Η επιστημονική ομάδα του ΟΑΣΠ τα τελευταία δύο χρόνια έχει ξεκινήσει αναλυτική έρευνα σεισμών αλλά καταγραφής και μελέτης όλων των ενεργών και πιθανώς ενεργών ρηγμάτων της χώρας
Αν κάτι υπήρχε έντονο στους σεισμούς του 2022, αυτό ήταν ο άγνωστος χαρακτήρας τους. Αν και τρομακτικό, ωστόσο, είναι ένα γεγονός συνυφασμένο με την επιστημονική έρευνα και τις πρακτικές της παρατήρησης, της καταγραφής και της συλλογής δεδομένων: Πρώτα και κύρια, χρειάζονται δεδομένα και στην προκειμένη περίπτωση… σεισμοί.
Αυτό συνέβη και το 1999 στην Πάρνηθα και τον μεγάλο σεισμό της Αθήνας, όπου 20 χιλιόμετρα μακριά από την Ακρόπολη κρυβόταν ένα άγνωστο για τα δεδομένα της εποχής πολύ σημαντικό ρήγμα, που έφερε τεράστιες καταστροφές όταν «ξύπνησε» για πρώτη φορά. Αυτό συνέβη και φέτος σε πολλές περιοχές, όπως στον Τύρναβο και το Αρκαλοχώρι, που για πρώτη φορά η επιστημονική κοινότητα έμαθε τη σεισμική δραστηριότητα των περιοχών. Αντίστοιχη περίπτωση είναι και οι σεισμοί στην Εύβοια, με το φαινόμενο να εξελίσσεται ομαλά μετά τον μεγάλο σεισμό των 5R το πρωινό της περασμένης Τρίτης.
Αν και η φύση ξέρει να κρατά μερικά μυστικά κρυμμένα για χιλιετίες, η επιστημονική ομάδα του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας τα τελευταία δύο χρόνια έχει ξεκινήσει αναλυτική έρευνα καταγραφής και μελέτης όλων των ενεργών και πιθανώς ενεργών ρηγμάτων της χώρας όχι μόνο με την επικαιροποίηση των παλιών χαρτών αλλά με νέα δεδομένα στην επιφάνεια, να δημιουργηθεί μία βάση δεδομένων, έργο που χρηματοδοτείται από την Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών. Η προσπάθεια φαίνεται να εκτιμάται ιδιαιτέρως από το υπουργείο Κλιματικής Αλλαγής και μένει το επόμενο διάστημα να συνεχιστεί πιθανόν και σε άλλα επικίνδυνα καιρικά και κλιματικά φαινόμενα που απειλούν ανθρώπινες ζωές και ζώα. Παρά τις επιστημονικές μελέτες που ακολούθησαν τον σεισμοτεκτονικό χάρτη της χώρας που καταρτίστηκε το 1983, η επικαιροποίηση κρίνεται αναγκαία σε κάθε σεισμό, όπως στην Εύβοια, με τη νέα ηλεκτρονική βάση συνεχώς να ενημερώνεται από τα τρέχοντα γεγονότα.
Αντίστοιχα σημαντικό στοιχείο από το παζλ εκτιμάται πως είναι η επανασύσταση της Επιτροπής Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου, η οποία έχει καθυστερήσει για γραφειοκρατικούς λόγους. Η Επιτροπή αυτή είναι το αρμόδιο όργανο που αναλύει όλα τα θέματα και τα νέα δεδομένα, όλες αυτές τις προγνώσεις με στόχο να πληροφορεί σωστά την Πολιτεία, για να υπάρχει η αντισεισμική θωράκιση του ελληνικού χώρου.
Γεράσιμος Παπαδόπουλος για Εύβοια: «Το πιθανότερο είναι τα 5 ρίχτερ να ήταν ο κύριος σεισμός»
Σύμφωνα με τον δόκτορα Σεισμολογίας και μέλος της Διοίκησης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, Γεράσιμο Παπαδόπουλο, το φαινόμενο εξελίσσεται ομαλά δείχνοντας ότι μάλλον ο σεισμός των 5 ρίχτερ ήταν ο κύριος. «Τα συμπεράσματά μας συνοψίζονται στα εξής: Από τις 25.10.2022, που ξεκίνησε η διέγερση, μέχρι τη γένεση του ισχυρότερου σεισμού μεγέθους 5,0 ρίχτερ η ακολουθία χαρακτηρίστηκε από γνωρίσματα που είναι τυπικά για τις προσεισμικές ακολουθίες. Συνεπώς, δεν ευσταθούσε η “επίσημη” εκτίμηση ότι ο πρωινός σεισμός 4,7 ρίχτερ κατά πάσα πιθανότητα ήταν ο κύριος σεισμός. Μετά τη γένεση του σεισμού 5 ρίχτερ η ακολουθία άρχισε να εμφανίζει χαρακτηριστικά που τα συναντάμε σε μετασεισμικές ακολουθίες. Συνεπώς, το πιθανό σενάριο, αλλά όχι ακόμη το βέβαιο, είναι ότι ο “5άρης” σεισμός μάλλον ήταν ο κύριος. Επιβάλλεται να επαληθευτεί η μετασεισμική φύση της εξελισσόμενης ακολουθίας και προς τον σκοπό αυτόν η ανάλυσή μας θα συνεχιστεί», ανέφερε στον «Ελεύθερο Τύπο» της Κυριακής.
Στην ερώτηση αν αυτά τα «άγνωστα» ρήγματα μπορούν να έρθουν στη γνώση της επιστημονικής κοινότητας άνευ σεισμού, ο κ. Παπαδόπουλος εμφανίστηκε επιφυλακτικός: «Δυστυχώς, υπάρχει ένα λογικό κενό και όχι επειδή η επιστημονική κοινότητα δεν έχει την όρεξη ή την κατάρτιση. Δυστυχώς, όμως, χρειαζόμαστε μία ένδειξη για να στρέψουμε το βλέμμα μας και να καταγράφουμε τα δεδομένα. Αυτό συνέβη στον Τύρναβο ή και στην Κρήτη, στο Αρκαλοχώρι, μία άγνωστη περιοχή για τη σεισμική επιστημονική κοινότητα. Οπως, δηλαδή, συνέβη και στον σεισμό της Πάρνηθας».
Σεισμός: Οι περιοχές που βρίσκονται στα «κόκκινα»
Ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, Ευθύμιος Λέκκας, σχετικά με την Εύβοια εμφανίστηκε επιφυλακτικός λέγοντας στον «Ελεύθερο Τύπο» της Κυριακής ότι το φαινόμενο είναι σε αποδρομή.
Κορινθιακός Κόλπος
Σε ό,τι αφορά, όμως, την κουβέντα που άνοιξε το προηγούμενο διάστημα για της Αλκυονίδες και τον Κορινθιακό ανέφερε ότι «ο Ανατολικός Κορινθιακός Κόλπος είναι ένα φυσικό εργαστήριο, έχει υψηλή σεισμικότητα και είναι επόμενο μετά τα 40 χρόνια που έχει να δώσει σεισμό η περιοχή, να είναι ώριμη για έναν αρκετά μεγάλο σεισμό».
Οπως διευκρίνισε, δεν έχουμε ασφαλείς ενδείξεις για τον χρόνο εκδήλωσής του εάν θα είναι τα πέντε ή τα τρία χρόνια. «Πάντως, κάποια στιγμή μέσα στο άμεσο μέλλον ο Κορινθιακός θα ενεργοποιηθεί. Δυστυχώς, σε παγκόσμιο επίπεδο δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε χρονικά τους σεισμούς, αλλά ούτε και σε μεγάλο βαθμό τον χώρο εκδήλωσης ενός μεγάλου σεισμού».
Σχολιάζοντας κατά πόσο είμαστε έτοιμοι για ένα τέτοιο φαινόμενο και εάν θα αντέξουν οι δομές απάντησε: «Τολμώ να πω ότι θα αντέξουν. Είμαστε σε πάρα πολύ καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι ήμασταν το 1981. Θα πρέπει να σημειώσω ότι το 1984 – 86 έγινε ο αντισεισμικός κανονισμός, ο οποίος είναι ένας κανονισμός από τους καλύτερους στον κόσμο και αυτό οφείλεται ουσιαστικά στις προσπάθειες της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας, των μηχανικών και των γεωεπιστημόνων, με την επίβλεψη, βεβαίως, του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας. Εχουμε να κάνουμε με έναν πολύ καλό αντισεισμικό κανονισμό και οι κατασκευές ουσιαστικά, ένα μεγάλο ποσοστό, είναι άτρωτες σε σχέση με τον σεισμό των 6 βαθμών. Βεβαίως, υπάρχουν και παλιές κατασκευές οι οποίες είναι ευάλωτες και σε αυτές πρέπει να ουσιαστικά να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας».
Το ρήγμα της Θήβας
Η περιοχή της Θήβας παραμένει μία ενεργή περιοχή, η οποία μετά την έξαρση του καλοκαιριού δεν έχει σβήσει και εξακολουθεί να δίνει μικρούς σεισμούς. Σύμφωνα με τους σεισμολόγους, μία προσεισμική ακολουθία μπορεί να κρατήσει και ενάμιση χρόνο πριν, όπως έγινε και το 1893, δεκαετίες πίσω για την ανθρωπότητα, ελάχιστος χρόνος για ένα σεισμικό φαινόμενο. Το δε ρήγμα της Θήβας είναι ενεργό και είχε δώσει σεισμό 6 με 6,2 ρίχτερ. «Το 1914 είχαμε σεισμό για τον οποίο δεν έχουμε σήμερα ενδείξεις ότι υπήρξαν προσεισμοί, κάτι που δείχνει την πολυπλοκότητα των φαινομένων και ότι δεν μπορούν να μπουν σε καλούπια», είχε αναφέρει για το φαινόμενο ο κ. Παπαδόπουλος.
Το ΒΑ Αιγαίο θέλει προσοχή
Μια άλλη περιοχή είναι το Βορειοανατολικό Αιγαίο. «Θέλει σίγουρα προσοχή αυτή η περιοχή. Την περίοδο του ’80 και συγκεκριμένα το 1982 και το 1983 είχαμε αλλεπάλληλους ισχυρότατους σεισμούς και εκ νέου το 2014 με μεγέθη έως 6,9 ρίχτερ. Κατά συνέπεια, είναι μια σεισμοτεκτονική δομή με πάρα πολύ υψηλό σεισμικό δυναμικό, διότι αποτελεί τη συνέχεια του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας, που έρχεται από το βόρειο τμήμα της Τουρκίας, εισέρχεται στη θάλασσα του Μαρμαρά και κινείται μέσα στη θάλασσα του Βορείου Αιγαίου. Το ότι οι γύρω κατοικημένες περιοχές βρίσκονται σε αρκετή απόσταση από το συγκεκριμένο ρήγμα δεν απαλλάσσει από την ευθύνη να παρακολουθείται και να αξιολογείται μεγάλη προσοχή τα δεδομένα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο σεισμός 5,4 ρίχτερ στις 16/01/2022 στο Βόρειο Αιγαίο μπορεί να είναι μόνο η αρχή μιας διαδικασίας και μπορεί σε ένα, δύο ή τρία χρόνια να δούμε την επανάληψη του επόμενου ισχυρού σεισμού.
