Υπάρχει σήμερα θέμα εκδημοκρατισμού στις Ένοπλες Δυνάμεις; Η απάντηση δυστυχώς είναι ναι! Όσο οι Ένοπλες Δυνάμεις μετατοπίζονται από την εθνική άμυνα στην εθνική ασφάλεια, τόσο περισσότερο προσανατολίζονται στην αντιμετώπιση ενός ευρύτερου φάσματος απειλών ασαφούς προέλευσης, που μπορεί να προέρχονται και από το εσωτερικό της χώρας.
Ίσως χθες να θέλαμε να ξεχάσουμε την επέτειο του «Πολυτεχνείου». Αύριο όμως, ένα μικρό έλλειμμα δημοκρατίας θα μπορούσε να οδηγήσει στο διχασμό του λαού και την καταστροφή.
Αλήθεια, πώς ένας στρατός μπορεί να υπερασπιστεί την Πατρίδα αν δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του ως αναπόσπαστο κομμάτι του λαού;
Πώς μπορεί να αγωνιστεί για την ελευθερία αυτού του λαού αν ο ίδιος δεν την εφαρμόζει στο προσωπικό του, επειδή πιστεύει ότι υπονομεύει την πειθαρχία και ως εκ τούτου την αποτελεσματικότητα του;
Νομίζω λοιπόν, ότι η υπόθεση της εξουσίας και ειδικά της πειθαρχίας βρίσκεται στον πυρήνα του εκδημοκρατισμού των Ενόπλων Δυνάμεων και για αυτό πρέπει να τεθεί ρητά στο προσκήνιο.
Σήμερα στις Ένοπλες Δυνάμεις μιλάμε για ενσυνείδητη πειθαρχία και συνήθως τη συνοδεύουμε με ηγεσία που εμπνέει, μέριμνα προσωπικού, συνεργασία και διάφορες άλλες μαγικές λέξεις.
Μπορεί να δει κανείς μέσα από μια χαραμάδα, πως όλα αυτά δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα λεπτό, πρόσφατο και εύθραυστο βερνίκι περισσότερο από λόγια και λιγότερο από πράξεις.
Αν το ξεφλουδίσουμε, από κάτω του φαίνεται ότι λίγα έχουν αλλάξει από τα παλιά. Ο χαρακτήρας της πειθαρχίας και της εξουσίας στο στρατό έχει ως κανόνα την αυθαιρεσία και ουσιαστικά απαιτεί πάντα τυφλή υπακοή και δουλοπρέπεια. Μήπως γιατί συχνά αυτό που θα υπερασπιστούμε στη μάχη δεν αντέχει καθόλου στην δημοκρατία;
Στρατός χωρίς πειθαρχία δεν μπορεί να υπάρχει! Ωστόσο, μια τέτοια πειθαρχία στερεί από μια σύγχρονη αμυντική δύναμη την πυξίδα δημοκρατικής αντίληψης και αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο στο ρευστό πλαίσιο της πραγματικότητας.
Ταυτόχρονα βρίσκεται σε αντίθεση με την επιχειρησιακή ικανότητα της, γιατί καταστρέφει την πρωτοβουλία, τη συνοχή και το ηθικό του προσωπικού.
Μπορεί άραγε να υπάρχει μια πιο δημοκρατική και αποτελεσματική μορφή πειθαρχίας;
Πριν λίγα χρόνια λέγαμε, ότι ο συνδικαλισμός στις Ένοπλες Δυνάμεις θα έθιγε την πειθαρχία και το αξιόμαχο.
Μια συζήτηση που θα ξεκινούσε για την ποιότητα της σούπας των οπλιτών ή για τις αποζημιώσεις των νυχτερινών υπηρεσιών θα μπορούσε σε περίπτωση πολέμου να καταλήξει σε συζητήσεις για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Το παράδοξο εδώ είναι, ότι εκείνοι που αρνούνται περισσότερα δικαιώματα στο στρατιωτικό προσωπικό είναι συχνά οι ίδιοι που αποφεύγουν να παρέχουν μια πραγματική εκπαίδευση και θεωρούν πως οι κληρωτοί είναι κυρίως για αγγαρείες.
Πόσο πατριωτικό και δημοκρατικό είναι αυτό; Η εκπαίδευση δεν είναι αυτή που φέρνει τα παιδιά μας πίσω νικητές από τον πόλεμο;
Να όμως που ο συνδικαλισμός στις Ένοπλες Δυνάμεις τουλάχιστον στην ειρηνική περίοδο, δεν φαίνεται να μείωσε καθόλου την επιχειρησιακή μας ετοιμότητα και νομίζω έβαλε τα θεμέλια για μια πιο δημοκρατική μορφή πειθαρχίας.
Οι ιεραρχίες αρκετές φορές αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν τις αποφάσεις τους ή πήραν μέτρα για θέματα που δεν ήταν στον σχεδιασμό τους και αυτό είχε θετικές επιπτώσεις στο ηθικό του προσωπικού.
Τώρα είναι ανάγκη όσο ποτέ να οικοδομήσουμε στις Ένοπλες Δυνάμεις μια δημοκρατική πειθαρχία, που θα επιτρέπει στο σύνολο των πολιτών να μαθαίνουν καλύτερα τον χειρισμό των όπλων χωρίς να τους αποκόπτει από τον λαό και αυτό να γίνεται από αγάπη στην Πατρίδα και όχι από μίσος για τις Πατρίδες των άλλων.
Ένας τέτοιος στρατός μπορεί να υπερασπιστεί με αυτοθυσία το εθνικό συμφέρον, αλλά ποτέ δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ενάντια στα συμφέροντα του λαού.
Η αυτόνομη προσωπικότητα, η σκεπτόμενη υπακοή, η κριτική στάση στο πλαίσιο της αποστολής και η αμοιβαία εμπιστοσύνη, θα μπορούσαν να είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά μιας δημοκρατικής πειθαρχίας στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Βεβαίως απαιτείται μια εντελώς διαφορετική φιλοσοφία εκπαίδευσης στις παραγωγικές σχολές, μακριά από στρατοκρατικές αντιλήψεις.
Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό είναι δυνατό! Το κοινωνικό έδαφος ήδη υπάρχει, καθώς μια ακατανίκητη δύναμη σπρώχνει τον νέο κόσμο μας, μέσα από τα οικοσυστήματα των κοινωνικών δικτύων, σε πιο δημοκρατικές μορφές ιεραρχίας, αποφάσεων και εξουσίας.
Γράφει ο Υπτγος (ΠΖ) ε.α Νικόλαος Κατσίκας, B.Ed, BSc, MSc
Πηγή: armyvoice.gr
