Ποιος φταίει που δεν ελέγχθηκε το περιεχόμενο των live streams του Έλληνα ΥοuΤuber Hayate; Θα διακόψει στο εξής την παράνομη δραστηριότητά του;
Challenges – «μνημεία» σαδισμού σε βάρος ΑμΕΑ: Τους «έσκαγε» ένα χαστούκι, ή έβαζε άλλους να το κάνουν για λογαριασμό του. Τους κούρευε το μαλλί. Τους διέταζε να προβούν σε πράξη εξευτελιστική. «Για να υλοποιηθεί μια πρόκληση, συνήθιζε να ζητάει να συγκεντρωθεί ένα συγκεκριμένο ποσό από δωρεές των συνδεδεμένων χρηστών.
Κάποιες φορές ζήτησε να συγκεντρωθούν 200 ευρώ για να φιλήσει ένας ΑμΕΑ μια ανήλικη ή για να ρίξει κάποιος ένα χαστούκι σε κάποιον άλλο ή για να πάνε δύο άτομα στο δωμάτιο που υπήρχε από πίσω…», περιγράφει στο ΒΗΜΑ θεατής στο αποτροπιαστικό, νοσηρό περιεχόμενο των βίντεο του 35χρονου Έλληνα ΥοuΤuber, που πλέον είναι αντιμέτωπος με την ελληνική δικαιοσύνη, καθώς επί σειρά ετών φέρεται πως κακοποιούσε άτομα με αναπηρία, σε πλατφόρμες του διαδικτύου. Αποσπάσματα ακόμη και 5ωρων live streams του κόβονταν κι ανέβαιναν σε άλλες πλατφόρμες, όπως το TikTok, έχοντας τεράστια ζήτηση.
«Ουσιαστικά ξεκίνησε να κάνει live streams παίζοντας video games. Έτσι έγινε γνωστός», προσθέτει ο θεατής τους. «Πριν περίπου μια 8ετία η πλατφόρμα Τwitch, στην οποία έκανε lives, παίζοντας παιχνίδια, τον απέκλεισε μόνιμα, διότι χτύπησε σε ζωντανή μετάδοση την κοπέλα του, βρίζοντάς την».
«Έτρεχε» διαρκώς live εκπομπές
Έκτοτε στράφηκε στο YouΤube, «κάνοντας ακόμη και καθημερινά live streams, γεγονός που τον κατέστησε σε έναν από τους διασημότερους Έλληνες YouΤubers», σημειώνει ο φανατικός θεατής τους. Κατά καιρούς, τσακωνόταν με μερικά από τα «ταλέντα» του (όπως αποκαλούσαν τους ΑμΕΑ καλεσμένους), τα οποία έφευγαν προσωρινά, αλλά «συχνά επέστρεφαν μετά από κάποιο καιρό. Οι άνθρωποι αυτοί, πέραν του εξευτελισμού που υφίσταντο με αντάλλαγμα χρήματα, που λεγόταν ότι τους έδινε, γίνονταν και στόχος συχνά βίαιων ενοχλήσεων σε δημόσιους χώρους (πχ. σταθμούς ΜΕΤΡΟ) από θεατές που τους αναγνώριζαν», συνοψίζει ο άνδρας που ακολουθούσε συστηματικά τη διαδικτυακή δράση του υπόδικου πλέον ΥοuΤuber, τον οποίο είχαν μπανάρει, μεταξύ άλλων, γνωστοί «συνάδελφοί» του ΥοuΤuber, στο ΥοuΤube, το Τwitch, τo Κick και το Τrovo, πλατφόρμες όπου «έτρεχε» διαρκώς live εκπομπές.
To φαινόμενο «Αρχηγός» ή «Hayate» δεν είναι κάτι νέο, «ασχέτως αν σήμερα γίνεται viral με όρους ηθικού πανικού», σημείωσε στην προσωπική του σελίδα στο Facebook αμέσως μόλις συνελήφθη ο Υοutuber, ο σύμβουλος πολιτικής και εταιρικής επικοινωνίας και Υποψήφιος Διδάκτορας στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωσήφ Χαλαβαζής. «Θυμάμαι να το ακούω για πρώτη φορά στο Λύκειο. «Hayate» ήταν αυτός ο οποίος έκανε mainstream τον σεξισμό, την ομοφοβία, την τοξική αρρενωπότητα και το cyber bullying στους Έλληνες gamers μέσα από τα live streams, ένα νέο είδος περιεχομένου για την εποχή. Αντίστοιχες περιπτώσεις υπάρχουν και στο εξωτερικό, καθώς η gaming κοινότητα δεν φημίζεται για τις κοινωνικές ευαισθησίες της.
Γνωρίζοντας πως το κοινό του ήταν κυρίως έφηβοι που είχαν την ανάγκη να νιώσουν «edgy, δηλαδή αντισυμβατικοί», δημιούργησε ο YouTuber, σύμφωνα με τον Ιωσήφ Χαλαβαζή, σταδιακά μία περσόνα, η οποία «όχι μόνο κέρδιζε στα παιχνίδια, αλλά είχε γενικά θράσος στη ζωή της και για κάποιο λόγο θα πετύχαινε όλα όσα ήθελε. Πούλησε αυτό που ακριβώς έλλειπε από πολλούς νέους, έναν οδηγό προς την ενηλικίωση, έναν κανόνα για τη ζωή και τις ερωτικές σχέσεις και ταυτόχρονα έδειχνε την αποστροφή και την αποδοκιμασία για την ουσιαστική εργασία. Αυτό για σειρά λόγων που μπορούμε να υποθέσουμε, καθώς δεν έχουμε απτά ερευνητικά δεδομένα από focus groups, πέτυχε και για χρόνια ζούσε από τις δωρεές του κοινού και έκανε αρκετούς νέους να φανταστούν τους εαυτούς τους ως content creators».
Τα τελευταία χρόνια λειτούργησε κι «ως μία εναλλακτική πλατφόρμα τύπου ιντερνετικής trash tv, στην οποία φιλοξενούσε pornostar ελληνικών εταιρειών και του onlyfans, rappers και διάφορους «αντισυμβατικούς» ανθυποcelebrities, προωθώντας ένα πολύ συγκεκριμένο πρότυπο ζωής το οποίο βασιζόταν στο κυνήγι του εύκολου χρήματος και το λεγόμενο «hustling»».
Όλα αυτά ο σύμβουλος πολιτικής και εταιρικής επικοινωνίας, όπως διευκρινίζει, τα έγραψε στον τοίχο του «όχι γιατί δεν είναι γνωστά ή δεν μπορεί να τα βρει κάποιος εύκολα, αλλά γιατί αποτελεί ένα ψηφιακό αρχέτυπο για πολλούς από τους σημερινούς TikTokers, YouTubers και Influencers και μπορεί να μας δώσει απαντήσεις για την κανονικοποίηση του τοξικού λόγου και τα φαινόμενα βίας στους νέους. Τέτοιες περιπτώσεις εντάσσονται στη μελέτη της pop culture και πολλές φορές δυστυχώς υποτιμούνται μέχρι να βρουν θέαση λόγω κάποιας καταγγελίας ή εμπλοκής με το νόμο όπως σήμερα».
«Η απάθεια των «θεατών»
Ποιος έφταιξε που επί σειρά ετών δίπλα μας ένας YouTuber κακοποιούσε σε κοινή θέα ανενόχλητος ΑμΕΑ; «Η απάθεια των «θεατών», η ολιγωρία κι οριακή ανικανότητα-αναποτελεσματικότητα των τεχνολογικών «κολοσσών» κι ένας μηχανισμός απονομής της δικαιοσύνης που αδυνατεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις. Μιλάμε για ένα σύστημα που μπάζει από παντού», παραδέχεται μιλώντας στο ΒΗΜΑ ο αντιστράτηγος Ε.Α. πρώην διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος του Αρχηγείου της ΕΛΑΣ, Γιώργος Χατζηπροδρόμου, παραπέμποντάς μας στην σελίδα του gov.gr, όπου μπορεί ένας πολίτης να προβεί σε καταγγελία για ανάλογα περιστατικά.
Ποιος βάσει νόμου πρέπει να ελέγχει το περιεχόμενο του YouTube; Ποιος φέρει την ευθύνη που κακοποιούνταν άνθρωποι ως «εμπορικό» προϊόν δημοσίως στην δημοφιλέστατη πλατφόρμα; Τι προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία και τι ισχύει στη χώρας μας;
Η απάντηση για ένα θέμα από νομικής άποψης εξαιρετικά περίπλοκο για την Ευρώπη -στις ΗΠΑ οι μεγάλες εταιρείες ελέγχονται πιο αυστηρά και τους επιβάλλονται συχνά και πρόστιμα, όπως έχει γίνει και με την Υοutube- έρχεται παραδόξως από την Ιρλανδία. Και ουδεμία σχέση έχει στην Ελλάδα με το ΕΣΡ. Όπως σημειώνει στο ΒΗΜΑ ο άριστος γνώστης της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, υποψήφιος διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή της Σορβόννης, Θανάσης Καλόγηρος, το YouTube ή το TikTok είναι -σε ευρωπαϊκό επίπεδο- εγγεγραμμένα στο σχετικό μητρώο της Ιρλανδίας. Επομένως, ελέγχονται από την κατά τόπον αρμόδια υπηρεσία. Ήτοι την Coimisiún na Meán.
«Η απαγόρευση των βασανιστηρίων, καθώς και της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης κατοχυρώνεται ρητά στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του
Ανθρώπου ως θεμελιώδης αξία κάθε δημοκρατικής πολιτείας. Σύμφωνα δε, με την πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η εν λόγω απαγόρευση δεν περιορίζεται μόνο στην (αρνητική) υποχρέωση των κρατικών οργάνων να απέχουν από τέτοιες πρακτικές. Επιπρόσθετα -και προκειμένου να επιτυγχάνεται η ανάλογη προστασία έναντι ιδιωτών που θα επιχειρήσουν να βλάψουν κάποιον με αυτόν τον τρόπο- το Δικαστήριο απαιτεί από τα Κράτη να αναλάβουν και μια σειρά από (θετικές) υποχρεώσεις», υπογραμμίζει ο κύριος Καλόγηρος. «Εξ ου και η υποχρέωσή τους να θεσπίσουν σχετικό νομοθετικό και κανονιστικό πλαισίου προστασίας, να λάβουν όλα τα επιχειρησιακά μέτρα για να βοηθήσουν τα άτομα που κινδυνεύουν και να διεξάγουν αποτελεσματική έρευνα για την τιμωρία των ενόχων».
«Ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι ένα από τα συστατικά στοιχεία της δημόσιας τάξης»
Η περίπτωση του Έλληνα YouTuber «ξεγυμνώνει» επομένως το κενό που υπάρχει στους ελέγχους από την αρμόδια για αυτό υπηρεσία, με έδρα την Ιρλανδία; « Το κενό στον προληπτικό έλεγχο υφίσταται. Τα πάντα δείχνουν να εξαρτώνται από την αποτελεσματικότητα των εσωτερικών φίλτρων της κάθε πλατφόρμας. Σε επίπεδο όμως κατασταλτικού ελέγχου, μένει να φανεί αν υπάρχει όντως κενό από την αποτελεσματικότητα της εκάστοτε Αρχής, εν προκειμένω της Ιρλανδικής», απαντά ο νομικός, αναδεικνύοντας και μια σοβαρότατη παράμετρο που επικαλούνται οι δικηγόροι του υπόδικου YouTuber: Το ζήτημα της συναίνεσης του θύματος. Εν προκειμένω, της συναινετικής απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισής των ΑμΕΑ, το οποίο «έχει νομικό ενδιαφέρον για το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», σχολιάζει ο Θανάσης Καλόγηρος. «Φυσικά, το Δικαστήριο του Στρασβούργου είναι σε θέση να εκτιμήσει εάν το θύμα έδωσε αυθεντικά την συναίνεσή του ή όχι και σε ποιες πράξεις αυτή η συναίνεση -μπορεί να- αφορά. Σε κάθε περίπτωση, θα ληφθούν υπόψιν οι ειδικές περιστάσεις που συντρέχουν σε κάθε υπόθεση, ενώ αυτό που ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι το εάν το θύμα βρισκόταν σε ευάλωτη κατάσταση π.χ. λόγω ηλικίας ή αναπηρίας».
Άλλωστε, όπως έχει κρίνει το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας που «διαθέτει πολύ μεγάλο κύρος και πανευρωπαϊκή ακτινοβολία», σύμφωνα με τον κύριο Καλόγηρο, σε μια εμβληματική -όπως σημειώνει- απόφασή του, «ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι ένα από τα συστατικά στοιχεία της δημόσιας τάξης και κατ´ επέκταση, όπου διακυβεύεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, δεν μπορεί καθόλου να τεθεί θέμα συναίνεσης».
«Ο σαδισμός είναι μια διαταραχή προσωπικότητας»
Στις μελέτες της έμφυλης βίας, ο πληθυσμός που ως επί το πλείστον κακοποιείται είναι, κατά κανόνα, γυναίκες κι εν γένει θηλυκότητες. «’Οταν έχουμε άτομα με ειδικές ανάγκες, τα ποσοστά κακοποίησης έμφυλης βίας είναι μεγαλύτερα. Σχεδόν διπλάσια. Αν είναι 20-25% στο γενικό πληθυσμό, στα ΑμΕΑ είναι πάνω από 35%, όπως και στους μετανάστες-μετανάστριες», επισημαίνει η κλινική Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτριας, δρ. Αλεξάνδρα Πάλλη .
Με βάσει τα διεθνή δεδομένα, άτομα με αναπηρία «είναι πιο πιθανό» να βιώσουν βία και κακοποίηση ή εκμετάλλευση σε σύγκριση με συνομήλικους, που δεν εμφανίζουν αναπηρία. «Διατρέχουν 9,5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να δεχτούν κακοποιητικές συμπεριφορές, σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό. Μάλιστα, ο κίνδυνος είναι ακόμη υψηλότερος μεταξύ εκείνων που έχουν διανοητικές αναπηρίες, με το ποσοστό να αγγίζει το 35%», διευκρινίζει, προσθέτοντας ότι ο YouTuber που κακοποιούσε ΑμΕΑ συνιστά «κλασική περίπτωση σαδιστή».
«Ο σαδισμός είναι μια διαταραχή προσωπικότητας. Το βασικό χαρακτηριστικό του σαδιστή, που είναι άνθρωπος προβληματικός, αντικοινωνικός, ο οποίος όμως θεωρεί ότι δεν έχει πρόβλημα, είναι η απόλαυση της σκληρότητας. Όταν προκαλεί πόνο στον άλλο έχει συναισθηματικό όφελος και το βρίσκει συναρπαστικό», αναφέρει η κλινική Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτρια.
«Χαρακτηριστικό είναι ότι στα video παιχνίδια του αρέσουν οι ρεαλιστικές σκηνές σπλάτερ, τα αληθινά αίματα και όχι τα συμβολικά-εικονικά. Οι σαδιστές μπορεί να είναι πάρα πολύ ακραίοι και να φτάνουν σε σωματικά βασανιστήρια ή να γίνονται κατά συρροήν δολοφόνοι. Αυτή η κατηγορία ανθρώπων είναι που βλέπουμε στις ειδήσεις να είναι κατά συρροή δολοφόνοι».
Ο ψηφιακός σαδιστής, «φέρεται αναλόγως και στην πραγματική του ζωή», διευκρινίζει η ειδικός. «Δεν έχουν καθόλου ενσυναίσθηση».
Και οι θεατές σαδιστικών πράξεων, «είναι της ίδιας κατηγορίας με τον σαδιστή θύτη, απλώς δεν εκτίθενται. Αγοράζουν το σαδιστικό υλικό από άλλους».
Μετά την περιπέτειά του με την Δικαιοσύνη ο σαδιστής YouTuber αναμένεται να διακόψει την εγκληματική δράση του; «Όχι», απαντά η κυρία Πάλλη.
«Το χαρακτηριστικό στη διαταραχή της προσωπικότητας είναι ότι δεν υπάρχει συναίσθημα προς τους άλλους. Το χούι δεν κόβεται. Ο άλλος είναι το αντικείμενο που υποτάσσεται».
Πηγή: tovima.gr
