Tο βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου 2000 ανοικτά της Πάρου έμελλε να γραφτεί η δεύτερη μεγαλύτερη μεταπολεμική ναυτική τραγωδία που έπληξε την ελληνική ακτοπλοΐα.
Το ναυάγιο σημειώθηκε στις 22:15 της 26ης Σεπτεμβρίου 2000 ανοικτά της Πάρου, όταν το «Εξπρές Σάμινα» προσέκρουσε στη βραχονησίδα «Πόρτες», με συνέπεια να υποστεί μεγάλο ρήγμα και να βυθιστεί.
Ο απολογισμός της τραγωδίας θλιβερός, καθώς 81 άνθρωποι ανασύρθηκαν νεκροί, ενώ ο αριθμός των διασωθέντων ανήλθε στους 457. Μεταξύ των νεκρών και ο υπολιμενάρχης Πάρου Δημήτρης Μάλαμας, ο οποίος υπέστη καρδιακή προσβολή κατά την επιχείρηση διάσωσης. Το πλοίο ανήκε στην εταιρία «Minoan Flying Dolphins» (νυν Hellenic Seaways) και είχε αποπλεύσει από τον Πειραιά για να εκτελέσει το δρομολόγιο Πάρος – Νάξος – Ικαρία – Σάμος – Πάτμος – Λειψοί.
Την ώρα της τραγωδίας στην περιοχή έπνεαν άνεμοι έντασης οκτώ μποφόρ, γεγονός που δυσκόλευε το έργο διάσωσης των ναυαγών. Στις προσπάθειες της διάσωσης συμμετείχαν ψαράδες της Πάρου και της Αντιπάρου, ελληνικά πλοία, καθώς και δύο βρετανικά πολεμικά σκάφη, το «Λίβερπουλ» και το «Ελίζαμπεθ».
Σύμφωνα με μαρτυρίες των διασωθέντων, το πλήρωμα δεν ήταν στη θέση του την ώρα του ναυαγίου, ενώ υπήρχαν και καταγγελίες για την παλαιότητα του σκάφους, για ελαττωματικά σωστικά μέσα, αλλά και για τη στάση του πληρώματος στην οργάνωση της διαδικασίας εκκένωσης του πλοίου.
Το «Εξπρές Σάμινα» ήταν ηλικίας 34 ετών και βάσει του νόμου επρόκειτο να αποσυρθεί σε τρεις μήνες, ενώ σύμφωνα με καταγγελία του πρώην πρωτοδεύτερου μηχανικού του πλοίου Αναστασίου Σορόκα, που είχε απολυθεί, το πλοίο εκινείτο με πολλές «πατέντες» που το καθιστούσαν επικίνδυνο για τους επιβαίνοντες.
Ποινικές διώξεις
Την επόμενη ημέρα η εισαγγελία Σύρου άσκησε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο σε βάρος του πλοιάρχου, του υποπλοιάρχου, του χειριστή πηδαλίου και του δόκιμου πλοιάρχου, καθώς και κατά παντός υπευθύνου. Στο στόχαστρο της έρευνας βρέθηκε και η πλοιοκτήτρια εταιρία, στους εκπροσώπους της οποίας ασκήθηκε κακουργηματική δίωξη για έκθεση επιβατών σε κίνδυνο, καθώς και οι κρατικές Αρχές, αρμόδιες για τη διάσωση των ναυαγών.
Στις 3 Οκτωβρίου κρίθηκαν προφυλακιστέοι, με ομόφωνη απόφαση ανακριτή και εισαγγελέα, ο πλοίαρχος και ο υποπλοίαρχος του «Εξπρές Σάμινα», Βασίλειος Γιαννακής και Αναστάσιος Ψυχογιός, ενώ ελεύθεροι με χρηματική εγγύηση αφέθηκαν ο πηδαλιούχος Παναγιώτης Κάσδαγλης και ο δόκιμος Γιώργος Πατήλας.
Το πόρισμα και η εκδίκαση της υπόθεσης
Στις 21 Ιουλίου 2003 εκδόθηκε το πόρισμα του Ανώτατου Συμβουλίου Ναυτικών Ατυχημάτων, το οποίο επέρριπτε βαριές κατηγορίες στον πλοίαρχο Βασίλειο Γιαννακή, τον υποπλοίαρχο Αναστάσιο Ψυχογιό, τον ύπαρχο Γεώργιο Τριανταφύλλου και τον Α’ μηχανικό Γεράσιμο Σκιαδαρέση. Στο πόρισμα υπογραμμιζόταν ότι το πλοίο δεν θα βούλιαζε, εάν οι στεγανές θύρες του μηχανοστασίου δεν ήταν ανοιχτές και η διάσωση θα ήταν επιτυχέστερη αν οι επιβάτες είχαν ενημερωθεί έγκαιρα.
Δύο χρόνια αργότερα, στις 7 Μαΐου 2005 άρχισε η δίκη των κατηγορουμένων για το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα» στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιά και στις 27 Φεβρουαρίου 2006 εκδόθηκε η απόφαση, σύμφωνα με την οποία ο πλοίαρχος Βασίλειος Γιαννακής καταδικάσθηκε σε κάθειρξη 16 ετών και ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός σε κάθειρξη 19 ετών. Οκτώ χρόνια επιβλήθηκαν στον ύπαρχο Γεώργιο Τριανταφύλλου, 8,5 χρόνια στον πρώτο μηχανικό Γεράσιμο Σκιαδαρέση και 15 μήνες στον ασυρματιστή Δημήτριο Τσούμα. Οι εκπρόσωποι της εταιρίας Νικόλαος Βικάτος και Κωνσταντίνος Κληρονόμος καταδικάσθηκαν σε φυλάκιση τεσσάρων ετών έκαστος. Οι καταδικασθέντες, εκτός του πλοιάρχου και του υποπλοιάρχου, άσκησαν έφεση και αφέθηκαν ελεύθεροι.
Η δίκη σε δεύτερο βαθμό έγινε το 2007 στο Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιά.
Στις 25 Ιουνίου εκδόθηκε η απόφαση, σύμφωνα με την οποία στον πλοίαρχο του «Εξπρές Σάμινα» Βασίλειο Γιαννακή επεβλήθη κάθειρξη 11 ετών και 14 μηνών και στον υποπλοίαρχο Αναστάσιο Ψυχογιό κάθειρξη 12 ετών και 9 μηνών. Τρία χρόνια επέβαλε το δικαστήριο στον ύπαρχο Γεώργιο Τριανταφύλλου, ένα χρόνο στον πρώτο μηχανικό Γεώργιο Σκιαδαρέση και 10 μήνες στον ασυρματιστή Δημήτριο Τσούμα.
Οι εκπρόσωποι της εταιρείας Νικόλαος Βικάτος και Κωνσταντίνος Κληρονόμος καταδικάστηκαν σε φυλάκιση δύο ετών έκαστος. Οι Γιαννακής και Ψυχογιός οδηγήθηκαν στη φυλακή και οι υπόλοιποι αφέθηκαν ελεύθεροι με αναστολή ή εξαγορά των ποινών τους. Στις 17 Ιουνίου 2010, ο Άρειος Πάγος μείωσε την ποινή του πλοιάρχου Γιαννακή στα 5,5 χρόνια.
