Περισσότερες από 1.000 θέσεις εργασίας υπολογίζεται ότι έχουν ήδη χαθεί στη Βόρεια Εύβοια λόγω της καταστροφικής πυρκαγιάς του 2021, διαπιστώνει έρευνα του οργανισμού διαΝΕΟσις, στο πλαίσιο συμμετοχής της στο έργο της επιτροπής που συστάθηκε για την ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας.
Έπειτα από τη σύσταση της επιτροπής για την εκπόνηση σχεδίου για την ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας, υπό τον συντονισμό του Σταύρου Μπένου, η διαΝΕΟσις ανέλαβε αφιλοκερδώς να υλοποιήσει και να χρηματοδοτήσει δύο από τις μελέτες του προγράμματος, με θέμα την υγεία, τα κοινωνικά δίκτυα και την εργασία στη Βόρεια Εύβοια.
Η μία, η οποία εκπονήθηκε από πενταμελή ομάδα ερευνητών υπό τον συντονισμό του ομότιμου καθηγητή Προληπτικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γιάννη Τούντα, και τον καθηγητή στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, Μάνο Ματσαγγάνη (αμφότεροι μέλη του advisory board της διαΝΕΟσις), αφορά στην ενεργοποίηση των κοινωνικών δικτύων και την αναβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας της περιοχής.
Η δεύτερη, η οποία συντάχθηκε από τον Γιώργο Πετράκο, τέως πρύτανη και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αφορά στις δράσεις στήριξης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής. Επιπλέον, η θερμοκοιτίδα «D-Hub» του σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» και στελέχη της διαΝΕΟσις, εξειδίκευσαν τη στρατηγική, τα έργα και τις δράσεις στις οποίες καταλήγουν οι δύο προαναφερθείσες έρευνες.
Όσον αφορά την εργασία, η έρευνα διαπίστωσε την απώλεια θέσεων εργασίας στην Βόρεια Εύβοια (πάνω από 1000) μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 2021, ενώ τις περισσότερες συνέπειες επωμίστηκαν οι ρητινεργάτες και οι υλοτόμοι, καθώς σύμφωνα με την έρευνα, οι θέσεις εργασίας τους στην περιοχή πρακτικά εξαφανίστηκαν. Όπως γράφει ο Γ. Πετράκος στη μελέτη του, μια στρατηγική για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού σε αυτό το περιβάλλον «καλείται να αντιμετωπίσει δύο σημαντικά ελλείμματα: το αναπτυξιακό έλλειμμα πριν από την καταστροφή και αυτό που δημιούργησαν οι πυρκαγιές στην παραγωγή, την απασχόληση, την κατοικία και τις προοπτικές του παραγωγικού συστήματος. Σε αυτά ίσως πρέπει να προστεθεί και το έλλειμμα εμπιστοσύνης από τους πολίτες προς την Πολιτεία, που προέκυψε από τη διαχείριση της πυρκαγιάς».
Παράλληλα, όπως αναφέρει η μελέτη, καλλιέργειες και υποδομές καταστράφηκαν, ενώ και το τουριστικό προϊόν της περιοχής που στηριζόταν στο απαράμιλλο φυσικό της κάλλος, επλήγη ανεπανόρθωτα. Ωστόσο, αυτό που σημειώνει η έρευνα, είναι ότι το μέρος βρισκόταν σε φάση παρακμής και συρρίκνωσης, με αποτέλεσμα η καταστροφική πυρκαγιά να προσθέσει ένα τεράστιο, δυσβάστακτο βάρος.
Συγκεκριμένα, «πριν από την καταστροφή, ο πληθυσμός της Βόρειας Εύβοιας υπολογιζόταν περίπου στα 30.000 άτομα, αριθμός που μειώνεται σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες (ήταν 40.000 το 1991), δεν ήταν μια γωνιά της χώρας μας που ευημερούσε. Ο πληθυσμός της συρρικνωνόταν, καθώς και εκεί οι γεννήσεις είναι σταθερά λιγότερες από τους θανάτους, ενώ οι νέοι της περιοχής μετακινούνται σε μεγαλύτερες πόλεις όπως η Χαλκίδα ή η Αθήνα προς αναζήτηση καλύτερων προοπτικών απασχόλησης και ποιότητας ζωής» αναφέρεται στην έρευνα. Επιπλέον, ο πληθυσμός που ζει εκεί σήμερα είναι γερασμένος (ο δείκτης γήρανσης είναι διπλάσιος από τον μέσο όρο της χώρας) και κυρίως αγροτικός, ενώ το επίπεδο εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού είναι πολύ χαμηλότερο σε σχέση με τον μέσο όρο της χώρας – λιγότερο από το 9% του πληθυσμού είναι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης, ενώ περίπου οι μισοί έχουν φτάσει το πολύ μέχρι την ολοκλήρωση του δημοτικού σχολείου. «Μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό (περίπου ένας στους τρεις), η ανεργία είναι πάνω από 30%, ενώ το διαθέσιμο εισόδημα στην περιοχή φτάνει περίπου το 65% του εθνικού μέσου όρου. Σχεδόν οι μισές αγροτικές εκτάσεις δεν καλλιεργούνται, γιατί οι ιδιοκτήτες τους δεν ζουν πια εκεί», σημειώνεται σχετικά.
Οι στόχοι και οι προτάσεις
Παράλληλα, όσον αφορά το ζήτημα των υποδομών αλλά και των κοινωνικών υπηρεσιών, οι μελέτες της διαΝΕΟσις, επισημαίνουν ότι οι υποδομές της περιοχής υστερούν πολύ. «Το ζήτημα της οδικής πρόσβασης είναι κυρίαρχο στη ζωή της περιοχής εδώ και δεκαετίες, καθώς δεν υπάρχει μεγάλος και ασφαλής δρόμος που να συνδέει τις πόλεις και τα χωριά της Βόρειας Εύβοιας με τη Χαλκίδα και την υπόλοιπη Ελλάδα. Στον δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας ‘Αννας δεν υπάρχουν καθόλου βρεφονηπιακοί σταθμοί. Σε κανέναν από τους δύο δήμους δεν υπάρχουν δομές ΚΑΠΗ. Ολόκληρη η Βόρεια Εύβοια διαθέτει μόνο δύο Κέντρα Υγείας και επτά Περιφερειακά Ιατρεία, τα οποία έχουν ελλείψεις σε προσωπικό. Σε όλη την περιοχή παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις κοινωνικών υπηρεσιών», αναφέρεται χαρακτηριστικά στις έρευνες.
Επιπλέον, όπως τονίζει η διαΝΕΟσις, η μελέτη για το ανθρώπινο δυναμικό έπειτα από εκτενή διαβούλευση με την τοπική κοινωνία κατέληγε σε 4 διακριτούς στόχους:
- Στην ενίσχυση της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού στη Β. Εύβοια.
- Στην ενίσχυση της απασχόλησης (και καταπολέμηση της ανεργίας).
- Στην ανάσχεση της δημογραφικής συρρίκνωσης και την προσέλκυση νέων κατοίκων.
- Στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και της ασφάλειας του ανθρώπινου δυναμικού.
Μετά από την επεξεργασία του υλικού και τη διαδικασία της διαβούλευσης, η συγκεκριμένη μελέτη κατέληγε στη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων, όπως:
- Ίδρυση τριών νέων δομών εκπαίδευσης και κατάρτισης στην περιοχή.
- Μια δέσμη δράσεων με τον γενικότερο τίτλο «Επιστρέφω στον τόπο μου», για την προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού.
- Μια δέσμη μέτρων και κινήτρων για τη διατήρηση του ανθρώπινου δυναμικού που ήδη υπάρχει στην περιοχή.
- Μια σειρά από θεσμικές ρυθμίσεις για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας στην περιοχή.
Αντίστοιχα, στη μελέτη για τα κοινωνικά δίκτυα και τις υπηρεσίες υγείας, προτείνονται μεταξύ άλλων:
- Η εξασφάλιση πρόσβασης στην προσχολική αγωγή και φροντίδα για όλα τα παιδιά της περιοχής με τη μορφή κουπονιού (για χρήση σε οποιονδήποτε βρεφονηπιακό ή παιδικό σταθμό, ή σε “νταντά της γειτονιάς”) και η συμμετοχή στο πρόγραμμα “Βοήθεια στο Σπίτι” για όσες και όσους αντιμετωπίζουν πρόσκαιρο ή μόνιμο πρόβλημα αυτοεξυπηρέτησης.
- Η ενίσχυση των δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, καθώς και το πρόγραμμα “Υγεία στο Σπίτι”, συν τοις άλλοις για τη δημιουργία ψηφιακής πλατφόρμας για τη διαχείριση εργαστηριακών εξετάσεων, για τη φροντίδα των χρόνιων ασθενών, καθώς και για υπηρεσίες υγιούς γήρανσης στο σπίτι στο πλαίσιο προϋπάρχοντων προγραμμάτων.
Σημειώνεται ότι, όπως υπογραμμίζει η διαΝΕΟσις, η επιτροπή ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας «ανέλαβε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μιας σειράς από μελέτες, από το master plan της ανασυγκρότησης που συνέθεσε τα ερευνητικά αποτελέσματα των άλλων τομεακών μελετών, μέχρι λεπτομερείς έρευνες για την προστασία και την αναγέννηση του δάσους, τις υποδομές και τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια, τον πολιτισμό, τον τουρισμό, την αγροδιατροφή, τη διπλή μετάβαση (πράσινη και ψηφιακή) και την καινοτομία. Οι μελέτες που υλοποιήθηκαν από ερευνητικούς οργανισμούς και εταιρείες και χρηματοδοτήθηκαν αποκλειστικά από δωρεές, καταλήγουν σε συγκεκριμένες προτάσεις που αποτυπώνονται σε 71 έργα συνολικού προϋπολογισμού σχεδόν 400 εκατ. ευρώ, μαζί με πλήρες σχέδιο για τη χρηματοδότησή τους και την εκκίνηση ή και υλοποίησή τους εντός του 2023». Η διαΝΕΟσις ανέλαβε να υλοποιήσει αφιλοκερδώς δύο από τις έρευνες αυτές, και συγκεκριμένα τις πιο «ανθρωποκεντρικές» μελέτες του προγράμματος.
