Το συνολικό ποσό του 1.562.613 ευρώ (συν τους νόμιμους τόκους) υποχρεούται να καταβάλλει το ελληνικό Δημόσιο σε ιδιοκτήτες καταστημάτων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης για τις υλικές ζημιές που υπέστησαν οι περιουσίες τους, κατά τη διάρκεια των επεισοδίων που έλαβαν χώρα τη νύχτα της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου (7.12.2008), σύμφωνα με απόφαση του ΣτΕ.
Η υποχρέωση αυτή του ελληνικού δημοσίου για αποζημίωση γεννάται από τέσσερις αποφάσεις που εξέδωσε το Α’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), οι οποίες και αποτελούν το δεύτερο «πακέτο» αποφάσεων που εκδίδει για αυτό το ζήτημα το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας. Και αυτό καθώς, οι πρώτες αποφάσεις για αυτό το ζήτημα είχαν εκδοθεί στα τέλη του περασμένου έτους και με αυτές το ΣτΕ είχε επιδικάσει 1.868.000 ευρώ (συν τους τόκους) σε ιδιοκτήτες καταστημάτων γύρω από το Πολυτεχνείο και την περιοχή των Εξαρχείων στην Αθήνα, οι οποίοι επίσης είχαν δει τις περιουσίες τους να καταστρέφονται εκείνο το βράδυ από τους… γνωστούς αγνώστους.
Τώρα, με τις τέσσερις νέες αποφάσεις που εξέδωσε Α’ Τμήμα του ΣτΕ επιδικάζοντας αποζημίωση τους ιδιοκτήτες των καταστημάτων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αναίρεσε ισάριθμες αποφάσεις των Διοικητικών Εφετείων.
Το σκεπτικό των αποφάσεων
Στο σκεπτικό των αποφάσεων που εξέδωσαν οι ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί αναφέρουν πως «η προστασία της περιουσίας των πολιτών από βίαια επεισόδια που εκδηλώνονται στο πλαίσιο οποιασδήποτε μορφής μαζικής κινητοποίησης πολιτών αποτελεί υποχρέωση των αστυνομικών οργάνων, η εκπλήρωση της οποίας δεν εναπόκειται στην διακριτική ευχέρειά τους».
Επομένως, όπως αναφέρουν τα μέλη του Α’ Τμήματος του ΣτΕ «αν τα αστυνομικά όργανα παραλείψουν παντελώς να επέμβουν για να προστατεύσουν την περιουσία του πολίτη, η οποία απειλείται, υπό τις ανωτέρω περιστάσεις, η παράλειψη αυτή είναι παράνομη και συνεπώς συντρέχει η απαιτούμενη για την θεμελίωση αστικής ευθύνης του Δημοσίου προϋπόθεση της παρανομίας».
Ακόμη, στις αποφάσεις που εξέδωσε το ΣτΕ επισημαίνει πως τα αστυνομικά όργανα διαθέτουν «διακριτική ευχέρεια μόνο ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα ενεργήσουν, δηλαδή ως προς την επιλογή του είδους των μέτρων που πρέπει να λάβουν προς εκπλήρωση της υποχρέωσης τους, δυνάμενα –κατόπιν εκτίμησης- να επιλέξουν και να εφαρμόσουν το καταλληλότερο για την συγκεκριμένη περίπτωση επιχειρησιακό σχέδιο». Ωστόσο, όπως επισημαίνεται στις αποφάσεις – τα αστυνομικά όργανα, «αν και επεμβαίνουν και επιχειρούν, δεν λαμβάνουν κανένα συγκεκριμένο μέτρο για να προστατεύσουν την περιουσία του πολίτη, η επιλογή της αποχής τους από κάθε ενέργεια ειδικώς προς το σκοπό της προστασίας του ανωτέρω αγαθού, συνιστά υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειάς τους και για το λόγο αυτό είναι παράνομη».
Τα μέλη του Α’ Τμήματος του ΣτΕ αναφέρονται, όμως, και στις αποφάσεις του Εφετείου τις οποίες αναίρεσαν, επισημαίνοντας πως από τα όσα αναφέρονται στο σκεπτικό τους «δεν προκύπτει ο τρόπος δράσης των αστυνομικών κατά τη διάρκεια των βίαιων επεισοδίων και ειδικότερα δεν αναφέρονται (στις εφετειακές αποφάσεις) συγκεκριμένες ενέργειες στις οποίες προέβησαν προκειμένου να αναχαιτίσουν τις επιθέσεις κατά της περιουσίας των πολιτών, ούτε προκύπτει ότι συνελήφθη μέρος έστω των δραστών που προέβησαν σε εμπρησμούς και καταστροφές, δεδομένου ότι στις εφετειακές αποφάσεις οι δράστες αναφέρονται ως «άγνωστοι»».
Να σημειωθεί ότι στα Διοικητικά Δικαστήρια είχε προσφύγει ασφαλιστική εταιρεία, η οποία διεκδικούσε το ποσό των 1.562.613 ευρώ που είχε καταβάλλει ήδη σε ασφαλισμένους ιδιοκτήτες καταστημάτων που υπέστησαν καταστροφές, το βράδυ της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα.
Ωστόσο, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών αλλά και το Διοικητικό Εφετείο της Θεσσαλονίκης, απέρριψε τις αγωγές της ασφαλιστικής εταιρείας, με το σκεπτικό ότι «δεν συντρέχει ευθύνη του δημοσίου από παράνομες παραλείψεις των οργάνων του (αστυνομικών) και δεν στοιχειοθετείται υποχρέωσή του προς αποζημίωση».
