Τις τελευταίες μέρες έχουμε πολύ μεγάλη συζήτηση για όλα όσα συμβαίνουν στη Νέα Υόρκη, στην εκεί, ανά έτος, Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Και αναφέρομαι βέβαια στις επαφές, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης, του Τούρκου Προέδρου Τ. Ερντογάν.
Θέλω λοιπόν να δούμε τα πράγματα χωρίς παρωπίδες και ξεκάθαρα όπως είναι.
Είναι επιτυχία η επίσκεψη Ερντογάν στον Λευκό Οίκο και η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Τραμπ;
Και βέβαια είναι επιτυχία της τουρκικής πολιτικής και διπλωματίας, μια και ο Τούρκος
Πρόεδρος, παρότι το επιθυμούσε και το προσπαθούσε, έχει έξι χρόνια να περάσει την πόρτα του Λευκού Οίκου.
Κέρδισε κάτι από τη συγκεκριμένη συνάντηση ο Τούρκος Πρόεδρος;
Και βέβαια κέρδισε σε επικοινωνιακό επίπεδο, κάτι που θα χρησιμοποιήσει – είναι βέβαιο – και στο εσωτερικό πολιτικό τοπίο και στη διεθνή σκηνή.
Ποια είναι τα πρακτικά αποτελέσματα της συνάντησης αυτής;
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ήθελε επί της ουσίας να ξαναμπεί στο πρόγραμμα των F-35 και, ως δεύτερο στόχο, να του δοθεί η άδεια να αγοράσει F-16.
Στο πρώτο μάλλον απέτυχε, αν σκεφτούμε πως και ο Πρόεδρος Τραμπ δημοσίως είπε πως «εμείς» (οι ΗΠΑ δηλαδή) θέλουμε κάτι να κάνει για μας ο Τούρκος Πρόεδρος και μετά θα δούμε το θέμα. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο κ. Ερντογάν πρέπει να κόψει σχέσεις (οικονομικές και άλλες) με τη Μόσχα και μετά θα εξετασθεί το θέμα.
Μόνον που η προμήθεια των F-35 εξαρτάται από το Κογκρέσο και εκεί τα πράγματα είναι δύσκολα. Είναι σχεδόν απίθανο, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, να υπάρξει αλλαγή στάσης.
Πήρε θετική κατεύθυνση για τα F-16, κάτι όμως που, όπως φαίνεται, δεν του ικανοποιεί την προσπάθειά του να αλλάξει τους συσχετισμούς στο Αιγαίο, έστω και αν είναι σαφές ότι βοηθά την τουρκική αεροπορία σημαντικά. Όμως και εδώ υπάρχει χρόνος για να έχουμε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Υπάρχει επίσης και το πρόβλημα του μικρού αριθμού ικανών για τέτοια αεροσκάφη πιλότων της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Τι αναγκάστηκε να υποσχεθεί για να γίνει η συνάντηση;
Ο Τούρκος Πρόεδρος αναγκάστηκε να δεσμευθεί ότι θα αγοράσει πάνω από 200 αμερικανικά Boeing, μια αγορά τεράστια σε κόστος – πάνω από 22 δισ. δολάρια λένε οι πληροφορίες – κάτι που βολεύει πολύ τον Αμερικανό Πρόεδρο που όλα τα βλέπει με τη λογική του χρήματος. Είναι αμφίβολο όμως αν βολεύει και την τουρκική οικονομία.
Επίσης, του ζητήθηκε να σταματήσει να αγοράζει και να διακινεί ρωσικό πετρέλαιο, κάτι που θα προκαλέσει στην Τουρκία και μεγάλο οικονομικό ζήτημα αλλά παράλληλα θα προκαλέσει και ένταση στις σχέσεις με τη Μόσχα, δημιουργώντας έτσι και ένα ακόμα πρόβλημα στον ενδιάμεσο ρόλο που θέλει να παίξει η Άγκυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Δεν θα μπορεί λοιπόν να είναι με όλους και όλα.
Συνυπολογίζοντας και μια σειρά από άλλα πράγματα – όπως π.χ. ότι ο κ. Τραμπ μπροστά του τον χαρακτήρισε ειδικό στα εκλογικά μαγειρέματα, ή ότι ο κ. Ερντογάν ζήτησε να μην υπάρξουν δημοσιογράφοι, φοβούμενος «επικίνδυνες» ερωτήσεις – δεν θα έλεγα ότι οι επαφές Ερντογάν ήταν θρίαμβος.
Ήταν σαφώς ένα αρχικό κέρδος, σε πρώτη φάση επικοινωνιακό για τον ίδιο και οικονομικό για τον Τραμπ και τις ΗΠΑ, αλλά παράλληλα θα προκαλέσει στην Άγκυρα μια σειρά από ζητήματα, γεωστρατηγικά όσο και οικονομικά.
Άλκης Πέτρου
