραση απέναντι στον αναθεωρητισμό, του οποίου οι πρακτικές συνιστούν μέγιστη απειλή για το παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να διαμηνύσει, συνεπώς, ότι ο αναθεωρητισμός δεν είναι αποδεκτός στον 21ο αιώνα, οπουδήποτε και αν αυτός εκδηλώνεται και από οιονδήποτε.
Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι ανεξάρτητα από τις προσαρμογές σε πρακτικό επίπεδο απέναντι στις τεκτονικές αλλαγές που συμβαίνουν, ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου, του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και των κανόνων καλής γειτονίας πρέπει να εξακολουθήσουν να είναι η κυρίαρχη αρχή που διέπει τις διακρατικές σχέσεις.
Για την Ελλάδα, ο σεβασμός αυτός είναι και θα είναι το «Ιερό Ευαγγέλιο» στις σχέσεις της με τα άλλα κράτη της περιοχής και το ίδιο απαιτεί και από τις γειτονικές της χώρες.
Είναι προφανές ότι χωρίς αυτές τις αρχές και με δεδομένες τις μεγάλες αλλαγές και τις νέες προκλήσεις, το σημερινό σύστημα διεθνούς ασφάλειας κινδυνεύει να μετατραπεί σε «χάος». Ένα ενδεχόμενο το οποίο οφείλουμε να αποτρέψουμε, δίνοντας εγκαίρως τις απαντήσεις μας στα μεγάλα ερωτήματα των καιρών».
