Οι πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε τη τελευταία 2ετία έχουν δημιουργήσει νέες προσλαμβάνουσες για τους πολίτες, που τους οδηγούν σε απρόβλεπτες συμπεριφορές. Πολιτικές και μη.
Του Κωνσταντίνου Δούβλη
Θα περίμενε κανείς ότι ο σύγχρονος πολίτης του 21ου αιώνα θα έβρισκε καταφύγιο στην επιστήμη και στην λογική στην προσπάθεια του να ερμηνεύσει σύνθετα και δύσκολα φαινόμενα. Ότι θα απευθυνόταν σε ειδικούς και θα τους άκουγε ευλαβικά. Γνωρίζουμε φυσικά ότι αυτό απέχει από την πραγματικότητα….
Δυστυχώς ο λαϊκισμός επιστρέφει για να πάρει την εκδίκηση του.
Το 2019 πιστέψαμε όλοι ότι ηττήθηκε οριστικά.
Κι όμως είναι σαν την λερναία Ύδρα, Ένα κεφάλι κόβεις, 2 πετάγονται.
Ειδικά εμείς οι Έλληνες θα πίστευε κανείς ότι πήραμε το μάθημα μας. Διότι εμείς πρώτοι από όλη την Ευρώπη ζήσαμε στο πετσί μας τις επιπτώσεις του φθηνού λαϊκισμού.
Εμείς πρώτοι το 2015 εμπιστευτήκαμε τις τύχες μας σε μαθητευόμενους μάγους, που δε γνώριζαν καν πως λειτουργεί ο σύγχρονος κόσμος.
Που είχαν μια απλουστευμένη λύση σε σύνθετα και πολυεπίπεδα προβλήματα.
Που πάντα θεωρούσαν ότι η επίλυση κολοσσιαίων προβλημάτων ήταν επι της ουσίας απλή, απλώς κάποιοι δεν την επέλεγαν επειδή ήταν … «εχθροί του λαού».
Η λογική του «πονάει χέρι, κόβει χέρι» έγινε κεντρική πολιτική στρατηγική με τα γνωστά ολέθρια αποτελέσματα.
Ο πρώτος γύρος των Γαλλικών προεδρικών εκλογών δείχνει ότι ο εφιάλτης επέστρεψε. Ας ελπίσουμε ότι έστω και την ύστατη στιγμή ο ορθολογισμός θα υπερισχύσει του άκρατου συναισθήματος και της πεζοδρομιακής αντίληψης των εύκολων λύσεων.
Κάποιοι θα αναρωτηθούν τί σχέση έχουν όλα αυτά με τον χώρο της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης.
Μεγάλη.
Διότι σε αυτό το πολύπαθο μετερίζι, η ιδεοληψία, ο δογματισμός και οι αντιφατικές υπεραπλουστεύσεις γεννήθηκαν και αντρώθηκαν.
Λόγω του ότι δεν φημιζόμαστε για τη μνήμη μας, ας θυμηθούμε πως αντιμετώπιζε τα σώματα ασφάλειας και την έννοια της δημοσίας τάξης η προηγουμένη κυβέρνηση.
Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς, φυσικά…
Την αλήστου μνήμης πρόταση για…αφοπλισμό της αστυνομίας?
Τις συνεχείς αναφορές σε «μπάτσους» που καταρράκωναν το ηθικό των στελεχών των σωμάτων ασφαλείας?
Την πολιτική κάλυψη του Ρουβικώνα και την μεταφορά των στελεχών του με περιπολικά εν είδη…ταξί μετα από παράνομες ενέργειες?
Την μετατροπή των Εξαρχείων σε άβατο?
Την ντροπιαστική παραβατικότητα στα ΑΕΙ που είχε (και έχει) πολιτική κάλυψη?
3 χρονιά μετα, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική.
Και ας μεσολάβησαν γεγονότα όμοια των οποίων δεν έχει βιώσει η γενιά μας, ‘ίσως ούτε καν οι προηγούμενες.
Η αστυνομία έχει αναβαθμιστεί, εκπληρώνει την αποστολή της με τρόπο επαγγελματικό και άρτιο.
Κράτησε την κοινωνία όρθια προστατεύοντας την από την πανδημία, με καθήκοντα που σίγουρα δε της ήταν αρεστά αλλά τα τήρησε ευλαβικά μέχρι τέλους.
Απάλλαξε την κοινωνία από παθογένειες τύπου Εξαρχείων, καταλήψεων και άλλων νοσηρών καταστάσεων που θύμιζαν τριτοκοσμική χώρα.
Ενισχύθηκε με στελεχιακό δυναμικό εκεί ακριβώς που πονούσε. Ο υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος ως εκπρόσωπος του ορθολογισμού και όχι του θεαθήναι, διαπιστώνοντας τη στρέβλωση να υπάρχει το 30% του δυναμικού εκεί που υπάρχει το 70% της εγκληματικότητας, ενίσχυσε το σώμα με 1500 αστυνομικούς στο λεκανοπέδιο της Αττικής.
Ταυτοχρόνως, αποδεσμεύει άλλους 1500 από το πάρεργο της επίδοσης δικογράφων και τους ρίχνει στη μάχη της εγκληματικότητας.
Οι περιπολίες αυξήθηκαν αισθητά και η αστυνομική παρουσία είναι εμφανής ακόμα και σε περιοχές που είχαν χρόνια να την νιώσουν.
Και αστυνομική παρουσία, σημαίνει αστυνομική κυριαρχία σε δρόμους κ πλατείες που αποδίδονται στους νόμιμους χρήστες. Τους πολίτες.
Οι εποχές που η παραβατικότητα και το περιθώριο ήλεγχαν τους δρόμους έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Επανεκπαιδεύεται ένας μεγάλος αριθμός αστυνομικών. Η αστυνόμευση εξελίσσεται και συμβαδίζει με τις κοινωνικές ανάγκες. Αρά οι γνώσεις και οι δεξιότητες των αστυνομικών πρέπει διαρκώς να επικαιροποιούνται διαρκώς για να ανταποκρίνονται στην δύσκολη αποστολή τους.
Οι εξιχνιάσεις μεγάλων κ σοβαρών εγκλημάτων λαμβάνουν χώρα με ρυθμούς που εντυπωσιάζουν.
Από την άμεση εξιχνίαση της δολοφονίας του Αλκή μέχρι εξιχνιάσεις απαγωγών, συλλήψεις συμμοριών και άλλων ενεργειών που πλέον θυμίζουν ξεκάθαρα τρόπο λειτουργίας προηγμένων αστυνομικών σωμάτων της Δύσης.
Όλα αυτά μάλιστα χωρίς τις υπερβολές που κάποτε ήταν κανόνας.
Η αστυνομία δρα αποτελεσματικά αλλά σύννομα.
Δεν κάνει ανούσια και προκλητική επίδειξη δύναμης. Δε την έχει ανάγκη.
Ο επαγγελματισμός αντικατέστησε την μαγκιά.
Η ψύχραιμη και αναλογική παρέμβαση έγινε πλέον κανόνας και αυτό δεν ήταν ποτέ αυτονόητο.
Το κοινωνικό πρόσωπο της αστυνομίας συνυπάρχει πλέον με τον διωκτικό της ρολό.
Καθημερινά τα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ βοηθούν συμπολίτες μας σε ανάγκη με αυτοθυσία και γενναιότητα.
Είτε είναι γυναίκες θύματα οικογενειακής βίας είτε ηλικιωμένοι, παιδιά και εγκυμονούσες που κινδυνεύουν.
Εδώ συντελείται μια κολοσσιαία μεταρρύθμιση που έχει ξεφύγει της προσοχής όλων.
Έχει ουσιαστικά αλλάξει το μοντέλο αστυνόμευσης που πλέον ξεφεύγει από τον στερεοτυπικό ρολό που όλοι κάποτε είχαμε κατά νου. Η αλλαγή αυτή έχει 2 πτυχές.
Η ΕΛ.ΑΣ. υιοθετώντας βέλτιστες πρακτικές προηγμένων χωρών εφαρμόζει μια παραλλαγή του λεγόμενου precision policing. Αυτό σημαίνει ότι αφουγκραζόμενη την κοινωνια και σε αγαστή συνεργασία με αυτή, αστυνομεύει, προλαμβάνει και καταστέλλει μείζονα εγκλήματα που απασχολούν το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας και δεν υιοθετεί την παρωχημένη πρακτική του «γιούρια».
Εξ ου και τα εγκλήματα που απασχολούν τα περισσότερα νοικοκυριά όπως οι κλοπές και οι διαρρήξεις, οι ληστείες και οι κλοπές οχημάτων παρουσιάζουν μείωση κατά 30%.
Η άλλη πτυχή της μεταρρύθμισης έγκειται στην αλλαγή της αντίληψης που έχει η κοινωνία για το αστυνομικό έργο αλλα και η ιδια η αστυνομία για τον εαυτό της. Η προστασία της κοινωνίας και του πολίτη είναι μια έννοια πολυεπίπεδη με πολλές πτυχές και εκφάνσεις που μπλέκονται στο μεγάλο χωνευτήρι της κοινωνίας και δεν επιδέχονται διαχωρισμούς.
Όσο σημαντικό είναι το μοντέλο της δίωξης τη εγκληματικότητας άλλο τόσο είναι αυτό της προστασίας του πολίτη από κίνδυνους, φόβο και από τις επιπτώσεις της αποξένωσης και της περιθωριοποίησης.
Όλες αυτές οι παράμετροι συνδέονται με τόσο εμφατικό τρόπο ώστε οι αστυνομικοί οφείλουν να δρουν χωρίς επιλογές και διαχωρισμούς.
Και υπό τις οδηγίες της πολιτικής ηγεσίας πλέον το πράττουν. Χωρίς διαχωρισμούς ηλικιακούς, φυλετικούς, θρησκευτικούς και άλλους.
Ο αστυνομικός βλέπει πράξεις, όχι πρόσωπα.
Ένας βαθύς εκδημοκρατισμός και μια εκ βάθρων μεταρρύθμιση συντελείται αυτές τις δύσκολες εποχές στη δημοσιά τάξη και στα σώματα ασφαλείας.
Η χώρα βασίζεται στην αστυνομία για να ξεπεράσει τις σύγχρονες συμπληγάδες και να πορευτεί με ασφάλεια προς το μέλλον που της αξίζει
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε την αξία του ορθολογισμού, της θεσμικότητας και της ψύχραιμης αντίδρασης.
Αυτές είναι οι αξίες που θα μας οδηγήσουν σε ασφαλές λιμάνι.
Ο λαϊκισμός και το πρωτόγονο συναίσθημα πρέπει να ηττηθούν οριστικά.
*Ο Κωνσταντίνος Δούβλης είναι εγκληματολόγος, διδάκτωρ κοινωνιολογίας της αστυνόμευσης
